Struktura zachwaszczenia i produkcyjność biomasy pszenicy ozimej oraz chwastów w zależności od systemu następstwa roślin i sposobu pielęgnacji
CEZARY KWIATKOWSKI
Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
Doświadczenie polowe z uprawą pszenicy ozimej prowadzono w latach 2002–2005 w warunkach gleb lessowych środkowej Lubelszczyzny. W badaniach uwzględniono dwa systemy następstwa roślin (monokulturę i płodozmian). Drugi czynnik stanowiły sposoby pielęgnacji (intensywny i oszczędny). Intensywna pielęgnacja polegała na stosowaniu pełnej zalecanej dawki nawozów mineralnych NPK oraz herbicydów, fungicydu, insektycydu i antywylegacza. Oszczędna pielęgnacja sprowadzała się do zmniejszonego o połowę nawożenia mineralnego oraz aplikacji 1/2 dawki herbicydów i fungicydu. Określano wpływ powyższych czynników na zachwaszczenie pszenicy ozimej i produkcję biomasy zboża oraz wzajemne relacje między fitomasą komponentów łanu. Eksperyment dowiódł, że 4-letnia monokultura pszenicy ozimej powoduje istotny wzrost zachwaszczenia w porównaniu z płodozmianem. Nadto monokultura, a także oszczędna pielęgnacja sprzyjały kompensacji niektórych gatunków chwastów, zwłaszcza Stellaria media i Matricaria maritima ssp. inodora. Całkowita produkcyjność agrocenozy pszenicy ozimej w monokulturze była podobna jak w płodozmianie. Uprawa w monokulturze powodowała jednak istotne zmniejszenie fitomasy pszenicy i kilkakrotny wzrost udziału chwastów w ogólnej biomasie roślin. Wprowadzenie intensywnej pielęgnacji jeszcze wyraźniej różnicowało relacje między biomasą pszenicy i chwastów, radykalnie ograniczając procentowy udział flory zachwaszczającej. Oszczędna pielęgnacja miała mniejszy wpływ na redukcję liczby oraz masy chwastów w łanie i nie kompensowała negatywnych skutków uprawy pszenicy ozimej w monokulturze.
Słowa kluczowe:
pszenica ozima, zachwaszczenie, biomasa, następstwo roślin, sposób pielęgnacjiBibliografia
Adamiak E., 1992. Weed infestation of cereals grown in specialized cereal rotations and monocultures. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricultura, 55, 115–128.
Adamiak E., 2007. Struktura zachwaszczenia i produktywność wybranych agrocenoz zbóż ozimych i jarych w zależności od systemu następstwa roślin i ochrony łanu. Rozpr. i Monogr., 129, Wyd. UWM w Olsztynie, 146 ss.
Adamiak E., Adamiak J., Stępień A., Balicki T., 2003. Wpływ następstwa roślin i poziomu ochrony na zachwaszczenie odmian pszenicy ozimej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 490, 15–22.
Boström U., Fogelfors H., 1999. Type and time autumn tillage with and without herbicides at reduced rate in southern Sweden. 2. Weed fora and diversity. Soil & Tillage Res. 50, 283-293.
Buczyński G., Wanic M., Nowicki J., 2003. Zachwaszczenie pszenicy ozimej uprawianej w różnych stanowiskach w płodozmianach. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 490, 49–55.
Domaradzki K., Rola H., 2001. Ekologiczno-agroekonomiczne aspekty stosowania niższych dawek herbicydów w regulacji zachwaszczenia zbóż. Prog. Plant Protect. / Post. Ochr. Rośl., 41(1), 229–238.
Domaradzki K., Kieloch R., Rola H., 2003. Skuteczność herbicydów w zależności od dawki i fazy rozwojowej chwastów. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl., 43(1), 109–114.
Heller K., Adamczewski K., 2002. Zmiany w zachwaszczeniu wywołane zmianami w agrotechnice roślin i zmianami klimatycznymi. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl., 42(1), 349–350.
Kaczmarska M., Gawrońska-Kulesza A., 2000. Wpływ zmianowania na plonowanie pszenicy ozimej. Post. Nauk Rol., 4, 51–61.
Kapeluszny J., 2002. Zachwaszczenie łanu zbóż jarych w warunkach zróżnicowanej gęstości siewu i oszczędnego stosowania herbicydów. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl., 45(2), 483–85.
Pawłowski F., Woźniak A., 1998. Plonowanie i zachwaszczenie pszenżyta ozimego w warunkach zróżnicowanego przedplonu i pielęgnowania. Rocz. Nauk Rol., ser. A, 113, 3–4, 29–38.
Struik P. C., Bonciarelli F., 1997. Resource use at the cropping system level. Eur. J. Agron., 7, 133–143.
Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Hochół T., Kamińska A., Hura T., Skoczowski A., 2003. Wpływ biomasy chwastów na początkowy wzrost siewek trzech gatunków zbóż i ogólną zawartość związków fenolowych w glebie. Cz. II. Zmiany ogólnej zawartości związków fenolowych w glebie. Pam. Puł., 134, 225–229.
Trzcińska-Tacik H., 2003. Znaczenie różnorodności gatunkowej chwastów segetalnych. Pam. Puł., 134, 253–262.
Wesołowski M., Woźniak A., 1999. Zachwaszczenie niektórych gatunków roślin w zmianowaniu dowolnym i monokulturze na glebie wytworzonej z piasku. Biul. IHAR, 210, 69–78.
Wesołowski M., Kwiatkowski C., Harasim E., 2005. Wpływ zmniejszonych dawek niektórych herbicydów na plonowanie i zachwaszczenie pszenicy ozimej. Prog. Plant Protect. / Post. Ochr. Rośl., 45(2), 1194–1196.
Wijnands F. G., 1997. Integrated crop protection and environment exposure to pesticides: methods to reduce use and impact of pesticides in arable farming. Eur. J. Agron., 7, 251–260.
Woźniak A., 2001. Studia nad plonowaniem, zachwaszczeniem i zdrowotnością pszenżyta jarego, pszenicy jarej oraz jęczmienia jarego w płodozmianach i krótkotrwałej monokulturze na glebie rędzinowej środkowowschodniej Lubelszczyzny. Rozpr. Nauk. AR w Lublinie, 247, 126 ss.
Woźniak A., 2003. Wpływ przedplonu na aktualne i potencjalne zachwaszczenie pszenicy jarej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 490, 303–312.
Zawiślak K., 1997. Regulacyjna funkcja płodozmianu wobec chwastów w agrofitocenozach zbóż. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst., Agricultura, 64, 81–98.
Zawiślak K., Adamiak E., Adamiak J., Pudełko J., Grzebisz W., Blecharczyk A., 1990. Produkcja biomasy roślinnej w monokulturach. [W:] Badania monokultur zbożowych. Wyd. SGGW, Warszawa, 136–171.
Zawiślak K., Kostrzewska M.K., 2000. Konkurencja pokarmowa chwastów w łanie pszenicy ozimej uprawianej w płodozmianie i wieloletniej monokulturze. I. Zagęszczenie i skład florystyczny zbiorowiska chwastów. Annales UMCS, Sec. E, Agricultura 55, suppl. 30, 245–251.
Katedra Ogólnej Uprawy Roli i Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
