Abstrakt
Celem opracowania była ocena opłacalności produkcji pszenicy ozimej i jęczmienia jarego w różnych warunkach rynkowych. W opracowaniu wykorzystano metodę studium przypadku. Podmiotem badań było gospodarstwo rolne położone w województwie lubelskim, zajmujące się m.in. uprawą zbóż. Badania dotyczyły lat 2021–2023. Wykazały one, że ostatni rok badań był bardzo niekorzystny dla właściciela badanego gospodarstwa rolnego, głównie z uwagi na sytuację na rynkach światowych oraz napływ zbóż do Polski z Ukrainy. Gdyby rolnik nie otrzymał dopłat, w 2023 r. miałby stratę w produkcji pszenicy ozimej (–1828,2 złꞏha–1) oraz jęczmienia jarego (–666,2 złꞏha–1). Porównanie dochodowości produkcji pszenicy ozimej i jęczmienia jarego wykazało wyraźną przewagę pierwszego ze zbóż w dwóch pierwszych latach badań. Natomiast w ostatnim roku to jęczmień był bardziej opłacalny ze względu na minimalizację kosztów produkcji. Na podstawie przeprowadzonych badań oraz analizy sytuacji rynkowej w ostatnich latach sformułowano zalecenie skierowane do producentów rolnych dotyczące posiłkowania się w podejmowaniu decyzji produkcyjnych informacjami dotyczącymi trendów rynkowych w zakresie kształtowania się cen produktów rolnych i środków produkcji.
Bibliografia
- Agrolok, 2024. Notowania cen pszenicy (ceny netto). https://www.agrolok.pl/notowania/notowania-cen-pszenicy.htm [dostęp: 14.05.2024].
- Ahmed K., 2024. Wheat prices soften in 2024, but risks tilted to the upside. Oxford Econom-ics. https://www.oxfordeconomics.com/resource/wheat-prices-soften-in-2024-but-risks-tilted-to-the-upside/ [dostęp: 20.05.2024].
- Augustyńska I., Czułowska M., 2022. Produkcja, koszty i dochody wybranych produktów rolniczych w latach 2020–2021. IERiGŻ–PIB, Warszawa.
- Bułkowska M., Bazhenova H., 2023. Direct and indirect consequences of the war in Ukraine for Polish trade in agri-food products. Probl. Agric. Econ. 376(3), 66–90. https://doi.org/ 10.30858/zer/170892
- Czyżewski A., Kryszak Ł., 2015. Relacje cenowe w rolnictwie polskim a dochodowość gospodarstw rolnych i gospodarstw domowych rolników. Probl. Rol. Świat. 15(3), 17–29.
- Drygas M., Nurzyńska I., 2021. Pożądana struktura wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej po 2020 roku oraz cele polityki krajowej w świetle globalnych wyzwań modernizacyjnych wobec polskiego rolnictwa. IRWiR, Warszawa.
- Eurostat, 2024a. Crop production. https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/
- database [dostęp: 21.01.2023].
- Eurostat, 2024b. EU trade since 1999 by SITC. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/
- ds-018995__custom_12333118/default/table?lang=en [dostęp: 20.05.2024].
- FAO, 2023. Food Outlook – Biannual report on global food markets. Rome.
- Gołębiewski J., Stefańczyk J., 2023. Czynniki i kierunki zmian na rynku zbóż w Polsce w warunkach wojny w Ukrainie. Annals PAAAE 25(4), 60–75.
- Goraj L., Mańko S., 2009. Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym gospodar-stwie rolnym. Wydawnictwo Difin, Warszawa.
- Grzegorczyk W., 2015. Studium przypadku jako metoda badawcza i dydaktyczna w naukach o zarządzaniu. W: W. Grzegorczyk (red.), Wybrane problemy zarządzania i finansów. Studia przypadków. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 9–16.
- GUS, 2022. Powszechny spis rolny 2020. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2020 r. Warszawa.
- GUS, 2023a. Rolnictwo w 2022 roku. Warszawa.
- GUS, 2023b. Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2023 r. Informacje sygnalne z 18.12.2023 r.
- GUS, 2024. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2023 r. Warszawa.
- Hamulczuk M., 2014. Ryzyko cenowe a zmienność cen i relacji cenowych w rolnictwie. Rocz. Nauk. Ekon. Rol. Rozw. Obsz. Wiej. 101(4), 54–67.
- Hamulczuk M., Cherevyk D., Makarchuk O., Kuts T., Voliak L., 2023. Integration of Ukrainian grain markets with foreign markets during Russia’s invasion of Ukraine. Probl. Agric. Econ. 377(4), 1–25. https://doi.org/10.30858/zer/177396
- Hamulczuk M., Skrzypczyk M., 2022. European Union agri-food prices during Covid-19 and their selected determinants. Probl. Agric. Econ. 371(2), 5–27. https://doi.org/10.30858/zer/147950
- Jędruchniewicz A., Kozak S., Maśniak J., Mikuła A., 2024. Kanały i mechanizmy oddziaływania pandemii COVID-19 na rolnictwo w Polsce. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
- Kopiński J., Matyka M., 2016. Ocena regionalnego zróżnicowania współzależności czynników przyrodniczych i organizacyjno-produkcyjnych w polskim rolnictwie. Zag. Ekon. Rol. 1(346), 57–79.
- KOWR, 2020. Rynek zbóż w Polsce. Warszawa.
- KOWR, 2023. Wyniki polskiego handlu zagranicznego towarami rolno-spożywczymi za cały 2022 r. – rekordowy wzrost wartości polskiego eksportu. Biuro Analiz i Strategii, Warszawa.
- Liszewski M., Zalewski D., Zubowski K., 2015. Ocena opłacalności uprawy jęczmienia jarego w zależności od intensywności technologii w warunkach województwa dolnośląskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 583, 97–105.
- Łopaciuk W., Pasińska D., Szajner P., Rosiak E., Zaremba Ł., Dzwonkowski W., Hryszko K., Rola K., 2023. Sytuacja na rynkach rolnych. W: S. Łaba (red.), Analiza sytuacji ekonomiczno-produkcyjnej rolnictwa i gospodarki żywnościowej na początku trzeciej dekady XXI wieku. IERiGŻ-PIB, Warszawa, 269–306.
- NIK, 2023. Działania organów państwa w zakresie importu i obrotu zboża i rzepaku z Ukrainy. Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
- Nowak A., Haliniarz M., Kwiatkowski C., 2014. Aspekty ekonomiczne wybranych technologii produkcji pszenicy jarej. Rocz. Nauk. SERiA 16(2), 200–205.
- Pizło W., 2009. Studium przypadku jako metoda badawcza w naukach ekonomicznych. Rocz. Nauk. SERiA 11(5), 246–251.
- Sadłowski A., Brdulak J., Budzyńska A., 2023. The transport of Ukrainian grain through Po-land and the domestic grain market. Hum. Social Sci. Res. J. 30(2), 109–119. http://doi.org/ 10.7862/rz.2023.hss.19
- Skarżyńska A., 2015. Czynniki warunkujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie 2020 roku. Zag. Ekon. Rolnej 1(342), 57–73. http://doi.org/10.5604/ 00441600.1146912
- Skarżyńska A., Pietrych Ł., 2018. Projekcja opłacalności uprawy zbóż w Polsce w 2022 roku na tle prognozy produkcji zbóż w Unii Europejskiej do 2030 roku. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Probl. Rol. Świat. 18(1), 224–234. http://doi.org/10.22630/PRS.2018.18.1.21
- Sułek A., Harasim A., 2022. Plonowanie i efekty ekonomiczne produkcji pszenicy ozimej i jarej w stanowisku po buraku cukrowym. Agron. Sci. 77(2), 91–103. http://doi.org/10.24326/ as.2022.2.8
- Szajner P., 2020. Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację na rynkach rolnych w Polsce. Ub-ezp. Rol. – Mat. St. 1(73), 73–115.
- Śmiglak-Krajewska M., 2019. Agricultural risk and its perception among protein plant farmers. Annals PAAAE 3, 459–469. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2859
- US, 2023. Rolnictwo w województwie lubelskim w 2022 roku. Urząd Statystyczny w Lublinie.
- USDA, 2024. Grain: world markets and trade. United States Department of Agriculture For-eign Agricultural Service, May 2024.
Downloads
Download data is not yet available.