I. Zasady ogólne

Etyka publikowania w czasopiśmie Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus jest oparta na zaleceniach Committee on Publication Ethics  (COPE; http://publicationethics.org/).

Rzetelność w nauce stanowi jeden z jej jakościowych fundamentów. Czytelnicy powinni mieć pewność, iż autorzy publikacji w sposób przejrzysty, rzetelny i uczciwy prezentują rezultaty swojej pracy.

Dowodem etycznej postawy pracownika naukowego oraz najwyższych standardów redakcyjnych powinna być jawność informacji o podmiotach przyczyniających się do powstania publikacji (wkład merytoryczny, rzeczowy, finansowy itp.), co jest wyrazem nie tylko dobrych obyczajów, ale także społecznej odpowiedzialności.

Przejawami nierzetelności naukowej i nadużyć publikacyjnych są takie zjawiska, jak plagiat i autoplagiat (również zgłaszanie manuskryptu będącego tłumaczeniem tekstu opublikowanego), fabrykowanie czy fałszowanie danych, autorstwo widmo, autorstwo gościnne czy grzecznościowe, konflikt interesów.

Plagiat – zapożyczenia z czyjejś pracy bez ujawnienia źródła wykorzystanych informacji.

Autoplagiat –zapożyczenia z własnej, wcześniej opublikowanej pracy bez ujawnienia źródła wykorzystanych informacji.

Fabrykowanie danych – autor wymyśla procesy, obserwacje czy wyniki, które nie zaistniały w rzeczywistości.

Fałszowanie danych – autor zmienia lub pomija wyniki badań w celu poparcia hipotez czy innych danych.

Autorstwo widmo (ghost authorship) – ktoś wykonuje część pracy związaną z powstaniem publikacji, a jego tożsamość nie jest ujawniona.

Autorstwo gościnne lub grzecznościowe (guest authorship, gift authorship) – autor zostaje przypisany do publikacji, podczas gdy rzeczywisty wkład jego pracy jest nieznaczny, nieistotny lub żaden.

Konflikt interesów – sytuacja, w której względy finansowe (np. zatrudnienie, doradztwo, posiadanie udziałów, honoraria) lub inne mogą zakłócić osąd naukowy i zagrozić jego obiektywizmowi. 

 II. Zasady dotyczące autora

1. Autor jest obowiązany do zachowania standardów rzetelności naukowej oraz przestrzegania zasad etyki wydawniczej. Wszelkie naruszenia w tym względzie są poddane procedurze postępowania zalecanej przez COPE.
2. Autor może zgłaszać do publikacji wyłącznie oryginalne prace własnego autorstwa. Wszelkie odniesienia do badań i publikacji innych autorów muszą być opatrzone odsyłaczami, a przywoływane pozycje podane w bibliografii załącznikowej.  
3. Autor może zgłaszać wyłącznie prace nieopublikowane oraz niezgłoszone do publikacji gdzie indziej.
4. Autor jest zobowiązany do obiektywizmu: opiera interpretacje i wnioski wyłącznie na faktach, sprawdzalnym rozumowaniu i danych, które są możliwe do potwierdzenia przez innych.
5. Autor jest zobowiązany do przejrzystości w dokumentowaniu badań naukowych oraz do zapewnienia dostępu do danych po opublikowaniu wyników badań.
6. Jeśli do badań użyte zostały chemikalia, procedury lub sprzęt, które mogły powodować jakiekolwiek nietypowe zagrożenia dla ludzi lub zwierząt, autor musi wyraźnie określić je w artykule.
7. W przypadku publikacji wieloautorskiej autorzy mają obowiązek ujawnienia, na czym polegał wkład każdego autora w powstanie publikacji (autorstwo koncepcji, opracowanie metod, przeprowadzenie badań, redakcja określonej partii tekstu itp.). Osobom, które przyczyniły się do powstania publikacji, ale ich wkład nie jest wystarczający do uznania współautorstwa, autor składa podziękowania dołączone do tekstu.
8. W przypadku publikacji wieloautorskiej obowiązek zebrania na oświadczeniu podpisów wszystkich autorów, a także upewnienia się, że akceptują ostateczną formę artykułu, leży po stronie autora zgłaszającego artykuł.
9. Autor jest zobowiązany ujawnić wszelkie konflikty interesów, które mogą mieć wpływ na rezultaty badań lub na ich interpretację. Potencjalnymi konfliktami interesów są np. honoraria lub inne formy finansowania, członkostwo w organizacjach, posiadanie akcji, relacje osobiste lub zawodowe.
10. Autor jest zobowiązany ujawnić wszystkie źródła wsparcia finansowego dla badań i publikacji, w tym numer dotacji itp. Jeżeli źródłem finansowania są prywatne fundusze autora, taką informację także należy podać.
11. Autor składa oświadczenie, w którym informuje, że manuskrypt jest pracą oryginalną, nie narusza praw osób trzecich, nie był wcześniej w całości lub w części publikowany (pod tym samym lub innym tytułem) ani nie został wysłany do publikacji gdzie indziej, podaje wkład poszczególnych autorów w przypadku publikacji wieloautorskiej, źródło finansowania oraz deklaruje brak konfliktu interesów (a jeżeli występuje jakikolwiek konflikt interesów, jest jasno opisany).
12. Autor po otrzymaniu recenzji ustosunkowuje się do uwag recenzentów na piśmie. Wszelkie kontakty między autorem i recenzentem do czasu opublikowania pracy odbywają się wyłącznie za pośrednictwem redakcji.
13. Jeśli autor odkryje znaczące błędy w opublikowanym artykule, zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić redakcję w celu jego wycofania (zob. pkt IV.14) lub opublikowania korekty.

 

III. Zasady dotyczące recenzowania

1. Recenzent wykonuje recenzję na zlecenie redakcji. Do oceny artykułu powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki autora.
2. Przestrzega się zasady, że autorzy i recenzenci nie znają swoich tożsamości (tzw. double-blind review proces). Recenzent musi podpisać stosowne oświadczenie.

W przypadku gdy tożsamość autora jest recenzentowi znana, deklaruje on, że nie występuje konflikt interesów, czyli że między recenzentem a autorem nie zachodzą: a) bezpośrednie relacje osobiste (pokrewieństwo, związki prawne, konflikt), b) relacje podległości zawodowej, c) bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających przygotowanie recenzji. Jeżeli występuje konflikt interesów, redakcja wybiera innego recenzenta.

3. Recenzent jest zobowiązany do zachowania obiektywizmu, wszystkie uwagi muszą być odpowiednio uargumentowane. Niedopuszczalna jest personalna krytyka autora.
4. Recenzent powinien wskazać odpowiednie prace niezacytowane przez autora, jeśli zachodzi taka potrzeba ze względu na rzetelność źródeł.
5. Recenzja musi mieć formę pisemną (formularz recenzji) i kończyć się jednoznacznym wnioskiem co do dopuszczenia pracy do publikacji lub jej odrzucenia.
6. Wszelkie kontakty między autorem i recenzentem do czasu opublikowania pracy odbywają się wyłącznie za pośrednictwem redakcji.
7. Recenzent jest zobowiązany wykonać recenzję artykułu w ustalonym terminie. Jeżeli nie może podjąć się recenzji lub dotrzymać terminu, powinien niezwłocznie poinformować o tym redakcję.
8. Recenzje mają charakter poufny i są udostępniane wyłącznie osobom zaangażowanym w proces redakcyjny.
9. Recenzent jest zobowiązany do tajemnicy na temat recenzowanego artykułu.
10. Recenzent nie może wykorzystać nieopublikowanego artykułu.
11. Recenzent jest zobowiązany do zgłoszenia redakcji wszelkich podejrzeń dotyczących naruszenia zasad etycznych przez autora.
12. Lista recenzentów prac opublikowanych i odrzuconych w danym roku umieszczana jest w ostatnim numerze w roku oraz na stronie internetowej czasopisma.

 IV. Zasady dotyczące redakcji

1. Redakcja czuwa nad przestrzeganiem obowiązujących standardów i zasad etycznych.
2. Redakcja monitoruje powszechnie przyjęte na gruncie międzynarodowym wydawnicze standardy etyczne, ze szczególnym uwzględnieniem standardów propagowanych przez COPE.
3. Redakcja udostępnia publicznie wytyczne dla autorów i recenzentów, w których określone są zasady zgłaszania, recenzowania i publikowania artykułów.
4. Zgłoszony manuskrypt redaktor sprawdza pod względem oryginalności za pomocą systemu antyplagiatowego Crossref Similarity Check (oprogramowanie iThenticate).
5. Redakcja wybiera do zgłoszonych manuskryptów recenzentów o odpowiednich kwalifikacjach w zakresie danego obszaru badawczego.
6. Członkowie zespołu redakcyjnego nie ujawniają informacji na temat zgłaszanych artykułów osobom nieupoważnionym. Osobami upoważnionymi są sami autorzy, wybrani recenzenci, uprawnieni redaktorzy oraz wydawca.
7. Nieopublikowane artykuły nie mogą być wykorzystywane przez członków redakcji ani inne osoby uczestniczące w procesie wydawniczym do własnych celów.
8. Redakcja decyduje o przyjęciu manuskryptu do publikacji lub jego odrzuceniu, kierując się wyłącznie względami merytorycznymi (kryteria: zgodność z zakresem tematycznym czasopisma, wartość naukowa pracy, oryginalność ujęcia problemu, przejrzystość). Pochodzenie autora, jego afiliacja, narodowość, przynależność etniczna, poglądy polityczne, płeć, rasa czy wyznanie w żaden sposób nie wpływają na ocenę artykułu.
9. O ostatecznej akceptacji lub odrzuceniu zgłoszonych manuskryptów decyduje redaktor naczelny, biorąc pod uwagę opinie redaktorów i recenzentów.
10. Jeżeli członek redakcji jest autorem zgłoszonego manuskryptu, jest on wyłączony z procesu jego wewnętrznej oceny oraz z procesu recenzji.
11. Członkowie zespołu redakcyjnego zobowiązani są do dbałości o rzetelność naukową publikowanych artykułów, w tym celu mogą nanosić odpowiednie zmiany i poprawki.
12. W uzasadnionych przypadkach redakcja jest gotowa opublikować stosowną korektę, sprostowanie, oświadczenie, wyjaśnienie lub przeprosiny.
13. W przypadku podejrzenia o naruszenie zasad etycznych na jakimkolwiek etapie procesu wydawniczego lub po opublikowaniu artykułu redakcja czasopisma jest zobowiązana podjąć działania w celu uzyskania satysfakcjonujących wyjaśnień, kierując się wytycznymi COPE.

Stwierdzone naruszenia lub niewyjaśnione sprawy mogą skutkować: odrzuceniem zgłoszonego artykułu, wycofaniem opublikowanego artykułu, opublikowaniem stosownej informacji, powiadomieniem pracodawcy autora, powiadomieniem innych podmiotów.

14. Redakcja ma prawo wycofać artykuł po jego opublikowaniu w następujących sytuacjach:

– stwierdzono fabrykowanie czy fałszowanie danych lub popełnienie niezamierzonych, lecz znaczących błędów (np. błędy w obliczeniach, błędy metodologiczne);

– wyniki badań zostały wcześniej opublikowane gdzie indziej (autoplagiat);

– artykuł ma znamiona plagiatu lub narusza zasady etyki wydawniczej.

Wycofany  artykuł nie zostanie usunięty z opublikowanej wersji czasopisma, ale fakt jego wycofania będzie wyraźnie oznaczony (znak wodny na pdf). Notka o wycofaniu zatytułowana „Retraction: [tytuł artykułu]” zostanie opublikowana na stronie internetowej oraz w kolejnym numerze czasopisma.

V. Główne zasady postępowania w razie potencjalnych naruszeń

W sytuacji podejrzenia o naruszenie zasad etycznych redakcja uwzględnia szczegółowe zalecenia COPE (w języku polskim: https://publicationethics.org/files/Full%20set%20of%20Polish%20flowcharts.pdf, w języku angielskim: https://publicationethics.org/files/cope-publication-ethics-flowcharts-full-set.pdf), w tym:

– zawsze kontakt z osobą podejrzaną o naruszenie i uwzględnienie jej wyjaśnień w toku postępowania oraz kontakt z osobą zgłaszającą potencjalne naruszenie i poinformowanie jej o podejmowanych działaniach i decyzjach;

– zależnie od okoliczności kontakt z przełożonymi osoby podejrzanej o naruszenie, kontakt z jej pracodawcą, kontakt z innymi podmiotami (towarzystwa naukowe, stowarzyszenia, redakcja, wydawca, urząd nadzorujący badania itp.), opublikowanie listów polemicznych, opisanie sprawy w czasopiśmie.

1. W przypadku podejrzenia o zduplikowaną publikację (autoplagiat) w zgłoszonym manuskrypcie redakcja gromadzi pełną dokumentację z materiałem dowodowym i sprawdza zakres pokrycia/powtórzeń. W zależności od wyników badania stopnia pokrycia/powtórzeń oraz reakcji lub braku reakcji autora redakcja decyduje o: kontakcie z instytucją autora, poinformowaniu przełożonych, odrzuceniu manuskryptu, korekcie tekstu, dalszym procedowaniu.

Jeżeli stwierdzono znaczny stopień powtórzeń, manuskrypt zostaje odrzucony.

Jeżeli stwierdzono niewielki zakres powtórzeń, wymaga się powołania na oryginał i wstawienia brakującego odsyłacza lub usunięcia zduplikowanego materiału.

2. W przypadku podejrzenia o zduplikowaną publikację (autoplagiat) w opublikowanym artykule redakcja gromadzi pełną dokumentację z materiałem dowodowym i sprawdza zakres pokrycia/powtórzeń. W zależności od wyników badania stopnia pokrycia/powtórzeń oraz reakcji lub braku reakcji autora redakcja decyduje o: kontakcie z instytucją autora, poinformowaniu przełożonych, poinformowaniu o podjętych działaniach osoby zgłaszającej podejrzenie i poszkodowanych (redakcja, wydawca), opublikowaniu oświadczenia o powtórzeniu publikacji, wycofaniu publikacji i zamieszczeniu notki o wycofaniu, opublikowaniu korekty.

Jeżeli stwierdzono znaczny stopień powtórzeń, publikuje się oświadczenie o powtórzeniu publikacji lub wycofuje artykuł i publikuje notkę o wycofaniu.

Jeżeli stwierdzono niewielki stopień powtórzeń, autor dostarcza do opublikowania korektę artykułu z odsyłaczem do oryginalnego tekstu.

3. W przypadku podejrzenia o plagiat w zgłoszonym manuskrypcie redakcja gromadzi pełną dokumentację z materiałem dowodowym i sprawdza zakres pokrycia/powtórzeń. W zależności od wyników badania stopnia pokrycia/powtórzeń oraz reakcji lub braku reakcji autora redakcja decyduje o: kontakcie z instytucją autora, poinformowaniu przełożonych, zawiadomieniu innych podmiotów, poinformowaniu potencjalnie poszkodowanych (autor, redakcja, wydawca), odrzuceniu manuskryptu, korekcie tekstu, dalszym procedowaniu.

Jeżeli stwierdzono znaczny stopień powtórzeń, manuskrypt zostaje odrzucony.

Jeżeli stwierdzono niewielki stopień powtórzeń, wymaga się od autora korekty tekstu – przeformułowania skopiowanych fraz lub ujęcie ich w cudzysłów z odsyłaczami.

4. W przypadku podejrzenia o plagiat w opublikowanym artykule redakcja gromadzi pełną dokumentację z materiałem dowodowym i sprawdza zakres pokrycia/powtórzeń. W zależności od wyników badania stopnia pokrycia/powtórzeń oraz reakcji lub braku reakcji autora redakcja decyduje o: kontakcie z instytucją autora, poinformowaniu przełożonych, zawiadomieniu innych podmiotów, wycofaniu publikacji, zamieszczeniu notki o wycofaniu, poinformowaniu o podjętych działaniach czytelników i poszkodowanych (autor, redakcja, wydawca).

Jeżeli stwierdzono znaczny stopień powtórzeń, wycofuje się artykuł i publikuje notkę o wycofaniu.

Jeżeli stwierdzono niewielki stopień powtórzeń, autor dostarcza do opublikowania korektę z odsyłaczem do oryginalnego tekstu.

5. W przypadku podejrzenia o sfabrykowanie lub sfałszowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie redakcja prosi o dowody osobę zgłaszającą podejrzenia, w razie potrzeby kontaktuje się z instytucją autora, zawiadamia przełożonych, zasięga opinii dodatkowego recenzenta, zawiadamia odpowiednie podmioty.

Jeżeli zarzut się potwierdzi, manuskrypt zostaje odrzucony.

Jeżeli błąd był niezamierzony, wymaga się od autora korekty tekstu.

6. W przypadku podejrzenia o sfabrykowanie lub sfałszowanie danych w opublikowanym artykule redakcja prosi o dowody osobę zgłaszającą podejrzenia, w razie potrzeby kontaktuje się z instytucją autora, zawiadamia przełożonych, zasięga opinii dodatkowego recenzenta, zawiadamia odpowiednie podmioty, publikuje ostrzeżenie.

Jeżeli zarzut się potwierdzi, wycofuje się artykuł i publikuje notkę o wycofaniu.

Jeżeli błąd był niezamierzony, autor dostarcza do opublikowania korektę.

7. W przypadku prośby o zmianę na liście autorów przed opublikowaniem artykułu redakcja wymaga uzasadnienia zmiany autorstwa i oświadczenia podpisanego przez wszystkich autorów (byłych i obecnych), w którym wyrażają zgodę na zmiany.

Jeżeli uzasadnienie jest wystarczające i wszyscy autorzy zgadzają się na zmianę, jest ona uwzględniana.

Jeżeli uzasadnienie nie jest wystarczające, zmiana nie jest uwzględniana.

Jeżeli brakuje zgody wszystkich autorów na zmianę, wstrzymuje się proces wydawniczy do czasu rozstrzygnięcia kwestii autorstwa przez wszystkich autorów, w razie konieczności za pośrednictwem ich pracodawcy.

8. W przypadku prośby o zmianę na liście autorów po opublikowaniu artykułu redakcja wymaga uzasadnienia zmiany autorstwa i oświadczenia podpisanego przez wszystkich autorów (byłych i obecnych), w którym wyrażają zgodę na zmianę.

Jeżeli uzasadnienie jest wystarczające i wszyscy autorzy zgadzają się na zmianę, jest publikowana korekta.

Jeżeli uzasadnienie nie jest wystarczające, zmiana nie jest uwzględniana.

Jeżeli brakuje zgody wszystkich autorów na zmianę, redakcja zgłasza sprawę do rozstrzygnięcia pracodawcy autorów (do czasu rozstrzygnięcia zmiana nie jest uwzględniana).

Jeżeli brakuje zgody wszystkich autorów na zmianę z powodu różnej interpretacji badań, redakcja umożliwia autorom opublikowanie listów polemicznych.

9. W razie stwierdzenia, że jeden z autorów zgłoszonego manuskryptu nie spełnia kryteriów autorstwa (autorstwo widmo, gościnne lub grzecznościowe), redakcja prosi o pisemną zgodę wszystkich autorów na dodanie brakującego autora, usunięcie autora gościnnego lub grzecznościowego, ewentualnie sugerując umieszczenie nazwiska usuniętego autora w podziękowaniach. Zależnie od okoliczności redakcja rozważa zawiadomienie przełożonych autorów.
10. W przypadku podejrzenia, że recenzent w sposób nieuprawniony wykorzystał pracę autora, redakcja poddaje badaniu artykuł i sporządzone do niego recenzje. Gdy wątpliwości są uzasadnione, redakcja prosi recenzenta o wyjaśnienie sprawy.

Jeżeli wyjaśnienia recenzenta są satysfakcjonujące, po  przedyskutowaniu wyjaśnień z autorem redakcja umarza postępowanie.

Jeżeli wyjaśnienia recenzenta są niesatysfakcjonujące, redakcja prosi instytucję recenzenta o zbadanie sprawy. W przypadku uznania recenzenta za winnego redakcja kończy z nim współpracę. Zależnie od okoliczności zawiadamia odpowiednie podmioty, rozważa opisanie sprawy w czasopiśmie.

11. W przypadku podejrzenia nieujawnionego konfliktu interesów w zgłoszonym manuskrypcie redakcja prosi autora o wyjaśnienia (odpowiednie dokumenty). Jeżeli zachodzi potrzeba, autor składa korektę deklaracji o braku konfliktu interesów.
12. W przypadku podejrzenia nieujawnionego konfliktu interesów w opublikowanym artykule redakcja prosi autora o wyjaśnienia (odpowiednie dokumenty). Jeżeli zachodzi potrzeba, autor dostarcza do opublikowania korektę deklaracji autorskiej o braku konfliktu interesów.