Transport jako czynnik wzmagający reakcje stresowe u brojlerów kurzych

Stanisław Tokarzewski

Akademia Rolnicza w Lublinie

Andrzej Wernicki

Akademia Rolnicza w Lublinie

Marta Kankofer

Akademia Rolnicza w Lublinie

Renata Urban-Chmiel

Akademia Rolnicza w Lublinie

Marcin Arciszewski

Akademia Rolnicza w Lublinie

Abstrakt

Intensywna produkcja zwierząt, a zwłaszcza drobiu, w istotny sposób sprzyja występowaniu sytuacji stresowych. Powszechnie znany jest fakt niekorzystnego wpływu stresu na organizm ptaków, prowadzący do wzrostu zachorowalności na skutek zakłóce ńodpowiedzi immunologicznej. W wyniku tego nawet słabo patogenne drobnoustroje mogą przyczyniać się do występowania infekcji i rozwoju klinicznego obrazu choroby. Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu transportu jako czynnika wzmagającego reakcje stresowe u brojlerów kurzych. Badania wykonano na 2 grupach ptaków rasy Ross 308 w wieku 14 i 30 dni, z których każda liczyła 5 sztuk. Ptaki były klinicznie zdrowe, wolne od pasożytów oraz wolne od zakażeń pałeczkami Salmonella spp. Podczas doświadczenia każdą sztukę przetrzymywano w oddzielnej klatce. Ptaki transportowano 5 godzin na odległość 180 km. Materiał do badań stanowiły rozmazy krwi
oraz krew pobrana z żyły skrzydłowej przed transportem, bezpośrednio po transporcie oraz na 2 dni po transporcie. W celu określenia natężenia stresu obliczono stosunek heterofilów do limfocytów (H/L), który u ptaków jest podstawowym wskaźnikiem stresu. W próbkach surowic oznaczono stężenie białka całkowitego przy wykorzystaniu reakcji biuretowej przy długości fali 546 nm. Stężenie kortyzolu
w surowicach określono testem ELISA, po zastosowaniu ekstrakcji eterowej metodą Möstla i in. oraz Palme’a i in. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej testem t-Studenta. W wyniku przeprowadzonych doświadczeń stwierdzono statystycznie istotny wzrost H/L
(p<0,05) w obydwu grupach brojlerów bezpośrednio po transporcie. Wykazano nieznaczny wzrost stężenia białka całkowitego zarówno u ptaków w wieku 14, jak i 30 dni, szczególnie widoczny w 2. dniu po transporcie. W surowicach 14- oraz 30-dniowych brojlerów kurzych zaobserwowano statystycznie istotny wzrost (p<0,05) stężenia kortyzolu po transporcie w porównaniu z wartościami uzyskanymi przed transportem. Otrzymany w badaniach własnych istotny wzrost poziomu H/L oraz kortyzolu w surowicach przewożonych brojlerów kurzych świadczy o przebiegu reakcji stresowej wywołanej czynnikami związanymi z transportem.

Słowa kluczowe:

stres transportowy, brojlery kurze, współczynnik H/L, kortyzol, białko całkowite