Aktywność układu autonomicznego a dzielność wyścigowa koni arabskich czystej krwi
Paulina Zeliszewska-Duk
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, PolskaMartyna Mierzicka
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1146-2257
Małgorzata Wójtowicz
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, PolskaAdrian Hryniszyn
Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, PolskaElżbieta Pokora
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, PolskaKatarzyna Alina Strzelec
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-6460-2842
Abstrakt
Celem niniejszej pracy były pomiary parametrów aktywności układu współczulnego i przywspółczulnego oraz zrównoważenia układu autonomicznego w kontekście wybranych wskaźników dzielności wyścigowej koni. Badaniami objęto 20 trzyletnich koni arabskich czystej krwi, które przechodziły trening wyścigowy. Aktywność układu autonomicznego zmierzono urządzeniem Polar RS800CX. Uzyskane dane poddano analizie w programie PolarProTraine 5.0. Ocenę dzielności wyścigowej przeprowadzono na podstawie analizy następujących wskaźników: całkowita suma wygranych, suma wygranych przypadająca na jeden start, handicap generalny. Wykazano, że wzmożona aktywność układu współczulnego młodych koni arabskich podczas treningu wyścigowego wskazuje na ich znaczne obciążenie emocjonalne. Gorszymi wynikami w tym zakresie charakteryzują się klacze, stąd też w ich przypadku warto przedyskutować możliwość skrócenia sezonu wyścigowego lub ograniczenie maksymalnej liczby startów w roku.
Słowa kluczowe:
konie arabskie czystej krwi, układ autonomiczny, dzielność wyścigowaBibliografia
Art T., Lekeux P., 2005. Execise-induced physiological adjustments to stressful conditions in sports horses. Livest. Prod. Sci. 92, 101–111.
Bis-Wencel H., Lutnicki K., Rowicka A.Z., Bryl M., 2011. Długotrwały wysiłek i jego wpływ na wybrane wskaźniki hematologiczne krwi koni. Med. Weter. 6, 418–421.
von Borell E., Langbein J., Després G., Hansen S., Leterrier C., Marchant-Forde J., Marchant-Forde R., Minero M., Mohr E., Prunier A., Valance D., Veissier I., 2007. Heart rate variability as a measure of autonomic regulation of cardiac activity for assessing stress and welfare in farm animals – a review. Physiol. Behav. 293–316.
Calabrese E.J., 2008. Converging contepts: adaptive response, preconditioning, and the Yerkes-Dodson Law are manifestations of hormesis. Ageing Res. Rev. 7, 8–20.
Dempsey P.J., Cooper T., 1969. Ventricular cholinergic receptor system: interaction with adrenergic system. J. Pharmacol. Exp. Ther. 167, 282–290.
Evans D.L., 1991. T-waves in equine electrocardiogram: effect of training and implications for race performance. Equine Exerc. Physiol. 3, 475–481.
Evans D.L., 2003. Welfare of the racehorse during exercise training and racing. In: Waran N. (ed.), The welfare of horses. Springer, Netherlands, 181–201.
Gill J., 2003. Fizjologia konia. Sport Press Warszawa.
Gramkow H.L., Evans D.L., 2006. Correlation of race earnings with velocity at maximal heart rate during a field exercise test in Thoroughbred racehorses. Equine Exerc. Physiol., 8, 118–122.
Hada T., Onaka T., Takahashi T., Hiraga A., Yagi K., 2003. Effects of novelty stress on neuroendocrine activities and running performance in thoroughbred horses. J. Neuroendocrinol. 15, 638–648.
Janczarek I., 2001. Parametry oceny zaawansowania treningowego koni wyścigowych. Praca doktorska. Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.
Kato T., Ohmura H., Hiraga A., Wada S., Kuwahara M., Tsubone H., 2003. Changes in heart rate variability in horses during immersion in warm springwater. Am. J. Vet. Res. 64, 1482–1485.
Kędzierski W., 2005. Wpływ intensywnego wysiłku na wybrane wskaźniki hematologiczne i biochemiczne krwi koni rasy arabskiej. Acta Sci. Pol. Med. Veter. 4, 113–119.
Krumrych W., 2009. Wpływ standardowego wysiłku fizycznego koni na wartości wybranych wskaźników klinicznych i fizjologicznych. Med. Weter. 6, 399–403.
Mc Bride S.D., Mills D.S., 2012. Psychological factors affecting equine performance. BMC Vet. Res. 8, 180.
Stucke D., Ruse M.G., Lebelt D., 2015. Measuring heart rate variability in horses to investigate the autonomic nervous system activity – pros and cons of different method. Appl. Anim. Behav. Sci. 5, 1–10.
Werhahn I., Hessel E.F., Van den Weghe H.F., 2012. Competition horses housed in single stall (II): effects of free exercise on the behavior during training and the degree of stress. J. Equine Vet. Sci. 32, 22–31.
www.wyscigi-konne.info
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-1146-2257
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska
Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Lwowska 1, 87-100 Toruń, Polska
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Wydział Nauk o Zwierzętach i Biogospodarki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0001-6460-2842
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
