Kwitnienie i pożytek pyłkowy Linum perenne L.
ERNEST STAWIARZ
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinANNA WRÓBLEWSKA
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinAbstrakt
Przez cztery lata (2004–2007) badano w warunkach uprawy dynamikę i obfitość kwitnienia oraz szacowano wydajność pyłkową kwiatów Linum perenne (f. Linaceae). Opracowano także niektóre cechy morfologiczne kwiatów i ziaren pyłku. Kwitnienie gatunku trwało średnio 109,5 dnia. W pełni kwitnienia na jednym pędzie notowano od 19 do 33 równocześnie otwartych kwiatów. W sezonie wegetacyjnym na 1 m2 zwartego łanu rośliny wytwarzały w kolejnych latach badań średnio 35 pędów, a każdy z nich od 98,2 do 100,7 kwiatu. Kwiat lnu trwałego, o średnicy wynoszącej średnio 20 mm, charakteryzuje się heterostylią i krótkotrwałym kwitnieniem. Ziarna pyłku badanego taksonu są trójbruzdowe, o grubej egzynie. Średnie wymiary ich osi biegunowej (P) i równikowej (E) to odpowiednio 64,45 i 62,43 μm. Stosunek P : E wyniósł 1,03. Średnie wartości wskaźnika kształtu (P : E) dla kwiatów o wysoko i nisko osadzonych pręcikach wyniosły odpowiednio 1,04 i 1,02. Masa pyłku z 10 kwiatów Linum perenne wyniosła średnio 6,54 mg, przy czym kwiaty o wysoko osadzonych pręcikach wytworzyły 6,90 mg pyłku, a o nisko osadzonych 6,18 mg. Wydajność pyłkowa jednego pędu wahała się od 55,75 do 74,37 mg (średnio 65,14 mg), co w przeliczeniu na 1 m2 wyniosło od 1,96 do 2,55 g (średnio 2,27 g). Wśród entomofauny wizytującej kwiaty Linum perenne w warunkach Lublina rejestrowano głównie pszczoły samotnice, wśród których dominowały owady z rodzaju Halictus.
Słowa kluczowe:
Linum perenne, biologia kwitnienia, wydajność pyłkowaBibliografia
Atanassova J., Lazarova M., 2010. Pollen analysis of bee pollen loads from the region of the town of Shumen (NE Bulgaria). CR Acad. Bul. Sci. 63 (3), 369–374.
Cohen J.I., 2010. ‘A case to which no parallel to exists’: the influence of Darwin’s different forms of flowers. Am. J. Bot. 97 (5), 701–716, DOI 10.3732/ajb.0900395.
Denisow B., 2002. The blooming and melliferous value of tristylous flowers of Japanese quince (Chaenomeles japonica Lindl.). J. Apic. Sci., 46 (2), 15–22.
Dulberger R., 1981. Dimorphic exine sculpturing in three distytlous species of Linum (Linaceae). Plant Syst. Evol. 139, 113–119.
Erdtman E., 1954. An introduction to pollen analysis. Chronica Botanica, Waltham, Massachusetts.
Güvensen A., Seçmen Ö., Şenol S.G., 2013. Heterostyly in Linum aretioides. Turk. J. Bot. 37, 122–129, DOI 10.3906/bot-1202-43.
Howes F.N., 1979. Plants and Beekeeping. An account of those plants, wild and cultivated, of value to the hive bee, and for honey production in the British Isles. Faber and Faber, London.
Huryn V.M.B., 1995. Use of native New Zealand plants by honey bees (Apis mellifera L.): a review. New Zeal. J. Bot. 33 (4), 497–512, DOI 10.1080/0028825X.1995.10410621.
Jabłoński B., 1997. Potrzeby zapylania i wartość pszczelarska owadopylnych roślin uprawnych. Oddział Pszczelnictwa ISK, Puławy.
Kostuch R., Misztal A., 2009. Spektra kwitnienia wybranych roślin kserotermicznych Wyżyny Miechowskiej. Infrastrukt. Ekol. Teren. Wiej. 6, 131–139.
Łukasiewicz A., 1984. Potrzeba ujednolicenia metodyki fenologicznej w polskich ogrodach botanicznych i arboretach. Wiad. Bot. 28 (2), 153–158.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. (red.), 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Biodiversity of Poland, 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Mountain M.F., Day R., Quartley C.H., Goatcher A., 1981. Garden plants valuable for bees. IBRA, London.
Navatha L., Sreedevi K., Chaitanya T., Rajendra Prasad P., Naidu M.V.S., 2012. Species richness and foraging activity of insect visitors in linseed (Linum usitatissimum L.). Curr. Biot. 5 (4), 465–471.
Nicholls M.S., 1986. Population composition, gender specialization, and the adaptive significance of distyly in Linum perenne (Linaceae). New Phytol. 102, 209–217, DOI 10.1111/j.1469-8137.1986.tb00811.x.
Ockendon D.J., 1968. Biosystematic studies in the Linum perenne group. New Phytol. 67, 787–813.
Ockendon D.J., 1971. Taxonomy of the Linum perenne group in Europe. Watsonia 8, 205–235.
Nicholls M.S., 1986. Population composition, gender specialization, and the adaptive significance of distyly in Linum perenne (Linaceae). New Phytol. 102, 209–217, DOI 10.1111/j.1469-8137.1986.tb00811.x.
Pendleton R.L., Kitchen S.G., Mudge J., McArthur E.D., 2008. Origin of the flax cultivar ‘Appar’ and its position within the Linum perenne L. complex. Int. J. Plant Sci. 169 (3), 445–453.
Perveen A., Qaiser M., 2008. Pollen flora of Pakistan – LIX. Linaceae. Pak. J. Bot. 40 (5), 1819–1822.
Rawski W., 1948. Pożytek pszczeli. Cz. 3. Wartość pożytkowa roślin dzikich i uprawnych. Ex Libris, Warszawa.
Sá-Otero M.P., Armesto-Baztan S., Díaz-Losada E., 2009. Analysis of protein content in pollen loads produced in north-west Spain. Grana 48 (4), 290–296, DOI 10.1080/00173130903149140.
Seçmen Ö., Güvensen A., Şenol S.G., Gücel S., 2010. Pollination behaviour of Linum aretioides Boiss. (Linaceae) and its relations with air temperature and humidity. Tur. J. Bot. 34, 355–365.
Silska G., Praczyk M., 2009. Obowiązujące podstawy prawne i metody ochrony zasobów genowych roślin w Polsce – na przykładzie gatunków z rodzaju len (Linum L.). Herba Pol. 55 (3), 319–327.
Szafer W., 1969. Kwiaty i zwierzęta. Zarys ekologii kwiatów. PWN, Warszawa.
Talebi S.M., Sheidai M., Atri M., Sharifnia F., Noormohammadi Z., 2012a. Genome size, morphological and palynological variations, and heterostyly in some species of the genus Linum L. (Linaceae) in Iran. Afr. J. Biotechnol. 11 (94), 16040–16054, DOI 10.5897/AJB11.3662.
Talebi S.M., Sheidai M., Atri M., Sharifnia F., Noormohammadi Z., 2012b. Palynological study of the genus Linum in Iran (a taxonomic review). Phytol. Balc. 18 (3), 293–303.
Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C., 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Warakomska Z., 1972. Badania nad wydajnością pyłkową roślin. Pszczeln. Zesz. Nauk. 16, 63–70.
Wolfe L.M., 2001. Associations among multiple floral polymorphisms in Linum pubescens (Linaceae), a heterostylous plant. Int. J. Plant Sci. 162, 335–342.
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Botaniki, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
