Wpływ immunostymulatorów naturalnych na odporność hemocytarną zimujących pszczół robotnic, Apis mellifera L. (Apidae)

Katarzyna Oleś-Bizoń

Akademia Rolnicza w Lublinie

Maria Teresa Zoń

Akademia Rolnicza w Lublinie

Abstrakt

Chitozan i wyciąg z jeżówki purpurowej (Echinacea purpurea), substancje pochodzenia naturalnego, są dobrymi stymulatorami odpowiedzi hemocytarnej u zimujących robotnicpszczoły miodnej. Zimujące rodziny podkarmiono jednorazowo 5 l syropu cukrowego z dodatkiem5 mg chitozanu/l lub 5 mg wyciągu jeżówki/l. Wartość indeksu fagocytarnego w całym okresie bada w kontroli wahała się od 1,1 do 1,3 ±0,3 komórek bakteryjnych/hemocyt, u pszczół eksponowanych na chitozan od 1,5 ±0,1 do 3,5 ±0,2, a u pszczół eksponowanych na wyciąg jeżówki od 1,3 ±0,6 do 3,1 ±0,5 komórek bakteryjnych/hemocyt. Wartość indeksu fagocytarnego wzrosła statystycznie istotnie (p < 0,05) w okresie od 17 listopada do 2 lutego 2003 r. (grupa A, okres 1–6) w porównaniu z grupą B (17 luty – 15 marca 2004) i grupy C (29 marca, okres 10).

Słowa kluczowe:

pszczoła miodna, zimowanie, indeks fagocytarny, chitozan, wyciąg z jeżówki