Zarządzanie produktywnością słonecznika w zależności od terminu siewu i obsa-dy roślin w suchych warunkach Prawobrzeżnego Stepu Ukrainy

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki badań naukowych przeprowadzonych w latach 2016–2018 w celu określenia wpływu terminów siewu i obsady roślin na wzrost, rozwój i produktywność mieszańców słonecznika. Doświadczenie polowe przeprowadzono metodą podziału poletek w trzech powtórzeniach na polu doświadczalnym Instytutu Rolnictwa Stepowego NAAS w suchych warunkach Prawobrzeżnego Stepu Ukrainy. Materiał do badań stanowiły mieszańce słonecznika z średniowczesnej grupy dojrzałości – Forward, LG 56.32, LG 54. 85, LG 5582 (czynnik A); terminy siewu – pierwszy, gdy gleba na głębokości nasion ogrzała się do temperatury 5–6°C, drugi, gdy gleba na głębokości nasion ogrzała się do temperatury 7–8°C, trzeci, gdy gleba na głębokości nasion ogrzała się do temperatury 9–10°C (czynnik B); obsada roślin – 50, 60, 70 tys. szt. na hektar (czynnik C). Badania wykazały, że wydajność roślin słonecznika zależy bezpośrednio od temperatury gleby (terminy siewu), optymalnego reżimu wodnego, obsady roślin oraz cech genetycznych i morfologicznych mieszańców. Ustalono również, że regulując termin siewu i dobierając optymalną obsadę, można wpłynąć na wzrost i rozwój roślin słonecznika, z pominięciem krytycznych okresów podczas uprawy. Optymalny termin siewu słonecznika dla mieszańców LG 55.82 i LG 54.85 jest wówczas, gdy gleba na głębokości nasion ogrzewa się do 5–6°C, a dla mieszańców Forward i LG 56.32 – do 9–10°C. Średnio z lat badań najwyższy plon nasion wynoszący 3,85 t ha^–1 uzyskał mieszaniec LG 55,82 i był on wyższy od plonu mieszańców Forward, LG 54,85 i LG 56,32 odpowiednio o 19,8%; 5,5% i 6,0%. Stwierdzono, że optymalna obsada słonecznika wynosi 60 tys. roślin na hektar. Zatem wydajność słonecznika zmieniała się istotnie pod wpływem cech morfobiologicznych mieszańca: czynnika A (udział wpływu wynosił 47,5%), obsady roślin (czynnik C) – 5,4% oraz terminu wysiewu (czynnik B) – 3,4%.