Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner text

Tom 32 Nr 1 (2023)

Articles

Problematyka rewaloryzacji i adaptacji ginących zabytków na Lubelszczyźnie na przykładzie zespołu dworsko-parkowego w Sobianowicach. Cz. I

DOI: https://doi.org/10.24326/ah.2023.5283
Przesłane: października 18, 2023
Opublikowane: 2023-12-21

Abstrakt

Tematem manuskryptu jest próba zwrócenia uwagi na problem opuszczonych i zanikających obiektów zabytkowych objętych prawną ochroną konserwatorską zlokalizowanych w południowo-wschodniej części Polski. W badaniach poszukiwano przyczyn takiego stanu rzeczy, a także przedstawiono propozycję rozwiązań celem zapobiegania takim sytuacjom. Zaproponowano również konkretne działania rewaloryzacyjne dla założenia dworsko-parkowego w Sobianowicach. Opracowano następujące analizy: stanu istniejącego, historyczną, komunikacyjną, formalno-prawną, a także wykonano szczegółową inwentaryzację dendrologiczną dla parku w Sobianowicach.
Na podstawie przeprowadzonych badań powstały wytyczne do dalszego postępowania z dworem i otaczającym go parkiem. Rewaloryzacja dworu to proces, który ma na celu przywrócenie zabytkowemu budynkowi jego dawnej świetności oraz dostosowanie go do współczesnych potrzeb i standardów. Aktualnie jednak największym problemem jest brak środków finansowych na jakiekolwiek prace zabezpieczające, rewaloryzacyjne czy adaptacyjne. Rewaloryzacja dworu to proces długotrwały i wymagający współpracy wielu specjalistów, w tym architektów, konserwatorów, inżynierów i ekspertów od dziedzictwa kulturowego. Jednak efekty tego procesu pozwalają
zachować cenne dziedzictwo kulturowe i historyczne oraz przekształcić zaniedbany obiekt w atrakcyjne miejsce dla społeczności lokalnej i turystów.

Bibliografia

  1. Baster P., 2007. Przestrzeń i charakter polskich parków kaligraficznych – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Międzynarodowy Kongres Polskich Architektów Krajobrazu. Czas. Tech., A. Archit. 104 (5-A), 116–118.
  2. Ciołek G., 1978. Ogrody polskie.
  3. Davies N., 2010. Boże igrzysko. Historia Polski. Wydawnictwo Znak.
  4. Furmanik B., 2010. Dobory materiałowe w ogrodach zabytkowych. Kur. Kons. 7, 23–31.
  5. NIK, 2021. Informacja o wynikach kontroli. System ochrony zabytków w Polsce. Warszawa. https://www.nik.gov.pl/plik/id,25591,v,artykul_24679.pdf
  6. Klimek B., Maciejowski S., 2008. Prawne i ekonomiczne aspekty procesu rewaloryzacji zabytków. Zesz. Nauk. 792, 123–141.
  7. Kseniak M., Martyn M., 1978. Ewidencja parku Sobianowice, gm. Wólka. Maszynopis, WUOZ. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie.
  8. Kuraś A., 1983. Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu. PWN.
  9. Kubiszewska K. 2012. Finansowanie odnowy zabytków w Polsce przy wykorzystaniu pomocy UE. Ochr. Zabyt. 3–4, 259–259.
  10. Kwiatkowski B., 2012. Folwarki Lubelszczyzny. Historia rozwoju i zabudowy. Politechnika Lubelska, Lublin.
  11. Lorens P., 2009. Podstawowe pojęcia. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast. Wyd. Urbanista, Gdańsk.
  12. Majdecki L., 1993. Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. PWN, Warszawa.
  13. Murzyn M., 2016. Od pojęcia zabytku do koncepcji dziedzictwa kulturowego. W: Ł. Gaweł, W. Pokojska, A. Pudełko (red.), Ochrona i zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Wydawnictwo Attyka, Kraków, 11–43.
  14. Niedźwiedź J., 2002. Projekt koncepcyjny rewitalizacji założenia ogrodowego w Sobianowicach. WUOZ. Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie.
  15. Obwieszczenie nr 1/2023 Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 24 stycznia 2023 r. w sprawie wykazu zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych województwa lubelskiego i do rejestru zabytków archeologicznych województwa lubelskiego. https://wkz.lublin.pl/wp-content/uploads/2023/01/rejestr-2023.pdf
  16. Pudelska K., Bevz M., Biesak A., 2016. Dwór i park w Sobianowicach (woj. Lubelskie) przykładem zapomnianego zespołu rezydencjalnego o wartości historycznej. Acta Sci. Pol., Archit. 15(4), 207–221.
  17. Rozbicka M (red.), 2017. Raport o stanie zachowania zabytków nieruchomych w Polsce. Zabytki wpisane do rejestru zabytków (księgi rejestru A i C). Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa.
  18. Sochacka A., 1987. Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
  19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 grudnia 2017 r. w sprawie kryteriów uznawania tworów przyrody żywej i nieożywionej za pomniki przyrody.
  20. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568).

Downloads

Download data is not yet available.