Krwotoczna choroba zwierzyny płowej (EHD) – nowa choroba zakaźna podlegająca zwalczaniu na terenie Polski

Zdzisław Gliński

Akademia Rolnicza w Lublinie

Krzysztof Kostro

Akademia Rolnicza w Lublinie

Dorota Luft-Deptuła

Akademia Rolnicza w Lublinie

Abstrakt

Choroba niebieskiego języka (BT) i krwotoczna choroba zwierzyny płowej (EHD) są zakaźnymi, niezaraźliwymi chorobami wirusowymi owiec oraz udomowionych i wolno żyjących przeżuwaczy, przenoszonymi przez stawonogi. EHD wywołuje chorobę u jeleni wirginijskich (Odocoileus virginianus), owiec, kóz, bydła i niektórych gatunków nieudomowionych przeżuwaczy, ale objawy kliniczne choroby opisano u jeleni. Wirus choroby niebieskiego języka (BTV) i wirus choroby krwotocznej zwierzyny płowej (EHDV) są antygenowo i genetycznie bardzo pokrewnymi przedstawicielami grupy Orbiwirusów z rodziny Reoviridae. Obydwie grupy wirusów mogą krążyć w organiźmie wrażliwych zwierząt na określonym terytorium, na którym występują zachorowania wśród objawów przypominających chorobę niebieskiego języka. Wiriony BTV i EHDV zawierają dwunicieniowy, 10-częściowy RNA. Niewielka liczba doniesień dotyczy udokumentowanych przypadków klinicznej choroby u zwierząt domowych wywołanych przez EHD. U kóz i świń zakażonych eksperymentalnie rozwija się wiremia przy braku objawów klinicznych choroby. U jelenia wirginijskiego EHD przebiega w formie ostrej lub nadostrej krwotocznej choroby o współczynniku śmiertelności dochodzącym do 90% zakażonych zwierząt. Choroba u udomowionych i dzikich przeżuwaczy może przebiegać od zakażenia
bezobjawowego do ostrej gorączkowej postaci, cechującej się obrzękiem głowy, powiek i uszu, wybroczynami i owrzodzeniem błon śluzowych, ostrym zwyrodnieniem mięśni, zapaleniem skóry, koronki racicowej i kulawizną. Rozległe ubytki śluzówki mogą występować na błonie śluzowej policzków i na języku, który jest często przekrwiony i obrzękły. Zmiany anatomopatologiczne są podobne lub identyczne w chorobie niebieskiego języka (BT) i krwotocznej chorobie zwierzyny płowej (EHD). Istnieje wiele testów serologicznych stosowanych w diagnostyce EHD i BT. Wzajemne odczyny krzyżowe pomiędzy BTV i EHDV są częstą przyczyną fałszywego rozpoznania. W rozpoznaniu EHD wykorzystuje się izolację wirusa, hybrydyzację in situ, c-ELISA, Ag Cap c-ELISA i test PCR. Prewencja odgrywa kluczową rolę w niedopuszczeniu do wystąpienia EHD.

Słowa kluczowe:

orbiwirus, krwotoczna choroba zwierzyny płowej, choroba niebieskiego języka, diagnostyka, zwalczanie