Zmienność długości okresu zimowego spoczynku roślin i termicznej zimy na Kujawach i Wyżynie Lubelskiej w latach 1980–2014
ALICJA WĘGRZYN
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Zakład Agrometeorologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinWIESŁAWA KASPERSKA-WOŁOWICZ
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy, ul. Glinki 60, 85-174 BydgoszczAbstrakt
W pracy porównano zmienność długości oraz dat początku i końca okresu zimowego spoczynku roślin (sezonu pozawegetacyjnego) i termicznej zimy w dwóch regionach rolniczych w Polsce – na Kujawach i Wyżynie Lubelskiej. Analizę wykonano na podstawie wieloletniej (1980–2014) serii średniej dobowej temperatury powietrza ze stacji agrometeorologicznych w Bydgoszczy (Kujawy) i Lublinie (Wyżyna Lubelska). Termiczna zima w Bydgoszczy stanowiła 48% czasu trwania sezonu pozawegetacyjnego, a w Lublinie 55%. Obydwa analizowane sezony na Kujawach trwały średnio dwa tygodnie krócej niż na Wyżynie Lubelskiej, na której zaczynały się około tygodnia wcześniej a kończyły około tygodnia później. Zmienność czasowa analizowanych charakterystyk była większa od przestrzennej. Termiczna zima cechowała się większą od sezonu pozawegetacyjnego zmiennością długości oraz dat początku i końca. W obydwu regionach nie stwierdzono istotnych statystycznie tendencji do zmian czasu trwania oraz dat początku i końca tych sezonów.
Słowa kluczowe:
sezon pozawegetacyjny, termiczna zima, metoda Huculaka-MakowcaBibliografia
Degirmendžić J., Kożuchowski K., 2004. Zmiany termicznych pór roku w Łodzi w latach 1947–2003. W: 100 lat obserwacji meteorologicznych w Łodzi, red. K. Kłysik, Acta Geogr. Lodz. 89, 59–71.
Fortuniak K., Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001. Trendy i okresowość zmian temperatury powietrza w Polsce w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geofiz. 46, 4, 283–301.
Fowler D.B., 2008. Cold acclimation threshold induction temperatures in cereals. Crop Science 48, 1147–1153.
Gumiński R., 1948. Próba wydzielenia dzielnic rolniczo-klimatycznych w Polsce. Prz. Met. Hydr. 1, 1, 7–20.
Huculak W., Makowiec M., 1977. Wyznaczanie meteorologicznego okresu wegetacyjnego na podstawie jednorocznych materiałów obserwacyjnych. Zesz. Nauk. SGGW 25, 65–72.
Kożuchowski K., Żmudzka E., 2001. Ocieplenie w Polsce: skala i rozkład sezonowy zmian temperatury powietrza w drugiej połowie XX wieku. Prz. Geofiz. 46, 1–2, 81–90.
Kossowska-Cezak U., 2005. Zmiany termicznych pór roku w Warszawiew okresie 1933–2004. Prz. Geofiz. 50, 3–4, 265–276.
Kopcewicz J., Lewak S. (red.), 2012. Fizjologia roślin. PWN, Warszawa.
Makowiec M., 1983. Wyznaczanie termicznych pór roku. Prz. Geofiz. 28, 2, 209–220.
Nieróbca A., Kozyra J., Mizak K., Wróblewska E., 2013. Zmiana długości okresu wegetacyjnego w Polsce. Woda Środ. Obsz. Wiej. 13, 2(42), 81–94.
Nowosad M., Filipiuk G., 1998. Zmiany czasu trwania termicznych pór roku w Lublinie w latach 1951–1995. Acta Univ. Lodz., Folia Geogr. Phys. 3, 231–240.
Olszewski K., Żmudzka E., 1997. Variability of the vegetative period in Poland. Miscell. Geogr. 9, 59–70.
Radzka E., 2013. Okresy termiczne w środkowowschodniej Polsce (1971–2005). Acta Agrophys. 20(4), 679–691.
Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2013. GUS, Warszawa.
Skowera B., Kopeć B., 2008. Okresy termiczne w Polsce południowo-wschodniej (1971–2000). Acta Agrophys. 12(2), 517–526.
Szyga-Pluta K., 2011. Zmienność termicznych pór roku w Poznaniu. Bad. Fizjograf. 62, A, 181–195.
Samborski A., Bednarczyk J., 2009. Termiczne pory roku w okolicach Zamościa w latach 2001–2008. Acta Agrophys 14(1), 187–194.
Węgrzyn A., 2008. Typowe i anomalne długości okresu wegetacyjnego na Lubelszczyźnie. Acta Agrophys 12(2), 561–537.
Wiosenna ocena stanu upraw rolnych i ogrodniczych w 2012 r. GUS, Warszawa, http://stat.gov.pl/ [dostęp 8.12.2015].
Woś A., 2010. Klimat Polski w drugiej połowie XX wieku. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
Żarski J., Kuśmierek-Tomaszewska R., Dudek S., 2012. Tendencje zmian termicznych okresów rolniczych w rejonie Bydgoszczy. Infrastr. Ekol. Ter. Wiej. 3, 1, 7–17.
Żmudzka E., 2004. Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce. Acta Agrophys. 3(2), 399–408.
Żmudzka E., 2012. Wieloletnie zmiany zasobów termicznych w okresie wegetacyjnym i aktywnego wzrostu roślin w Polsce. Woda Środ. Obsz. Wiej. 12, 2(38), 377–389.
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Zakład Agrometeorologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy, ul. Glinki 60, 85-174 Bydgoszcz
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
