Zmiany składu roślinności łąkowej i leśnej w wyniku ekstensywnego wypasu koników polskich

Maciej Dobrowolski; Jarosław Proćków; Magdalena Zatoń-Dobrowolska; Monika Kowalska-Góralska

doi:10.24326/as.2023.4916

Tom 78 Nr 2 (2023)

Artykuły

Zmiany składu roślinności łąkowej i leśnej w wyniku ekstensywnego wypasu koników polskich

Maciej Dobrowolski⁺⁻
Jarosław Proćków⁺⁻
Magdalena Zatoń-Dobrowolska⁺⁻
Monika Kowalska-Góralska⁺⁻

PDF

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2023.4916
Przesłane: 16 września 2022
Opublikowane: 26.09.2023

Abstrakt

Wykorzystanie zwierząt, w tym także koników polskich, poprzez wypas na terenach chronionych, cennych przyrodniczo, poddawanych rewitalizacji czy przyrodniczo zniszczonych ma coraz szersze znaczenie. W badaniach przeprowadzono analizy zmian, jakie zaszły na nowo udostępnionym fragmencie terenu pod wypas koników polskich. Analizą objęto stanowiska leśne oraz łąkowe i uwzględniono w niej zmiany składu gatunkowego, liczby gatunków, a także obliczono dwa indeksy: Shannona i Simpsona. Uzyskane wyniki wskazują, że większe zmiany odnotowano w przypadku stanowisk łąkowych niż leśnych. Wzrosła ich cenność przyrodnicza, bowiem poziom różnorodności i równocenności gatunkowej, który był zdecydowanie niższy na początku badań w porównaniu ze stanowiskami leśnymi, został wyrównany.

Bibliografia

Bartoszuk H., Dembek W., Jezierski T., Kamiński J., Kupis J., Liro A., Nawrocki P., Sidor T., Wasilewski Z., 2001. Spasanie podmokłych łąk w dolinach Narwi i Biebrzy jako metoda ochrony ich walorów przyrodniczych. Bibl. Wiad. IMUZ, 98, 1–146.
Boiko S., Bielinis E., Sierota Z., Zawadzka A., Słupska A., Nasiadko M., Borkowski J., 2019. Polish pony changes lower layer biodiversity in old growth scots pine stands. Forests, 10(5), 417. https://doi.org/10.3390/f10050417 DOI: https://doi.org/10.3390/f10050417
Chodkiewicz A., Stypiński P., 2011. Preferencje pokarmowe koników polskich wypasanych w Biebrzańskim Parku Narodowym. Woda, Śr., Obsz. Wiej., 11, 33–42.
Chodkiewicz A. 2020. Advantages and disadvantages of Polish primitive horse grazing on valuable nature areas–a review. Glob. Ecol. Conserv., 21, e00879. https://doi.org/10.1016/j.gecco.2019.e00879 DOI: https://doi.org/10.1016/j.gecco.2019.e00879
Cosyns E., Degezelle T., Demeulenaere E., Hoffmann M., 2001. Feeding ecology of Konik horses and donkeys in Belgian coastal dunes and its implications for nature management. Belg. J. Zool., 131 (Suppl. 2), 111–118.
Doboszewski P., Doktor D., Jaworski Z., Kalski R., Kulakowska G., Lojek J., Plachocki D., Rys A., Tylkowska A., Zbyryt A., Gorecka-Bruzda A., 2017. Konik polski horses as a mean of bi-odiversity maintenance in post-agricultural and forest areas: An overview of Polish experienc-es. Anim. Sci. Pap. Rep, 35(4), 333–347.
Futa B., Patkowski K., Bielińska E.J., Gruszecki T.M., Pluta M., Kulik M., Chmielewski S., 2016. Sheep and horse grazing in a large-scale protection area and its positive impact on chemical and biological soil properties. Pol. J. Soil Sci., 49(2), 111–122. http://dx.doi.org/10.17951/pjss.2016.49.2.111 DOI: https://doi.org/10.17951/pjss.2016.49.2.111
Hoffmann M., 2002. Experiences with grazing in Flemish nature reserves (N. Belgium). In: J. Bokdam, A. van Braeckel, C. Werpachowski, M. Znaniecka (eds), Grazing as a conservation management tool in peatland. Report of a Workshop held 22–26 April 2002 in Goniadz (PL).
King S.R.B., 2002. Home range and habitat use of free-ranging Przewalski horses at Hustai National Park, Mongolia. Appl. Anim. Behav. Sci., 78(2–4), 103–113. https://doi.org/10.1016/S0168-1591(02)00087-4 DOI: https://doi.org/10.1016/S0168-1591(02)00087-4
Klich D., Grudzień M., 2013. Selective use of forest habitat by Biłgoraj horses. Belg. J. Zool, 143(2), 95–105.
Klich D., Grudzińska K., 2016. Żerowanie konika polskiego w strefie brzegowej siedlisk leśnych o różnym zwarciu koron. Sylwan, 160(01), 49–56.
Kryszak J., Kryszak A., Klarzyńska A., Mularczyk M., 2017. The influence of horse graizing on utility and natural values of grass phytocenoses. J. Res. Appl. Agric. Eng., 62(3), 196–200.
Kuiters A.T., Van der Sluijs L.A.M., Wytema G.A. 2006. Selective bark-stripping of beech, Fagus sylvatica, by free-ranging horses. Forest Ecol. Manag., 222(1–3), 1–8. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2005.09.019 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foreco.2005.09.019
Lasota J., Wiecheć M., Błońska E., Brozek S., 2017. Wybrane wskaźniki różnorodności biologicz-nej na tle cech utworów glebowych w wyżynnym borze jodłowym Abietetum albae. Leśne Pr. Badaw., 78(2), 120–128. DOI: https://doi.org/10.1515/frp-2017-0013
Matuszkiewicz W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, ss. 540.
Musielak D., Rogalski M., 2006. The impact of extensive grazing of Polish Koniks on changes in vegetation cover of selected plant communities of coastal meadows. In: H. Czyż (ed.), Salt grasslands and coastal meadows, 39–44.
Pławska-Olejniczak J., Żywiczka A., 2009. Wpływ wypasu koników polskich i szkockiego bydła górskiego na florę naczyniową ekstensywnie użytkowanych Łąk Skoszewskich. Łąkarstwo Pol., 12, 131–140.
Popp A., Scheibe K.M., 2014. The ecological influence of large herbivores–behavior and habitat utilization of cattle and horses. Applied Ecology and Environmental Research, 12(3), 681–693. https://doi.org/10.15666/aeer/1203_681693 DOI: https://doi.org/10.15666/aeer/1203_681693
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Milicz, 2019. Część 1: Uwarunkowania rozwoju. Milicz, http://milicz.pl/wp-content/uploads/2019/12/za%C5%82.-nr-1-cz%C4%99%C5%9B%C4%87-I-uwarunkowania.pdf [dostęp: 15.11.2022].
Warda M., Rogalski M., 2004. Zwierzęta na pastwisku jako element krajobrazu przyrodnicze-go. Agron. Sci., 59(4), 1985–1991.
Wydział Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego, https://geoportal.dolnyslask.pl/imap/?gpmap=gp7#gpmap=gp7 [dostęp: 15.11.2022].