Plonowanie i jakość wybranych gatunków i odmian pszenicy makaronowej. Cz. I. Plonowanie
Leszek Rachoń
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0002-4126-4008
Aneta Bobryk-Mamczarz
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaAnna Kiełtyka-Dadasiewicz
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6107-2513
Andrzej Woźniak
Katedra Herbologii i Technik Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9845-7003
Zbigniew Stojek
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaPaulina Zajdel-Stępień
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, PolskaAbstrakt
Celem przeprowadzonych badań była analiza plonowania i elementów struktury plonu czterech odmian pszenicy ozimej – trzech odmian pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare): ‘Laudis’, ‘Patinas’ i ‘Danubius’ i jednej odmiany pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) – ‘Lupidur’ – oraz czterech odmian pszenicy jarej – dwóch odmian pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare): ‘Nawra’ i ‘Telimena’ i dwóch odmian pszenicy twardej (Triticum durum Desf.): ‘Haristide’ i ‘Floradur’ – uprawianych w systemie rolnictwa konwencjonalnego. Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2018–2021 w gospodarstwie rolnym w Niedrzwicy Dużej w województwie lubelskim. Warunki uprawy i zabiegi agrotechniczne były jednakowe dla wszystkich gatunków/odmian w kolejnych latach badania. Wyżej plonowały odmiany pszenicy zwyczajnej w porównaniu z odmianami pszenicy Triticum durum Desf., ponadto formy ozime prezentowały wyższy plon niż jare w przypadku obu gatunków. Wykazano odmienne plonowanie porównywanych gatunków w latach badań, szczególnie dla form jarych. W okresach zwiększonych niedoborów wody plon pszenicy durum nie różnił się istotnie od pszenicy zwyczajnej. W latach o bardziej optymalnym rozkładzie opadów plon pszenicy zwyczajnej był wyższy od 18,4% do 28,7%.
Słowa kluczowe:
pszenica zwyczajna, pszenica twarda, plon, obsada kłosów, liczba ziaren w kłosie, masa ziaren z kłosaBibliografia
Becke B., Matuz J., Cseus L., 2000. Results of durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) breeding in Szeged, Hungary. Options Mediterr., Ser. A, 40, 493–495.
Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., Rachoń L., 2021. Usefulness of hulled wheats grown in Polish environment for wholegrain pasta-making. Foods 10, 458. https://doi.org/10.3390/foods10020458 DOI: https://doi.org/10.3390/foods10020458
Gioia T., Nagel K.A., Beleggia R., Fragasso M., Ficco D.B.M., Pieruschka R., 2015. Impact of domestication on the phenotypic architecture of durum wheat under contrasting nitrogen fertilization. J. Exp. Bot, 66, 5519–5530. DOI: https://doi.org/10.1093/jxb/erv289
Mohammadi R., Sadeghzadeh B., Ahmadi M.M., Amri A., 2020a. Biological interpretation of genotype × environment interaction in rainfed durum wheat. Cereal Res. Commun. 48, 547–554. https://dx.doi.org/10.1007/s42976-020-00056-7 DOI: https://doi.org/10.1007/s42976-020-00056-7
Mohammadi R., Sadeghzadeh B., Ahmadi M.M., 2020b. Evaluation of genotype × environment interaction in durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) regional yields trials. Iran. J. Crop Sci. 22(1), 15–31. DOI: https://doi.org/10.29252/abj.22.1.15
Podolska G., Stankowski S., 2001. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy ozimej w zależności od gęstości siewu i dawki nawożenia azotem. Biuletyn IHAR 218/219, 127–136.
Podolska G., Wyzińska, M., 2013. Wpływ nawożenia azotem na niektóre cechy jakościowe ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) odmiany Komnata. Fragm. Agron. 30(3), 148–158.
Rachoń L., 2001. Studia nad plonowaniem i jakością pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Rozpr. Nauk. – Akad. Rol. Lub., 248.
Rachoń L., Szumiło G., Stankowski S., 2011. Porównanie wybranych wskaźników wartości technologicznej pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare), twardej (Triticum durum) i orkiszowej (Triticum aestivum ssp. spelta). Fragm. Agron. 28(4), 52–59.
Rachoń L., Szumiło G., 2006. Plonowanie a opłacalność uprawy pszenicy twardej (Triticum du-rum Desf.). Pam. Puł. 142, 403–409.
Rachoń L., Szwed-Urbas K., Segit Z., 2002. Plonowanie nowych linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu nawożenia azotem i ochrony roślin. Annales UMCS Sectio E. Agric. 57, 71–76.
Rachoń L., Szumiło G., Machaj H., 2014. Wpływ intensywności technologii uprawy na plonowanie różnych genotypów pszenicy ozimej. Annales UMCS Sectio E, Agric. 69(3), 32–41. DOI: https://doi.org/10.24326/as.2014.3.4
Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2020. Hulled wheat productivity and quality in modern agriculture against conventional wheat species. Agriculture 10, 275. https://doi.org/10.3390/agriculture10070275 DOI: https://doi.org/10.3390/agriculture10070275
Rachoń L., Bobryk-Mamczarz A., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2021. Ocena krajowej odmiany Triticum durum SMH87 jako surowca do produkcji makaronu. Agron. Sci. 76(2), 5–16. https://doi.org/10.24326/as.2021.2.1 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2021.2.1
Rachoń L., Woźniak A., 2020. Zmienność plonowania jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) w dziesięcioleciu 2009–2018 na terenie Lubelszczyzny. Agron. Sci. 75(1), 68–74. https://doi.org/10.24326/as.2020.1.5 DOI: https://doi.org/10.24326/as.2020.1.5
Royo C., 1998. Limitactiones ambientales al cultivo del trigo duro. Vida Rural 5(70), 26–28.
Sulewska H., Koziara W., Bojarczuk J., 2007. Kształtowanie plonu i jakości ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR 245, 17–28.
Szumiło G., Rachoń L., 2009. Plonowanie i jakość ziarna jarej formy pszenicy twardej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 542, 539–547.
Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agrophys. 8(3), 755–763
Woźniak A., 2009. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy twardej odmiany Floradur w różnych systemach uprawy roli. Acta Agrophys. 14(2), 515–526.
Woźniak A., Gontarz D., 2009. Wpływ systemów uprawy roli na plon i jakość ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Acta Agrophys. 13(3), 793–802.
Wyzińska M., Różewicz M., 2021. Durum wheat – crop cultivation strategies, importance and possible uses of grain. Pol. J. Agron. 44, 30–38.
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie https://orcid.org/0000-0002-4126-4008
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
Katedra Technologii Produkcji Roślinnej i Towaroznawstwa, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-6107-2513
Katedra Herbologii i Technik Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-9845-7003
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
PZZ LUBELLA GMW Sp. z o.o. Sp. k., ul. Wrotkowska 1, 20-469 Lublin, Polska
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.