Wpływ nawożenia mineralnego azotem na plon i jakość bulw bardzo wczesnych i wczesnych odmian ziemniaka uprawianych na wczesny zbiór
Cezary Trawczyński
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy Radzików 05-870 Błonie, Oddział w Jadwisiniehttps://orcid.org/0000-0003-2338-0707
Abstrakt
W latach 2017–2019 przeprowadzono na glebie lekkiej dwuczynnikowe doświadczenia zlokalizowane w IHAR-PIB, oddział Jadwisin. Celem badań było określenie nawożenia mineralnego azotem na wielkość plonu i wybrane cechy jakości bulw odmian ziemniaka uprawianych na wczesny zbiór oraz wymagań w stosunku do optymalnej dawki azotu. Wielkość plonu i jakość bulw oceniono po zbiorze, 75 dni od posadzenia ziemniaków. Jakość bulw oceniono na podstawie struktury (udziału w plonie bulw małych, średnich i dużych), wad zewnętrznych (udziału w plonie bulw zdeformowanych, zazieleniałych i porażonych parchem zwykłym), zawartości skrobi i azotanów (V) w bulwach. Na podstawie funkcji regresji określono wymagania odmian w stosunku do optymalnej dawki azotu. Czynnikami doświadczeń były: dawka azotu (50, 100, 150 kg·ha–1 i obiekt bez stosowania azotu) oraz odmiany (Bohun, Lady Rosetta, Lawenda, Madeleine, Magnolia – jadalne, wczesne, i Tonacja – jadalna bardzo wczesna). Zastosowanie dawki azotu 50 kg N·ha–1 przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu i zawartości skrobi w bulwach. Pod wpływem dawek azotu w ilości 100 i 150 kg N·ha–1 uzyskano istotne zmniejszenie udziału w strukturze plonu bulw małych – o średnicy poniżej 30 mm, bulw średnich – o średnicy 31–60 mm, oraz zwiększenie bulw dużych – o średnicy powyżej 60 mm, i poziomu azotanów w bulwach. Badane odmiany wykazywały zróżnicowane wymagania w stosunku do optymalnej dawki azotu, od 72 do 95 kg N·ha–1. Najbardziej predysponowane do uprawy na wczesny zbiór były odmiany: Lawenda i Magnolia.
Słowa kluczowe:
azot mineralny, jakość bulw, odmiany, plon, ziemniakBibliografia
Assunção N.S., Fernandes A.M., Soratto R.P., Mota L.H.S., Ribeiro N.P., Leonel M., 2021. Tuber yield and quality of two potato cultivars in response to nitrogen fertilizer management. Potato Res. 64(2), 147–166. https://doi.org/10.1007/s11540-020-09469-7 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-020-09469-7
Badr M.A., El-Tohamy W.A., Zaghloul A.M. 2012. Yield and water use efficiency of potato grown under different irrigation and nitrogen levels in an arid region. Agric. Water Manag. 110, 9–15. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2012.03.008 DOI: https://doi.org/10.1016/j.agwat.2012.03.008
Clément C.C., Cambouris A.N., Ziadi N., Zebarth B.J., Karam A., 2021. Potato yield response and seasonal nitrate leaching as influenced by nitrogen management. Agronomy 11(10), 2055. https://doi.org/10.3390/agronomy11102055 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy11102055
Fontes P.C.R., Braun H., Busato C., Cecon P.R., 2010. Economic optimum nitrogen fertilization rates and nitrogen fertilization rate effects on tuber characteristics of potato cultivars. Potato Res. 53, 167–179. https://doi.org/10.1007/s11540-010-9160-3 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-010-9160-3
Giletto C.M., Echeverría H.E. 2015. Critical nitrogen dilution curve in processing potato cultivars. Am. J. Plant Sci. 6(19), 3144–3156. http://dx.doi.org/10.4236/ajps.2015.619306 DOI: https://doi.org/10.4236/ajps.2015.619306
Grudzińska M., Zgórska K., 2008. Wpływ warunków meteorologicznych na zawartość azotanów (V) w bulwach ziemniaka. Żywn. Nauka. Technol. Jakość 5(60), 98–106.
Hmelak Gorenjak A., Cencič A., 2013. Nitrate in vegetables and their impact on human health. A review. Acta Aliment. 42(2), 158–172. https://doi.org/10.1556/AAlim.42.2013.2.4 DOI: https://doi.org/10.1556/AAlim.42.2013.2.4
Jabłoński K., 2006. Wpływ poziomu nawożenia azotem na plon i zawartość skrobi oraz na jakość nowych odmian ziemniaka. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 512, 193–200.
Kołodziejczyk M., 2014. Effect of nitrogen fertilization and microbial preparations on potato yield-ing. Plant Soil Environ. 60(8), 379–386. DOI: https://doi.org/10.17221/7565-PSE
Kumar P., Pandey S.K., Singh B.P., Singh S.V., Kumar D., 2007. Effect of nitrogen rate on growth yield, economics and crisps quality of Indian potato processing cultivars. Potato Res. 50, 143–155. https://doi.org/10.1007/s11540-008-9034-0 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-008-9034-0
Lombardo S., Pandino G., Mauromicale G., 2020. Optimizing nitrogen fertilization to improve qualitative performances and physiological and yield responses of potato (Solanum tuberosum L.). Agronomy 10(3), 352. https://doi.org/10.3390/agronomy10030352 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy10030352
Lutomirska B., Jankowska J., 2012. Występowanie deformacji i spękań bulw ziemniaka w zależno-ści od warunków meteorologicznych i odmiany. Biul. IHAR 266, 131–142. DOI: https://doi.org/10.37317/biul-2012-0013
Merck, 2022. Azotany test 16971. https://www.merckmillipore.com/PL/pl/product/Nitrate-Test,MDA_CHEM-116971 [dostęp: 26.10.2022].
Fotyma E. 2002. Efektywność i opłacalność nawożenia.W: Mercik S. (red.), Chemia rolna – pod-stawy teoretyczne i praktyczne. Wyd. SGGW, Warszawa, 237–245.
Naumann M., Koch M., Thiel H., Gransee A., Pawelzik E., 2020. The importance of nutrient man-agement for potato production part II: plant nutrition and tuber quality. Potato Res. 63, 121–137. https://doi.org/10.1007/s11540-019-09430-3 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-019-09430-3
Nowacki W. (red.), 2020. Metodyka integrowanej produkcji ziemniaków. Wyd. IV.
Nowacki W. (red.), 2022. Charakterystyka krajowego rejestru odmian ziemniaka. Wyd. XXV. IHAR–PIB Oddz. Jadwisin.
Öztürk E., Kavurmacı Z., Kara K., Polat T., 2010. The effects of different nitrogen and phosphorus rates on some quality traits of potato. Potato Res. 53, 309–312. https://doi.org/10.1007/s11540-010-9176-8 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-010-9176-8
Piekutowska M., Niedbała G., Piskier T., Lenartowicz T., Pilarski K., Wojciechowski T., Czechow-ska-Kosacka A., 2021. The application of multiple linear regression and artificial neural net-work models for yield prediction of very early potato cultivars before harvest. Agronomy 11(5), 885. https://doi.org/10.3390/agronomy11050885 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy11050885
PN-EN ISO 10520, 2002. Oznaczenie zawartości skrobi. Polarymetryczna metoda Ewersa. PKN, Warszawa.
Rens L.R., Zotarelli L., Rowland D.L., Morgan K.T., 2018. Optimizing nitrogen fertilizer rates and time of application for potatoes under seepage irrigation. Field Crops Res. 215, 49–58. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2017.10.004 DOI: https://doi.org/10.1016/j.fcr.2017.10.004
Rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożyw-czych (Dz. Urz. UE L364/5, s. 11, z 20.12.2006).
Roztropowicz S. (red.), 1999. Metodyka obserwacji, pomiarów i pobierania prób w agrotechnicz-nych doświadczeniach z ziemniakiem. IHAR Oddz. Jadwisin.
Rymuza K., Radzka E., Lenartowicz T., 2015a. The effect of weather conditions on early potato yields in east-central Poland. Commun. Biometry Crop Sci. 10(2), 65–72.
Rymuza K., Radzka E., Lenartowicz T., 2015b. Wpływ warunków środowiskowych na zawartość skrobi w bulwach odmian ziemniaka średnio wczesnego. Acta Agroph. 22(3), 279–289.
Rymuza K., Bombik A., Stopa D., 2016. Wpływ wysokości redliny i temperatury zbioru na wystę-powanie wad zewnętrznych bulw ziemniaka. Fragm. Agron. 33(3), 80–91.
Sawicka B., Michałek W., Pszczółkowski P., 2011. Uwarunkowania potencjału plonowania średnio późnych i późnych odmian ziemniaka w warunkach środkowo-wschodniej Polski. Biul. IHAR 259, 219–228. http://dx.doi.org/10.13140/2.1.1470.0168 DOI: https://doi.org/10.37317/biul-2011-0071
Sądej W., Namiotko A., 2011. Nitrates (V) content in potato tubers cultivated under various fertili-zation systems. Ecol. Chem. Engineer. A 18(8), 1123–1130.
Sellam V., Poovammal E., 2016. Prediction of crop yield using regression analysis. Ind. J. Sci. Technol. 2016, 9(38), 1–5. https://doi.org/10.17485/ijst/2016/v9i38/91714 DOI: https://doi.org/10.17485/ijst/2016/v9i38/91714
Skowera B., 2014. Zmiany warunków hydrotermicznych na obszarze Polski (1971−2010). Fragm. Agron. 31(2), 74–87.
Tehulie N.S., Misgan T., 2019. Review on the effects of nitrogen fertilizer rates on growth, yield components and yield of potato (Solanum tuberosum L.). Int. J. Res. Agron. 2(2), 51–56.
TIBCO Statistica, 2017. TIBCO Statistica v. 13.3.0, TIBCO Software Inc, Palo Alto, CA, USA. https://www.tibco.com/products/tibco-statistica [dostęp: 23.05.2023].
Trawczyński C., 2004. Zależność między dawką azotu a plonem odmian ziemniaka. Biul. IHAR 232, 131–140.
Trawczyński C., 2019. Influence of nitrogen fertilization on the yield, quality and nitrogen utilization efficiency of early potato tubers harvested on two dates. J. Elem., 24(4), 1253–1267. https://doi.org/10.5601/jelem.2019.24.1.1799 DOI: https://doi.org/10.5601/jelem.2019.24.1.1799
Trawczyński, C. 2020. The effect of nitrogen fertilization on yield efficiency and quality of tubers potato varieties cultivated in an integrated production system. Biul. IHAR 288, 15–22. https://doi.org/10.37317/biul-2020-0002 DOI: https://doi.org/10.37317/biul-2020-0002
Trawczyński C. 2021. Assessment of mineral nitrogen fertilization of early potato varieties in inte-grated production. J. Elem., 26(1), 109–123. https://doi.org/10.5601/jelem.2020.25.4.2066 DOI: https://doi.org/10.5601/jelem.2020.25.4.2066
Vos J., 2009. Nitrogen responses and nitrogen management in potato. Potato Res., 52, 305–317. https://doi.org/10.1007/s11540-009-9145-2 DOI: https://doi.org/10.1007/s11540-009-9145-2
Wierzbicka A., 2012. Wpływ odmiany, nawożenia azotem i terminu zbioru na zawartość suchej masy i skrobi w bulwach ziemniaków wczesnych. Fragm. Agron. 29(2), 134–142.
Wierzbicka A., Mazurczyk W., Wroniak J. 2008. Wpływ nawożenia azotem i terminu zbioru na plon i wybrane cechy jakości bulw wczesnych odmian ziemniaka. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 530, 207–216.
WRB, 2014. World reference database for soil resources 2014. International soil classification sys-tem for naming soil and creating legends for soil maps. Word Soil Resources Reports 106.
Yadav S.K., Singh G.K., Jain V.K., Tiwari A., 2017. Response of potato (Solanum tuberosum L.) cultivars to different levels of nitrogen. Int. J. Curr. Microbiol. App. Sci. 6(8), 2734–2739. https://doi.org/10.20546/ijcmas.2017.608.327 DOI: https://doi.org/10.20546/ijcmas.2017.608.327
Zebarth B.J., Belanger G., Cambouris A.N., Ziadi N., 2012. Nitrogen fertilization strategies in relation to potato tuber yield, quality, and crop N recovery. W: Z. He, R.P. Larkin, C.W. Hon-eycutt (red.), Sustainable potato production. Global Case Studies, Springer New York, 165–186. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-4104-1_10
Zgórska K., Grudzińska M., 2004. Zawartość azotanów (V) w bulwach ziemniaka po obróbce wstępnej i termicznej. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 500, 475–481.
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy Radzików 05-870 Błonie, Oddział w Jadwisinie https://orcid.org/0000-0003-2338-0707
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
