Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych  na terenie Doliny Środkowej Wisły  Cz. III. Zbiorowiska chwastów upraw okopowych

MARIA ŁUGOWSKA

doi:10.24326/as.2017.2.1

Tom 72 Nr 2 (2017)

Artykuły

Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły Cz. III. Zbiorowiska chwastów upraw okopowych

MARIA ŁUGOWSKA⁺⁻

pdf

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2017.2.1
Przesłane: 10 stycznia 2019
Opublikowane: 09-08-2017

Abstrakt

Praca jest kolejną częścią opracowania nt. fitocenoz wykształcających się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły i przedstawia klasyfikację fitosocjologiczną i charakterystykę zbiorowisk wykształcających się w uprawach okopowych. Do analizy zbiorowisk wykorzystano 131 zdjęć fitosocjologicznych, na podstawie których wyodrębniono pięć zespołów: Digitarietum ischaemi, Echinochloo-Setartietum, Galinsogo-Setarietum, Oxalido-Chenopodietum polyspermi, Lamio-Veronicetum politae i zbiorowisko przejściowe między związkami Panico-Setarion oraz Polygono-Chenopodion. Najbardziej zróżnicowane pod względem florystycznym były fitocenozy zakwalifikowane do zespołu Echinochloo-Setarietum. Rozwijały się one na glebach o różnym składzie mechanicznym i szerokim zakresie odczynu. Na terenie badań w uprawach ziemniaka masowo notowano gatunki nitrofilne ze szczególnym nasileniem w fitocenozach Galinsogo-Setarietum. Natomiast w części płatów roślinnych Oxalido-Chenopodietum polyspermi wyróżniono wariant z Kickxia elatine, gatunku uznawanego za wymierający na terenie kraju. Ponadto wśród badanych agrocenoz wyróżniono dobrze wykształcone płaty zespołu Lamio-Veronicetum politae z pełną grupą gatunków diagnostycznych dla tej asocjacji.

Bibliografia

Anioł-Kwiatkowska J., 1990. Zbiorowiska segetalne Wału Trzebnickiego. Florystyczno-ekologiczne studium porównawcze. Wyd. Univ. Wratisl., Prace Bot., 46, 1–222.
Hofmeister H., Garve E., 1998. Lebensraum Acker. Parey Buchverlag. Berlin, 2.
Kapeluszny J., 1979. Zachwaszczenie upraw ziemniaka na niektórych glebach środkowo-wschodniej Polski. Cz. I. Zespoły chwastów. Ann. UMCS, sec. E, Agricultura 34 (5), 49–61.
Kapeluszny J., Haliniarz M., 2010. Ekspansywne i zagrożone gatunki flory segetalnej w środkowo-wschodniej Polsce. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 65 (1), 26–33.
Kącki Z., Anioł-Kwiatkowska J., Dajdok Z., 1999. Kickxietum spuriae – nowy dla Polski zespół chwastów segetalnych. Frag. Florist. Geobot., ser. Polonica 6, 119–125.
Korczyński M., 1998. Przemiany i stan flory segetalnej Bydgoszczy. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13, 65–72.
Kozak M., 2002. Zbiorowiska segetalne gminy Rudniki (woj. Opolskie). Fragm. Flor. Geobot., ser. Polonica 9, 219–272.
Kutyna I., 1988. Zachwaszczenie roślin uprawnych oraz zbiorowiska segetalnej zachodniej części Kotliny Gorzowskiej i terenów przyległych. Rozprawy 110, Wyd. AR w Szczecinie, Szczecin.
Kropáč Z., 2006. Segetal vegetation in the Czech Republic: synthesis and syntaxonomical revision. Preslia 78, 123–209.
Lososová Z., Chytrý M., Cimalová Š., Kropáč Z., Otýpková Z., Pyšek P., Tichý L., 2004. Weed vegetation of arable land in Central Europe: Gradiens of diversity and species composition. J. Veg. Sci. 15, 415–422.
Ługowska M., 2016a. Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły. Cz. I. Zespoły zbóż. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 71 (4), 21–39.
Ługowska M., 2016b. Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły. Cz. II. Zbiorowiska zbóż. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 71 (4), 41–56.
Ługowska M., Pawlonka Z., 2016. Udział gatunków zagrożonych i inwazyjnych w zbiorowiskach pól uprawnych na przykładzie gminy Maciejowice. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 71 (1), 39–52.
Ługowska M., Pawlonka Z., Skrzyczyńska J., 2016. The effects of soil conditions and crop types on diversity of weed communities. Acta Agrobot. 69 (4), 1687–1695.
Ługowska M., Skrajna T., 2013. Weed communities in potato crops of the Mazowiecki Landscape Park. Acta Agrobot. 66 (1), 119–134.
Matuszkiewicz W., 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warsza-wa.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. W: Z. Mirek (red.), Biodiversity of Poland. Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow, 1, 1–188.
GUS, 2016. Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2015. Warszawa.
Rola H., Rola J., Zaliwski A., 1999. Monitoring stanu i stopnia zachwaszczenia upraw rolniczych w Polsce. Prog. Plant Prot. 39 (1), 289–297.
Rzymowska Z., 2010. Plant communities of cultivated fields of the Podlaski Przełom Bugu mesoregion. Part VI. Communities of root crops on compact soils. Acta. Agrobot. 63 (1), 235–257.
Siciński J.T., 2003. Agrofitocenozy dorzecza środkowej Warty i Bzury – stan, dynamika i zagrożenia. Rozpr. hab. UŁ, Łódź.
Skrajna T., Skrzyczyńska J., 2008. Plant communities and associations of root crops of the Kałuszyńska Upland. Acta Agrobot. 61 (2), 239–249.
Skrzyczyńska J., Skrajna T., Rzymowska Z., 2010. Ekspansja Anthoxanthum aristatum Boiss. w uprawach rolniczych na Nizinie Południowopodlaskiej. Fragm. Agron. 27 (2), 135–144.
Sparrius L., Odé B., Beringen R., 2014. Basisrapport Rode Lijst Vaatplanten 2012 volgens Nederlandse en IUCN-criteria. Floron 57, 1–179.
Storkey J., Mayer S., Still K.S., Leuschner C., 2011. The impact of agricultural intensification and land-use change on the European arable flora. Proc. Royal Soc. B, 1–9.
Szotkowski P., 1981. Chwasty upraw okopowych i zbóż ozimych w południowo-wschodnim ob-szarze Śląska Opolskiego. Opolskie Tow. Przyj. Nauk., Warszawa–Wrocław, 3–190.
Trzcińska-Tacik H., Puła J., Stokłosa A., Malara J., Stępnik K., 2010. Ekspansja Avena fatua i gatunków z rodzaju Galinsoga w zbiorowiskach chwastów polnych w dolinie Wisły powyżej Krakowa. Fragm. Agron. 27 (2), 164–170.
Tüxen R., 1950. Grundriss einer Systematik der nitrophilen Unkrautgesellschaften in der Eurosibiri-schen Region Europas. Mitt. Florist.-Soziol. Arbeitsgem., N.F., 2, 94–175.
Węgrzynek B., 2005. Roślinność segetalna Wyżyny Śląskiej. Cz. IV. Zbiorowiska chwastów upraw okopowych ze związku Panico-Setarion Siss. 1946. Nat. Sil. Super. 8, 39–53.
Węgrzynek B., 2006. Roślinność segetalna Wyżyny Śląskiej. Cz. V. Zbiorowiska chwastów upraw okopowych ze związku Eu-Polygono-Chenopodiom polyspermi (Koch 1926) Siss. 1946. Nat. Sil. Super. 9, 63–83.
Wnuk Z., 1987. Zespół Lamio-Veronicetum politae Kornaś 1950 w Polsce. Zesz. Nauk. AR Krak. 216 (19), 95–129.
Wnuk Z., Zaleski K., Grzebyk D., 1989. Zbiorowiska segetalne gminy Tyrawa Wołoska w woj. krośnieńskim. Zesz. Nauk. AR Krak. 28, 91–123.
Wnuk Z., Ziaja M., 2010. Galinsoga sp. w zbiorowiskach segetalnych Pasma Przedborsko-Małogoskiego. Fragm. Agron. 27 (3), 159–166.
Wójcik Z., 1968. Udział apofitów i antropofitów w zbiorowiskach segetalnych Mazowsza. Mat. Zakł. Fitosoc. Stos. UW, 25, 109–122.
Wójcik Z., 1980. Plant communities of Mazovian cultivated fields III: Root-crop communities. Pol. Ecol. Stud. 6 (3), 545–569.
Wójcik Z., Kmošek E., 1988. Spatial differentiation of segetal communities of Łomianki commune and their changes over the last guarter of century. Pol. Ecol. Stud. 14, 1–2, 123–143.
Zarzycki K., Szeląg Z., 2006. Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek., K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (red.), Red list of plants and fungi in Poland. Kraków, 11–20.