Abstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy zbiorowisk roślinnych wykształcających się w uprawach zbóż (ozimych i jarych) na różnych typach gleb. Badania terenowe prowadzono w latach 2003‒2008 na terenie 117 miejscowości. Duże zróżnicowanie gleb z przewagą gleb żyznych oraz specyficzny mikroklimat i stosunki wodne szczególnie w bliskim sąsiedztwie z rzeką pozwoliły na wyróżnienie 12 jednostek syntaksonomicznych należących do 5 zespołów roślinnych. Najbardziej rozpowszechnionym i wewnętrznie zróżnicowanym był zespół Vicietum tetraspermae. W jego obrębie wyróżniono 5 podzespołów: V.t. scleranthetosum, V.t. typicum, V.t. papaveretosum rhoeads, V.t. consolidetosum i V.t. lathyretosum. Najbogatsze fitocenozy wykształcały się w Vicietum tetraspermae typicum z Mentha arvensis i ze związku Polygono-Chenopodion. W zbożach ozimych, na glebach najuboższych pod względem troficznym, na całym terenie badań rozwijały się płaty Arnoserido-Scleranthetum z masowym udziałem Anthoxanthum aristatum oraz Vicietum tetraspermae scleranthetosum. Natomiast na glebach żyznych, o wysokim pH, w zbożach ozimych i jarych wykształcały się płaty Lathyro-Melandrietum. Często na całym ternie badań notowane były dobrze wykształcone fitocenozy zespołu o aspekcie typowo wiosennym ‒ Papaveretum argemones.
Bibliografia
Anioł-Kwiatkowska J., 1990. Zbiorowiska segetalne Wału Trzebnickiego. Florystyczno- -ekologiczne studium porównawcze. Acta Univ. Wratisl., Pr. Bot. 46, 1‒222.
Fried G., Norton L.R., Reboud X., 2008. Environmental ang management factors determining weed species composition and diversity in France. Agric. Ecosyst. Environ. 128, 68‒76.
Głazek T., Wolak J., 1991. Zbiorowiska roślinne Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. Monogr. Bot. 72, 1‒123.
Jackowiak B., Chmiel J., Latowski K., 1990. Zbiorowiska segetalne zbóż ozimych Wielkopolski. Cz. I. Bad. Fizjogr. Pol. Zach., ser. B, Botanika. 43, 105–123.
Kondracki J., 2002. Geografia regionalna Polski. Wyd. 3, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 11‒194.
Kozak M., 2002. Zbiorowiska segetalne gminy Rudniki (woj. opolskie). Fragm. Flor. Geobot. Polonica 9, 219–272.
Kropáč Z., Mochnacký S. 2009. Contribution to the segetal communities of Slovakia. Thaiszia J. Bot. 1, 145‒211.
Kubát K., Kaplan Z., 2001. Arnoseris minima Schweigg. et Koerte in the Czech Republic. Severočes. přir. 32, 29‒36.
Ługowska M., Pawlonka Z., 2016. Udział gatunków zagrożonych i inwazyjnych w zbiorowiskach pól uprawnych na przykładzie gminy Maciejowice. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 71 (1), 39‒52.
Matuszkiewicz Wł., 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Meyer S., Wesche K., Leuschner Ch., van Elsen T., Metzner J., 2010. A new conservation strategy for arable plant vegetation in Germany – the project „100 fields for biodiversity”. Plant Breed. Seed Sci. 61, 25‒34. http://dx.doi.org/10.2478/v10129-010-0009-3.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow, 1‒188.
New Atlas of the British and Irish flora: An Atlas of the Vascular Plants of Britain, Ireland, The Isle of Man and the Channel Islands, 2002. C.D. Preston, D.A. Pearman, T.D. Dines (eds), Oxford University Press, pp. 992.
Nowak A., Nowak S., Spałek K., 2008. Red list of vascular plants of Opole province – 2008. Nat. J. 41, 141‒158.
Pal R.W., Pinke G., Botta-Dukát Z., Campetella G., Bartha S., Kalocsai R., Lengyel A., 2013. Can management intensity be more important than environmental factors? A case study along an extreme elevation gradient from Central Italian cereals fields. Plant Biosyst. 147, 343‒535. DOI:abs/10.1080/11263504.2012.753485#.UrmXJ7RUqHY.
Powszechny Spis Rolny 2002. Dane dla gmin dotyczące gospodarstw rolnych wg siedziby gmin. GUS.
Rostański K., Ciepał R., Kwapisz Z., 1983. Zbiorowiska segetalne gminy Brenna w Beskidzie Śląskim. Acta Biol. (Katowice) 11 (541), 163‒183.
Sałata B., 1965. Zbiorowiska chwastów polnych w okolicy Annopola nad Wisłą. Annales UMCS, sec. C, Biologia 20 (15), 224‒237.
Siciński J.T., 2003. Agrofitocenozy dorzecza środkowej Warty i Bzury – stan, dynamika zagrożenia. Wyd. UŁ, Łódź, 5‒71.
Skrajna T., Skrzyczyńska J., Ługowska M., 2009. Segetal comunities of cereal cultivations of the Mazowiecki Landscape Park. Acta Agrobot. 62 (1), 171‒186, DOI: http://dx.doi.org/10.5586/ aa.2009.020.
Skrzyczyńska J., Skrajna T., Rzymowska Z., 2010. Ekspansja Anthoxanthum aristatum Boiss. w uprawach rolniczych na Nizinie Południowopodlaskiej. Fragm. Agron. 27 (2), 135‒144.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 2005. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Cz. I. Zespoły zbożowe. Acta Agrobot. 58 (1), 255‒290.
Szmeja K., 1987. Lathyro-Melandrietum noctiflori Oberd. 1957 na czarnych ziemiach gniewskich w Dolinie Dolnej Wisły. Zesz. Nauk. AR w Szczecinie 216 (19), 137‒148.
Szmeja K., 1989. Roślinność pól uprawnych Wzniesień Elbląskich. Tow. Przyj. Nauk, Acta Biol. 7, 1‒66.
Szmeja K., 1996. Anthoxanthum aristatum Boiss. – ekspansywny chwast pól uprawnych Równiny Charzykowskiej. Zesz. Nauk. ATR w Bydgoszczy, Rolnictwo 196 (38), 193‒196.
Trąba Cz., Ziemińska-Smyk M., 1998. Stan gatunków chwastów segetalnych uważanych za zagrożone w otulinie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13, 265‒272.
Warcholińska A.U., 1999. Vicietum tetraspermae w Polsce. Fragm. Florist. Geobot., ser. Polonica 6, 95–117.
Węgrzynek B., 2003a. Roślinność segetalna Wyżyny Śląskiej. Cz. 2. Zbiorowiska chwastów upraw zbożowych ze związku Aperion spicae-venti. Acta Biol. Sil. 37 (54), 87‒119.
Węgrzynek B., 2003b. Roślinność segetalna Wyżyny Śląskiej. Cz. 3. Zbiorowiska chwastów upraw zbożowych ze związku Caucalidion lappulae. Zubożałe zbiorowiska chwastów zbóż ozimych i jarych. Acta Biol. Sil. 37 (54), 120‒150.
Woś A., 1999. Klimat Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 9‒292.
Wójcik Z., 1965. Les associations messicoles des champs cultivés en Masovie. I – ére partie. Les associations messicoles. Ekol. Pol., A, 13 (30), 641‒682.
Wójcik Z., 1977. Charakterystyka siedlisk polnych na Pogórzu Beskidu Niskiego metodami bioindykacyjnymi. PAN, Pr. Geogr. 121, 7‒107.
Wójcik Z., 1998. Zbiorowiska segetalne Pogórza Przemyskiego i jego najbliższego otoczenia. Fragm. Florist. Geobot., ser. Polonica 5, 117–164.
Downloads
Download data is not yet available.
