Abstrakt
W latach 2010–2020 przeprowadzono inwentaryzację florystyczną, wybranych 50 parków podworskich położonych w krajobrazie rolniczym Podlasia Zachodniego. Celem badań było określenie składu gatunkowego, częstości występowania i zasobności stanowisk gatunków o właściwościach leczniczych. W zinwentaryzowanej florze wykazano 263 gatunki roślin zielarskich. Najliczniejszą grupę stanowiły rodzime gatunki – apofity i sontaneofity (206 taksonów), a z form życiowych hemikryptofity (111 gatunków) i terofity (68 gatunków). Gatunki zielarskie najczęściej zaliczane były do bardzo rzadkich, rzadkich i rozproszonych – 125 taksonów, występujących z niewielkim pokryciem. Częstych i bardzo częstych gatunków było 87 (m.in. Achillea millefolium, Anemone nemorosa), a pospolitych 51 (m.in. Arctium tomentosum, Aegopodium podagraria, Ballota nigra i inne), notowanych licznie w znacznym pokryciu. Analizowana flora lecznicza może dostarczać 8 różnych surowców zielarskich: ziela, jako surowca do celów farmaceutycznych (najwięcej – 120 gatunków), korzeni (23 gatunki), liści (18 gatunków), kwiatów (18 gatunków), kory (11 gatunków), nasion (5 gatunków) i mieszanego surowca (68 gatunków). Najczęściej podawane właściwości terapeutyczne i pielęgnacyjne to działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, moczopędne, wykrztuśne, nasercowe i gojące.
Bibliografia
- Bacler-Żbikowska B., Stebel A., 2023. Katalog roślin leczniczych aktualnie dopuszczonych do stosowania w medycynie konwencjonalnej w Polsce. Wyd. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice, 1–132.
- Bilek M., 2020. Pozyskiwanie roślin leczniczych ze stanu naturalnego w świetle wymogów przemysłu farmaceutycznego i zasad gospodarki leśnej. Podkarpac. Wiad. Rol. 1, 30–33.
- Bomanowska A., 2003. Chwasty – rośliny lecznicze we florze segetalnej Kampinoskiego Parku Narodowego. Pam. Puł. 134, 33–40.
- Broda B., Mowszowicz J., 2000. Przewodnik po oznaczaniu roślin leczniczych, trujących i użytkowych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
- Farmakopea Polska X, 2014. Tom I. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa.
- Frohne D., 2010. Leksykon roślin leczniczych. MedPharm Polska, Wrocław.
- Howes M.J.R., Quave C.L., Collemare J., Tatsis C., Twilley D., Lulekal E., Farlow A., Li L., Cazar M.-E., Leaman D.J., Prescott T.A.K., Milliken W., Martin C., De Canha M.N., Lall N., QinH., Walker B.E., Vasquez-Londono C., Allkin B., Rivers M., Simmonds M.S.J., Bell E., Battison A., Felix J., Forest F., Leon C., Williams C., Lughadha E.N., 2020. Molecules from nature: reconciling biodiversity conservation and global healthcare imperatives for sustainable use of medicinal plants and fungi. Plante 2, 463–481. https://doi.org/10.1002/ppp3.10138
- Jędrzejko K., Tajer A., 2009. Ocena naturalnych zasobów roślin naczyniowych na terenie ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych „Źródła Boliny Południowej” Katowice „Wesoła Fala” Mysłowice oraz „Park Zadole” Katowice ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych. Ann. Acad. Med. Siles. 63(5), 25–40.
- Kohlmünzer S., 1998. Farmakognozja – podręcznik dla studentow farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.
- Kondracki J., 2002. Regiony klimatyczne Polski. Wyd. PWN, Warszawa.
- Kora M., 1996. Zielona medycyna. Apiterapia, homeopatia, ziołolecznictwo. Przewodnik pacjenta. Oficyna Wydawnicza Eko-Vital, Warszawa.
- Kowalik K.A, Bacler-Żbikowska B.D., 2016. Materiały do flory roślin naczyniowych Wyżyny Śląskiej ze szczególnym uwzględnieniem roślin leczniczych. Cz. 1. Dolina Potoku Psarskiego. Ann. Acad. Med. Siles. (online) 70, 103–112. https://doi.org/10.18794/aams/60855
- Kozłowski J.A, Adamczak A., Buchwald W., Forycka A., 2008. Zasoby roślin zielarskich w stanie naturalnym w Polsce i możliwości ich wykorzystania. Panacea 3(24), 9–11.
- Kozłowski J.A., Wielgosz T., Nawrot J., Nowak G., Dawid-Pać R., Kuczyński S., 2019. Zielarnia. Jak czerpać ze skarbów natury. Wyd. Publicat, Poznań.
- Ługowska M., Skrajna T., 2024. Udział gatunków roślin zielarskichw zbiorowiskach łąk użytkowa-nych ekstensywnie. Agron. Sci. 79(1), 86–99. https://doi.org/10.24326/as.2024.5300
- Ługowska M., Skrajna T., Tsos O., 2022. Udział roślin zielarskich w zbiorowiskach segetalnych w dolinach rzecznych. Agron. Sci. 77(4), 93–107. http://doi.org/10.24326/as.2022.4.7
- Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2020. Vascular plants of Poland, anannotated checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
- Oliwa J., Baran J., Barabasz-Krasny B., Możdżeń K., 2016. Ocena możliwości pozyskiwania roślin leczniczych ze stanu naturalnego na przykładzie gminy Żurawica (woj. podkarpackie, połu-dniowa Polska). Ann. UMCS, s. EEE, Horticultura 26(4), 53–65.
- Podlewski J, Chwalibogowska-Podlewska A., 2010. Leki współczesnej terapii. Tom II. Medical Tribune Polska, Warszawa, 927–977.
- Richardson R., 1998. Księga mądrości natury. Twój Styl, Warszawa, 63–127.
- Rutkowski L., 2007. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski. PWN, Warszawa.
- Skrajna T., Bogusz A., 2019. Zasoby zielarskie w agrocenozach Mińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Agron. Sci. 74(1), 31–41. http://dx.doi.org/10.24326/as.2019.1.3
- Staniszewski P., Bilek M., Ekiert R., 2019. Zbiór roślin leczniczych w środowisku leśnym i jego ograniczenia. Las Pol. 24, 34–35.
- Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński Cz., 2014. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwa-zyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
- Zając A., 1978. Atlas of distribution of vascular plants on Poland (ATPOL). Taxon 27(5–6), 481–484.
- Zając M., Zając A., Tokarska-Guzik B., 2009. Extinct and endangered archaeophytes and the dy-namics of their diversity in Poland. Biodiv. Res. Conserv. 13, 17–24. https://doi.org/0.2478/v10119-009-0004-4
- Ziemińska-Smyk M., Trąba Cz., 2003. Udział gatunków leczniczych w zbiorowiskach zbóż otuliny Roztoczańskiego Parku Narodowego. Pam. Puł. 137, 263–269.
Downloads
Download data is not yet available.
