Abstrakt
Runner bean (Phaseolus coccineus L.) is, after common bean (Phaseolus vulgaris L.), the second most important species, both around the world and in Poland. However, as compared to common bean, runner bean was not so well recognized, which is indicated by reports from literature. Among the most important values of this bean species are large and very large seeds (the weight of one thousand seeds: 900–3000 g), which, with respect to their nutritional value rival common bean seeds. There are forms of it that differ in plant growth type, morphological features of flowers, pods and seeds, as well as in the manner of use – green pods and for dry seeds. On the basis of world literature, results of the author’s own studies, as well as the studies conducted in Poland by her collaborators and other authors, the issues of development biology, agrotechnical and environmental requirements, flowering and pollination of this allogamous species were presented,
as well as yielding, sensitivity to herbicides, effect of pathogenic factors upon generative organs, as well as chemical composition of runner bean seeds and pericarp
(Phaseoli pericarpium).
Bibliografia
Anasiewicz A., 1994. Owady zapylające fasolę wielokwiatową (Phaseolus coccineus L.). Mat. Ogólnop. Konf. Nauk. Strączkowe rośliny białkowe. I. Fasola. Lublin, 114–117.
Asch D.L., Hart J.P., 2004. Crop domestication in prehistoric Eastern North America. Encyklopedia of Plant and Crop Science, 314–319.
Blackwall F.L.C., 1969. Effects of weather, irrigation, and pod-removal on the setting of pods and the marketable yield of runner beans (Phaseolus multiflorus). J. Hort. Sci., 44, 371–384.
Blackwall F.L.C., 1971. A study of the plant/insect relationships and pod-setting in the runner bean (Phaseolus multiflorus|). J. Hort. Sci., 46, 365–379.
Borkowski J., 1976. Defoliacja i desykacja fasoli tycznej. Biul. Warz., XIX, 301–312.
Borowy A., 1988. Porównanie wrażliwości fasoli zwykłej i wielokwiatowej (Phaseolus vulgaris L. i Ph. coccineus L.) na EPTC, monolinorum i propachlor. Mater. X Spot. Zesp. Herb. Komit. Nauk Ogrodn. PAN, Skierniewice–Olsztyn, 51–53.
Borowy A., 1989. Różnice we wrażliwości korzeni i pędów fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) na EPTC. Mat. XI Spot. Zesp. Herbol. KNO PAN, Elbląg – Olsztyn, 56–60.
Borowy A., 1996. Reakcja fasoli wielokwiatowej biczykowej (Phaseolus coccineus L.) na konkurencję chwastów oraz na działanie kilku herbicydów. Wyd. AR w Lublinie, Rozpr. Nauk. 196.
Borowy A., 1999. Porównanie działania metolachloru i pendimetaliny na chwasty występujące w uprawie fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) biczykowej. Mat. XVII Spot. Zesp. Herbol. KNO PAN, Skierniewice – Olsztyn, 66–71.
Borowy A., Łabuda H., Kossowski M., 1988. Zwalczanie chwastów w fasoli wielokwiatowej. Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 3–13.
Bowring J.D.C., 1970. The identification of varietes of runner bean (Phaseolus coccineus L.) J. Natn. Inst. Agric. Bot., 12, 46–56.
Chen J., Liu B., Ji. N., Zhou J., Bian H., Li Ch., Chen F., Bao J., 2009. A novel sialic acidspecific lectin from Phaseolus coccineus seeds with potent antineoplastic and antifungal activities. Phytomedicine 16, 352–360.
Contreras-Govea, F.E., Muck, R.E., Armstrong K.L., Albrecht, K.A., 2009. Nutritive value of corn silage in mixture with climbing beans. Anim. Feed Sci. Technol., 150, 1–8.
Drużyńska B., 2002. Polyphenolic compounds of bean seed coats (Phaseolus vulgaris L.) and their antioxidant properties. Pol. J. Food Nutr. Sci. 11, 52, 35–39.
Drużyńska B. Klepacka B., 2004. Właściwości przeciwutleniające preparatów polifenoli otrzymanych z okrywy nasiennej fasoli czarnej, różowej i białej (Phaseolus). Żywność 4, 41, 69–78.
Farmakopea Polska V, t. 5 1999. Wyd. PTF Warszawa.
Free J.B., 1966. The pollination of the beans Phaseolus multiflorus and Phaseolus vulgaris by honeybees. J. Apic. Res., 5, 2, 87–91.
George R.A.T., 1985. Vegetable seed production. Leguminosae. Runner bean Phaseolus coccineus L. (syn. P. multiflorus Willd.) Longman. London–New York.
Graham P.H., Ranalli P., 1997. Common Bean (Phaseolus vulgaris L.). Field Crops Res. 53, 131–146.
Hardwick R.C., 1972. The emergence and early growth of french and runner beans (Phaseolus vulgaris L. and Phaseolus coccineus L.) sown on different dates. J. Hort. Sci., 47, 395–410.
Hołubowicz R., Dickson M.H., 1989. Cold tolerance in beans (Phaseolus spp.) as analyzed by their exotherms. Euphytica, 41, 31–37.
Hołubowicz R., Bralewski T.W., Fiebig M., Bocian S., 2004. Variability of selected characters of 18 local populations of bean (Phaseolus ssp.). EJPAU, Horticulture. 7, 1, www.ejpau.media.pl
Hołubowicz R., Khan A.A., 1989. Ethylene production as a biochemical marker for bean cold tolerance. Folia Hortic. Ann. I, 1, 5–19.
Jabłoński B. 1988. Nektarowanie i wydajność miodowa fasoli wielokwiatowej. Pszczelarstwo 8/9, 8–10.
Jabłoński B., Kołtowski Z., 1999. Nektarowanie i wydajność miodowa roślin miododajnych w warunkach Polski. Pszczel. Zesz. Nauk. 43, 247–253
Kelley K.M., Cameron A.C., Biernbaum J.A., Poff K.L., 2003. Effect of storage temperature on the quality of edible flowers. Postharvest Biology Technol. 27, 341–344.
Kooistra E., 1968. Selection in runner beans (Phaseolus coccineus L.) with special reference to the use of tuberous roots. Euphytica, 17, 183–189.
Kosson R., 1988. Flatulence-causing galactooligosaccharides of Phaseolus coccineus L. and Phaseolus vulgaris L. Acta Soc. Bot. Pol. 57, 4, 493–497.
Kosson R., Lipiński Z., Skąpski H., 1988. Zawartość białka i skład aminokwasowy różnych form fasoli wielokwiatowej w porównaniu z fasolą zwyczajną. Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 127–135.
Lampart-Szczapa E., 1997. Nasiona roślin strączkowych w żywieniu człowieka. Wartość biologiczna i technologiczna. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 446, 61–81.
Lipiński Z., 1988. Ocena zastosowania Ethrelu i Reglone do defoliacji i desykacji fasoli biczykowej. Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 179–193.
Lipiński Z., Godlewski P., Skąpski H., Łotocka B., 1988. Wpływ terminu siewu i odległości między roślinami w rzędzie na wzrost, kwitnienie, owocowanie i plonowanie fasoli biczykowej. Biul. Warz., 32, 77–102.
Lipiński Z., Mieloch M., 1990. Wpływ metody uprawy na kwitnienie, owocowanie i plonowanie fasoli wielokwiatowej. Biul. Warz., 36, 65–83.
Lipiński Z., Skąpski H., 1988. Plonowanie lokalnych populacji biczykowych form fasoli wielokwiatowej w rejonie warszawskim. Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 195–206.
Łabuda H., 1987. Charakterystyka lokalnych populacji biczykowych fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) uprawianych na Lubelszczyźnie. Hod. Rośl. i Nas., Biul. Branż., 3, 12–14.
Łabuda H., 1988. Rozwój i plonowanie fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) oraz fasoli zwykłej (Phaseolus vulgaris L.). Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 207–220.
Łabuda H., 1993. Dynamika akumulacji suchej masy i składników mineralnych fasoli wielokwiatowej biczykowej (Phaseolus coccineus L.). Rocz. Nauk Rol., A, 109, 4, 159–169.
Łabuda H., 1995. Studia nad fasolą wielokwiatową biczykową (Phaseolus coccineus L.). Rozpr. Nauk.AR w Lublinie, 179.
Łabuda H., 2003. Porównanie kwitnienia i zawiązywania strąków odmian fasoli z gatunków Phaseolus vulgaris L. i Phaseolus coccineus L. Annales UMCS, Sect. EEE, 13, 229–234.
Łabuda H., Frączek T., Kossowski M., 1988. Skład chemiczny i wartość technologiczna nasion fasoli wielokwiatowej (Phaseolus cocineus L.). Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 235–243.
Łabuda H., Kossowski M., 1988. Wpływ sposobu uprawy na plonowanie tyczkowej i biczykowej fasoli wielokwiatowej (Phaseolus cocineus L.). Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 144, 221–233.
Łabuda H., Kossowski M., 2001. Phaseolus coccineus L. – Progress in breeding and research in Poland. Mat. Międzyn. Konf. Nauk. “Agrarna osvita i nauka na počatku tretego tisjačletja”. Lwów, 18–21 września 2001, 161–167.
Łabuda S.Z., Łabuda H., Papliński R., 2004. Elemental composition of common bean and runner bean at the flowering stage. Folia Univ. Agric. Stetin., Agricultura, 211–216.
Łabuda H., Papliński R., 1999. Wpływ sposobu prowadzenia roślin fasoli odmiany Piękny Jaś na kwitnienie, zawiązywanie strąków i plonowanie. Bibl. Fragm. Agron., 6, 239–244.
Łabuda H., Papliński R., 2000a. Dynamika dojrzewania i plonowanie fasoli tycznej Piękny Jaś. Ann. UMCS, Sect. EEE, 8, Suppl., 253–260.
Łabuda H., Papliński R., 2000b. Doskonalenie technologii uprawy fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) Rocz. AR Pozn., Ogrodnictwo 31, 1, 363–368.
Łabuda H., Papliński R., 2001a. Wpływ podcinania i ogławiania roślin fasoli Piękny Jaś na jakość nasion. Fol. Hort. 13, 1A, 337–341.
Łabuda H., Papliński R., 2001b. Charakterystyka i plon owocni fasoli (Phaseoli Pericarpium) różnych odmian Phaseolus vulgaris L. i Phaseolus coccineus L. Ann. UMCS, Sect. EEE, 9, Suppl., 175–181.
Łabuda H., Papliński R., 2003. The yield and seed weight of some bean cultivars in relation to weather conditions. Fol. Horticulturae 15, 1, 3–10.
Łabuda H., Papliński R., 2004. Analysis of free phenolic acids in the pericarp of bean. EJPAU. Horticulture, vol. 7, issue 2, www.ejpau.media.pl.
Łabuda H., Papliński R., 2005. Ocena nowych odmian fasoli zwykłej i fasoli wielokwiatowej na suche nasiona. [W:] ”Zmienność genetyczna i jej wykorzystanie w hodowli roślin ogrodniczych” Red. B. Michalik, E. Żurawicz, Skierniewice, 161–166.
Łabuda H., Papliński R., 2007. The content of phenolic acids in white and colour seeds of the Phaseolus sp. cultivars. Herba Polonica, 53, 3, 302–307.
Łabuda H., Papliński R., Kuzyk K., 2001. Porównanie zawartości fenolokwasów i garbników w owocni fasoli Phaseolus vulgaris L. i Phaseolus coccineus L. Ann. UMCS, Sect. EEE, 9, Suppl., 183–188.
Łabuda H., Pięta D., 1991. Wpływ terminu zbioru fasoli wielokwiatowej biczykowej na zdrowotność nasion. Biul. Warz., 37, 99–108.
Łabuda H., Pięta D., 1999. Wpływ szczepienia nasion Rhizobium leguminosarum bv. phaseoli na plonowanie fasoli Phaseolus vulgaris L. i Phaseolus coccineus L. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 466, 63–72.
Łabuda H., Siewierski J., Papliński R., 1999. Plonowanie fasoli wielokwiatowej odmiany Piękny Jaś w zależności od długości okresu wegetacji roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 466, 51–62.
Łabuda H., Witek Z., 2004. Charakterystyka ważniejszych cech użytkowych kilkunastu odmian fasoli na suche nasiona. Folia Univ. Agric. Stetin., Agricultura, 217–221.
Łabuda H., Wojciechowska E., 1992. Porównanie nowej fasoli wielokwiatowej – karłowej z fasolą wielokwiatową biczykową. Hod. Rośl. i Nas., Biul. Branż., 1, 4–9.
Łacicowa B., Pięta D., 1992. Mikrobiological dressing of runner bean (Phaseolus coccineus L.) seeds against phatogenic soil fungi. Phytopath. Pol. 3, 15, 10–15.
Makri E.A., Doxastakis G.I., 2006. Emulsifying and foaming properties of Phaseolus vulgaris and coccineus proteins. Food Chem., 98, 558–568.
Makri E.A., Doxastakis G.I., 2007. Surface tension of Phasolus vulgaris and coccineus proteins and effect of polysaccharides on their foaming properties. Food Chem., 101, 37–48.
Maksymiec W., Wianowska D., Dawidowicz A.L., Radkiewicz S., Mardarowicz M., Krupa Z., 2005. The level of jasmonic acid in Arabidopsis thaliana and Phaseolus coccineus plants under heavy metal. stress. J. Plant Physiol., 162, 1338–1346.
Ngai P.H.K., Ng T.B., 2004. Coccinin, an antifungal peptide with antiproliferative and HIV-1 reverse transcriptase inhibitory activities from large scarlet runner beans. Peptides 25, 2063–2068.
Papliński R., 2005. Wpływ sposobu zbioru fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) odm. Piękny Jaś na zawartość fenolokwasów i garbników w owocni (Phaseoli pericarpium). Zesz. Nauk. AR Wroc., Rolnictwo 515, 395–400.
Papliński R., 2007. The analysis of free aminoacid in the bean pericarp with HPLC metod. Herba Polonica, 3, 308–313.
Papliński R. Łabuda H., 2003. Wpływ zabiegów przedzbiorczego podcinania i ogławiania roślin na dojrzałość strąków fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.). Folia Hort. Supl., 328–330.
Pastucha A., 2003. The effect of dressing Zaprawa Oxafun T on the quantitative and qualitative composition of rhizosphere microorganisms of runner bean and soybean. Acta Sci., Pol., Hortorum Cultus 2 (1), 55–64.
Pastucha A., 2008. Chitosan as a compound inhibiting the occurrence of soybean diseases. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 7 (3), 41–55.
Pięta D., Łabuda H., 1990. The seed mycoflora of the runner bean (Phaseolus coccineus L.). Folia Hort., II, 2, 63–75.
Pięta D., Łabuda H., 1992a. Fungi causing premature drop in runner bean flower (Phaseolus coccineus L.). Proc. Bean Breeding and Seed Crops, Poznań, 51–56.
Pięta D., Łabuda H., 1992b. Susceptibility of breeding lines of runner beans (Phaseolus coccineus L.) to infection by fungi dominating in the soil. Proc. Bean Breeding and Seed Crops, Poznań, 57–61.
Pięta D., Łabuda H., 1993. Choroby grzybowe korzeni fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.). Rocz. Akad. Rol. w Poznaniu, 247, 239–248.
Pięta D., Łabuda H., 1994a. Ochronne działanie niektórych fungicydów przed porażeniem fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.) przez grzyby przeżywające w glebie. Biul. Warz., 41, 109–115.
Pięta D., Łabuda H., 1994b. Grzyby jako czynnik powodujący opadanie organów generatywnych fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.). Annales UMCS, Sect. EEE, 2, 195–201.
Pięta D., Pastucha A., 2008. Antagonistic bacteria and their post-culture liquids in the protection of pea (Pisum sativum L.) from diseases. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 7(4), 31–42.
Pięta D., Pastucha A., 2009. The effectiveness of antagonistic fungi and their post-culture liquids in pea (Pisum sativum L.) protection against diseases. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 8(1), 13–25.
Pięta D., Patkowska E., Pastucha A., 2004. Oddziaływanie biopreparatów na wzrost i rozwój niektórych grzybów chorobotwórczych dla roślin motylkowatych. Acta Sci., Pol., Hortorum Cultus 3 (2), 171–177.
Pięta D., Patkowska E., Pastucha A., 2005. The protective effect of biopreparations applied as the dressing for common bean (Phaseolus vulgaris L.) and pea (Pisum sativum L.). Acta Sci., Pol., Hortorum Cultus 4 (2), 59–67.
Quagliotti L., Marletto F., 1987. Research on the pollination of runner bean (Phaseolus coccineus L.) for dry grain production. Adv. Hort. Sci., 1, 43–49.
Rutger J.N., Beckham L.S., 1970. Natural hybridization of Phaseolus vulgaris L. x Phaseolus coccineus L. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 95, 6, 659–661.
Santalla M., Monteagudo A.B., Gonzales A.M., De Ron A.M., 2004. Agronomical and quality traits of runner bean germplasm and implications for breeding. Euphytica 135, 205–215.
Skórzyńska-Polit E., Tukendorf A., Selstam E., Baszyński T., 1998. Calcium modifies Cd effect on runner bean plants. Environ. Exp. Botany, 40, 275 – 286.
Szymańska R. Kruk J., 2008. γ-Tocopherol dominates in young leaves of runner bean (Phaseolus coccineus) under a variety of growing conditions: The possible functions of γ-tocopherol. Phytochem., 69, 2142–2148.
Troszyńska A., Honke J., Kozłowska H., 2000. Naturalne substancje nieodżywcze (NSN) pochodzenia roślinnego jako składniki żywności funkcjonalnej. Postępy Fitoter. 2, 17–22.
Webster B.D., Ross R.M., Sigourney M.C., 1980. A morphological study of the development of reproductive structures of Phaseolus coccineus Lam. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 105, 6, 828–833.
Williams I.H., Free J.B., 1975. The pollination and set of the early flowers of runner bean (Phaseolus coccineus L.). J. Hort. Sci., 50, 405–413.
Witek Z., 1990. Induced mutations in runner bean (Phaseolus coccineus L.), their use in breeding program. Tag.-Ber., Akad. Landwirtsch.-Wiss., 297, 191–197.
Witek Z., Witek A., 1988. Możliwość uzyskania korzystnych rekombinatów z krzyżówek oddalonych Phaseolus vulgaris L. × Phaseolus coccineus L. Hod. Rośl. Nas., Biul. Branż., 3, 33–36.
Witek Z., Witek A., 1990. Crosses Phaseolus vulgaris L. x Ph. coccineus L., their use in breeding program. Tag.-Ber., Akad. Landwirtsch.-Wiss., 297, 185–189.
Wróblewska A., 1991. Attractiveness of Phaseolus L. flowers for pollinating insects. Acta Hort., 288, 321–324.
Wróblewska A., 1994. Biologia kwitnienia i plonowanie fasoli wielokwiatowej. Cz. I. Biologia i obfitość kwitnienia. Mat. Ogólnop. Konf. Nauk. Strączkowe rośliny białkowe. I. Fasola. Lublin, 29–35.
Wróblewska A., Warakomska Z., 1994. Fasola wielokwiatowa (Phaseolus coccineus L.) jako źródło pożytku dla pszczół. Mat. Ogólnop. Konf. Nauk. Strączkowe rośliny białkowe. I. Fasola. Lublin, 112–113.
Żebrowska J., Gawroński J., 1991. Efekty stosowania promieniowania gamma w hodowli mutacyjnej lokalnych populacji biczykowej fasoli wielokwiatowej (Phaseolus coccineus L.). Mater. Ogólnopol. Zjazd Hod. Rośl. Warz., Kraków, 162–170.
Downloads
Download data is not yet available.
