Przezimowanie pszenicy ozimej w okolicy Lublina
Józef Kołodziej
Krzysztof Liniewicz
Hanna Bednarek
Abstrakt
W opracowaniu oceniono warunki zimowania pszenicy ozimej odmiany Grana, która była jedną z najdłużej uprawianych w Polsce w latach 1970–1988. Doświadczenie przeprowadzono podczas dziesięciu chłodnych sezonów w Obserwatorium Agrometeorologicznym w Felinie koło Lublina na glebie brunatnoziemnej, typu gleby płowej wytworzonej z utworów pyłowych, niecałkowitych na marglu kredowym. W obliczeniach statystycznych uwzględniono stan przezimowania pszenicy ozimej oraz jedenaście charakterystyk klimatologicznych, związanych z temperaturą powietrza, pokrywą śnieżną oraz cechami rośliny. Analizę materiału przeprowadzono metodą korelacji pomiędzy stanem przezimowania, czyli zmienną zależną (y) oraz zmiennymi niezależnymi (x1 – x11), a następnie regresji wielokrotnej. Do obliczeń regresji wielokrotnej z wyborem najlepszego podzbioru zmiennych niezależnych wykorzystano sześć zmiennych niezależnych w największym stopniu skorelowanych ze zmienną zależną. Równanie regresji, w którym znalazło się sześć zmiennych niezależnych opisywało stan przezimowania z dokładnością 92,15%. Po kolejnych redukcjach pozostawiono równanie z trzema zmiennymi niezależnymi, opisujące stan przezimowania z dokładnością 86,29%. W równaniu tym wystąpiły następujące zmienne niezależne (wymienione według ich znaczenia): liczba dni z pokrywą śnieżną, której wzrost powodował lepsze przezimowanie. Na drugim miejscu znalazła się data ruszenia wegetacji na wiosnę, której opóźnianie się powodowało gorszy stan przezimowania, na trzecim miejscu wystąpiła liczba dni z opadami śniegu, której wzrost powodował lepsze przezimowanie. Wpływ temperatury powietrza przejawił się w sposób pośredni, ponieważ najwięcej opadów śniegu występuje przy temperaturze od 0,0°C do –5,0°C, natomiast wcześniejsza data ruszenia wegetacji na wiosnę zależy również od temperatury powietrza.
Bibliografia
Domżał H., Pranagal J., 1995. Pedological charakteristcs of a research site for studying climate of the cultivated field. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 419, 9–14.
Gut M., Witkowski E., 1987. Badania nad mrozodpornością rodów hodowlanych pszenicy ozimej (Tritucum aestivum L.) w latach 1982–1985. cz. I. Biul. IHAR, Radzików, 161, 3–10.
Iwaszkiewicz K. Uliska M., Uliński G., 1965. Wytyczne do wykonywania obserwacji polowych w doświadczeniach ze zbożami. PWRiL Warszawa.
Kołodziej J., Galant H. 1979. Uszkadzanie zbóż ozimych wskutek pionowych ruchów gleby. Post. Nauk Roln., PAN, XXVI/XXXI, 2/175, 21–28.
Kosiba A., 1949. Częstość szaty śnienej na Ziemiach Śląskich. Prace Wrocł. Tow. Nauk. Ser. B, 21.
Krasowicz S., 1998. Ekonomiczne i organizacyjne uwarunkowania produkcji pszenicy w Polsce [w:] Biologia plonowania, agrotechnika i wykorzystanie ziarna pszenicy. Ogólnopol. Konf. Nauk. IUNG, Zakład Uprawy Roślin Zbożowych, Puławy, 15–37.
Liniewicz K., 1987. Warunki meteorologiczne zimowania rzepaku na Lubelszczyźnie. Rocz. Nauk Roln. s. A. 106, 4, 21–33.
Lista opisowa odmian 2006. Rośliny rolnicze, cz. I, Zbożowe, COBORU Słupia Wielka.
Monitoring produkcji rolniczej. 2006, Zimotrwałość roślin. KPODR, Minikowo Oddz. Przysiek.
Paczos S., 1982. Stosunki termiczne i śnieżne zim w Polsce. UMCS, Wydz. Biologii i Nauk o Ziemi, Lublin (Rozpr. hab.).
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej. 2004. GUS, LXIV, Warszawa.
Rudnicki F., 1998. Czynniki ograniczające plonowanie pszenicy w Polsce [w:] Biologia plonowania, agrotechnika i wykorzystanie ziarna pszenicy. Ogólnopol. Konf. Nauk. IUNG, Zakład Uprawy Roślin Zbożowych, Puławy, 51–64.
Španik F., Repa Š., 1982 Effect of meteorological conditions on winter wheat overwintering. Pol‘nohospodarstvo. 28,10, 873–882.
Styk B., 1964. Przyrodniczo-rolnicze podstawy rejonizacji upraw na terenie województwa lubelskiego. Wyd. Lubelskie, Lublin (Rozpr. hab.).
Svisjuk I.V., 1981. O skorosti rosta i rozvitja ozimoj pšenicy vo vremija zimnich ottepelej. Meteorologija i Girologija, 11, 88–92.
Ulanova E. S., 1975. Agrometeorologi eskie uslovija i urožajnosc ozimoj psenicy. Gidrometeoroizdat. Leningrad 1975.
Weber R., Zalewski D., 2005, Plonowanie odmian pszenicy ozimej w warunkach Dolnego Śląska, Annales UMCS, s. E, Agricultura, LX, 59–70.
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
