Ocena przydatności tomografu dźwiękowego w diagnozowaniu zdrowotności drzew zasiedlonych przez szkodniki owadzie
Wojciech Durlak
Instytut Produkcji Ogrodniczej, Zakład Roślin Ozdobnych i Dendrologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w LublinieEdyta Górska-Drabik
Katedra Ochrony Roślin, Zakład Entomologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w LublinieAbstrakt
W badaniach określono przydatność tomografii dźwiękowej do oceny stanu zdrowotnego sosny pospolitej i olszy czarnej zasiedlonych przez szkodniki owadzie. Phaenops cyanea, Rhagium inquisitor, Arhopalus rusticus żerujące na sośnie oraz monofagiczny gatunek Synanthedon mesiaeformis występujący na olszy to szkodniki wtórne, które zasiedlają drzewa osłabione przez różne czynniki środowiskowe. Do badań wybrano dwie sosny pospolite i dwie olsze czarne rosnące na terenie leśnictwa Macoszyn w kompleksie lasu świeżego. Zastosowano urządzenie Picus 3 bazujące na metodzie tomografii akustycznej. Wykorzystuje ona właściwości fali dźwiękowej, generowanej po obwodzie pnia, dostarczając informacji o stanie zdrowotnym drewna. Oceniane sosny zasiedlone przez szkodniki wtórne były już martwe, jednak otrzymane wyniki z tomografu sugerowały 100% sprawność techniczną drewna, nie wykazując przy tym uszkodzeń spowodowanych przez owady. U olszy czarnej analiza tomograficzna wykazała znaczne uszkodzenia wewnętrznych struktur drewna (25 i 49%), ale nie były one spowodowane żerowaniem szkodnika a raczej rozkładem próchniczym. Tomografia dźwiękowa nie odzwierciedla rzeczywistego obrazu uszkodzeń spowodowanych przez owady, ale może być narzędziem do typowania drzew osłabionych, które mogą być atakowane przez szkodniki wtórnie.
Słowa kluczowe:
tomograf akustyczny, szkodniki wtórne, sosna, olsza, zdrowotność drzewostanówBibliografia
Apel K.-H., Kätzel R., Lüttschwager D., Schmitz H., Schütz S., 2000. Untersuchungen zu möglichen Mechanismen der Wirtsfindung durch Phaenops cyanea F. (Col., Buprestidae). Mitt. Dtsch. Ges. Allg. Angew. Ent. 12, 23–27.
Baridon D., Suchocka M., 2009. Wizualna metoda oceny statyki drzew. Co ma wpływ na statykę drzewa i jak rozpoznać zagrożenie. Administrator 2, 16–19.
Bąkowski M., Hołowiński M., 1997. Przezierniki (Lepidoptera, Sesiidae) południowo-wschodniej części Polesia Lubelskiego. Wiad. Entomol. 16(2), 107–114.
Bednarz B., 2005. Zasiedlenie pniaków na pogromiskach przez owady przez owady kambio- i ksylofagiczne. Acta Sci. Pol. Silv. 4(1), 3–10.
Brazee N.J., Marra R., Göcke L., Van Wassenaer P., 2011. Non-destructive assessment of internal decay in three hardwood species of northeastern North America using sonic and electrical impedance tomography. Forestry 84(1), 33–39.
Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J., 1989. Chrzaszcze Coleoptera – Cerambycidae i Bruchidae. Katalog Fauny Polski 23,15, 1–311.
Chomicz E., 2007. Bezinwazyjne metody wykrywania defektów wewnątrz pni drzew stojących (Tomograf PiCUS® Sonic i PiCUS® Treetronic). Leśne Pr. Badaw. 3, 117–121.
Chomicz E., 2010. Bezinwazyjne diagnozowanie kondycji drzew zabytkowych z zastosowaniem tomografów PiCUS®. Kur. Konserw. 8, 29–32.
Dominik J., 1955. Owady szkodniki techniczne drewna. PWRiL, Warszawa.
Dominik J., Starzyk R.J., 1983. Owady niszczące drewno. PWRiL, Warszawa.
Durlak W., Dudkiewicz M., Pudelska K., Dąbski M., 2017. Diagnozowanie kondycji drzew z wykorzystaniem tomografii komputerowej. Acta Sci. Pol., Form. Circumiectus 16(2), 71–83. http://dx.doi.org/10.15576/ASP.FC/2017.16.2.71
Göcke L., Rust S., Weihs U., Günther T., Rücker C., 2007. Combining Sonic and Electrical Impedance Tomography for the Nondestructive Testing of Trees. Proceedings of the 15th International
Symposium on Nondestructive Testing of Wood, Duluth, Minnesota, USA, September 10–12, 31–42.
Gutowski J.M., Królik R., Partyka M., 1992. Studia nad biologią, występowaniem i znaczeniem gospodarczym w Polsce bogatków z rodzaju Phaenops Dejan (Coleoptera: Buprestidae). Prace Inst. Bad. Leś. 736, 1–79.
Hayes E., 2001. Evaluating tree defects. 2nd ed. Safetrees, Rochester, MN, pp. 34.
Jankowiak R., 2004. Interakcje miedzy owadami kambiofagicznymi, grzybami i rośliną. Kosmos 53(1), 39–50.
Kolk A., Starzyk J.R., 1996. Atlas szkodliwych owadów leśnych. Multico, Warszawa.
Luley C.L., 2005. Wood decay fungi common to living urban trees in the northeast and central United States. Urban Forestry LLC, Naples, NY, pp. 61.
Łabędzki A., 1993. Nowa plaga naszych lasów. Przypłaszczek granatek. Prz. Leśn. 2, 14–15.
Mattheck C.G., Bethge K.A., 1993. Detection of decay in trees with the metriguard stress wave timer. J. Arboric. 19(6), 374–378.
Özdikmen H., 2013. Review on the biology of Turkish Cerambycoidea (Coleoptera) Part II – Cerambycidae (Aseminae-Dorcasominae). Munis. Entomol. Zool. 8, 4–443.
Ploetz R., Hulcr J., Wingfield M., De Beer Z., 2013. Destructive tree diseases associated with ambrosia and bark beetles: black swan events in tree pathology? Plant Dis. 97, 856–872. http://dx.doi.org/10.1094/PDIS-01-13-0056-FE
Pokorny J., 2003. Urban tree risks management: A community guide to program design and implementation, NA-TP-03-03. USDA Forest Service, Northeastern Area, State and Private Forestry, St. Paul, MN, pp.194.
Roloff A., 2016. Urban Tree Management for the Sustainable Development of Green Cities. John Wiley & Sons, West Sussex, 82–94.
Schimitschek E., 1935. Forstschädlingsauftreten in Österreich 1927–1933. Centralblatt für das Gesamte Forstwesen 61, 210–214.
Solheim H., Krokene P., Långström B., 2001. Effect of growth and virulence of associated blue-stain fungi on host coclonization behaviour of pine shoot beetles T. minor and T. piniperda. Plant Pathol. 50(1), 111–116. https://doi.org/10.1046/j.1365-3059.2001.00541.x
Sowińska A., 2006. Biologia i ekologia przypłaszczka granatka Phaenops cyanea (F.) (Col., Buprestidae) – aktualny stan wiedzy. Leś. Pr. Bad. 3, 83–98.
Suchocka M., 2012. Zalety i ograniczenia stosowania wizualnej metody oceny drzew (VTA) jako odpowiedź na problemy związane z zagrożeniami powodowanymi przez drzewa miejskie. Człow. Śr. 36(1–2), 97–110.
Wang X., Allison R.B., 2008, Decay detection in red oak trees using a combination of visual inspection, acoustic testing, and resistance microdrilling, Arboric. Urban For. 34(1), 1–4.
Wang Y., Mao Y., Chen F., Wang L., Song J., Zhou L., 2020. Arhopalus rusticus (Coleoptera: Cerambycidae): a new vector for pine wood nematode, Bursaphelenchus xylophilus (Nematoda: Aphelenchoididae) bioRxiv, 2020.06.09.142588. https://doi.org/10.1101/2020.06.09.142588
Instytut Produkcji Ogrodniczej, Zakład Roślin Ozdobnych i Dendrologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Katedra Ochrony Roślin, Zakład Entomologii, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
