Ocena okresu wegetacyjnego na Lubelszczyźnie w latach 1951–1990. II. Klasyfikacja dat końca

Alicja Węgrzyn

Abstrakt

W pracy dokonano analizy częstości występowania na Lubelszczyźnie dat końca okresu wegetacyjnego w określonych przedziałach czasowych. Do wyznaczenia dat końca zastosowano metodę Huculaka i Makowca, w której wykorzystano wartości średniej dobowej temperatury powietrza z lat 1951–1990. Dane te pochodzą z zasobów archiwalnych Katedry Agrometeorologii Akademii Rolniczej w Lublinie i dotyczą 10 stacji. Otrzymane daty końca okresu wegetacyjnego zgrupowano następnie w pięciu szeregach rozdzielczych, których granice ustanowiono na podstawie obliczonego dla badanej próby odchylenia standardowego (δ ≈ 11 dni) i  średniej daty końca okresu wegetacyjnego przypadającej na 3 listopada.

Stwierdzono, że na Lubelszczyźnie zmienność czasowa dat końca okresu wegetacyjnego jest mniejsza od dat początku. Częściej pojawiają się terminy wczesne, a na Nizinie Południowopodlaskiej, Polesiu Podlaskim, Roztoczu, Polesiu Wołyńskim występują również daty końca sezonu anomalnie wczesne (klasa A). Natomiast wzdłuż doliny Wisły, w pasie od Sandomierza po Puławy, daty końca stwierdzono tylko w trzech przedziałach czasowych. Cechuje ten obszar najmniejszy stopień zróżnicowania terminów i większa częstość dat późnych. Z gospodarczego punktu widzenia walory klimatyczne tej części Lubelszczyzny są korzystniejsze, gdyż zmniejszają ryzyko uprawy roślin ciepłolubnych, warzywniczych i sadowniczych, co znajduje potwierdzenie w rzeczywistej produkcji rolnej tych terenów. Analizowana próba dat końca okresu wegetacyjnego sugeruje typową dla klimatu przejściowego Polski zmienność czasową tych terminów. Jednak brak anomalnie późnych dat końca skłania do wnioskowania o tendencji do ich wcześniejszego zakończenia. Wyznaczone klasy z przyporządkowanymi im zakresami dat mogą być wskaźnikami w ocenie dowolnego terminu końca okresu wegetacyjnego oraz stanowić podstawę do odniesienia dla przyszłych analiz porównawczych.