Modelowanie zagospodarowania wsi w kierunku rozwoju usług turystyczno-rekreacyjnych i pożytków ekologicznych
Alicja Bieske-Matejak
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-2763-2783
Halina Lipińska
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0003-0135-5121
Jordan Wilk
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0009-0007-8250-8367
Pailina Żerebecka
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, PolskaAbstrakt
Tematem badań było opracowanie koncepcji modelowania wsi w celu zwiększenia jej wielofunkcyjności oraz wskazanie stosownych narzędzi planistycznych. Podjęto próbę usystematyzowania potencjalnej interwencji planistycznej w strukturach przestrzennych wsi. Celem opracowania było także zilustrowanie na przykładzie fragmentu wsi Garbów w gminie Dwikozy możliwości kreowania nowego profilu istniejącej struktury wiejskiej o dość wysokim potencjale
turystyczno-rekreacyjnym, aby zwiększyć jej wielofunkcyjność. Potencjalnie działania takie mogą zmierzać do polepszenia podstaw ekonomicznych funkcjonowania wiejskich jednostek osadniczych, a także wpłynąć na ochronę i dalszy rozwój zasobów przyrodniczych. Koncepcja doposażenia terenów osadnictwa wiejskiego w ekstensywne elementy o charakterze turystyczno-rekreacyjnym, a także poprawa parametrów ekologicznych jest rozwiązaniem planistycznym mającym na
celu wzmacnianie naturalnych, istniejących walorów przyrodniczych i kulturowych tych terenów.
W badaniach zastosowano metodę przeglądu i analizy wybranych gmin wiejskich w aspekcie atrakcyjności
przyrodniczo-krajobrazowej i rekreacyjnej. Posłużono się przykładem gminy Mielnik nad Bugiem, której model zagospodarowania turystyczno-edukacyjnego może być ilustracją dobrego zastosowania prezentowanych idei o charakterze wzorcowym. W wyniku przeprowadzonych analiz zasobów istniejących gminy i wsi Garbów zaproponowano nowe rozwiązania obejmujące regulacje przestrzenne w kierunku funkcji turystycznych oraz proekologicznych.
Słowa kluczowe:
interwencja planistyczna, akupunktura wsi, program turystyczno-rekreacyjny, działania proekologiczneBibliografia
Badora R., 2008. Stan środowiska przyrodniczego a klasyfikacje krajobrazu. W: J. Lechnio, S. Kulczyk, E. Malinowska, I. Szumacher (red.), Klasyfikacja krajobrazu – teoria i praktyka. Problemy Ekologii Krajobrazu, t. 20. Polska Asocjacja Ekologii Krajobrazu, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa, 220–221.
Balińska A., 2011. Produkt turystyki wiejskiej. Turystyka i rekreacja na obszarach niezurbanizowanych. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 32–33.
Bielska A., Kupidura A., 2013. Kształtowanie przestrzeni na obszarach wiejskich. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 30, 126–127.
Bieske-Matejak A., 2015. Thematic parks in the context of rural development in peripheral regions. Barometr Regional. 13(1), 107–111.
Bieske-Matejak A., 2021. Parki tematyczne jako element rozwoju terenów wiejskich. Agron. Sci., 76(4), 29–45. https://doi.org/10.24326/as.2021.4.3
Böhm A. (red.), 2008. Walory krajobrazowe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
Chmielewski T.J., 2004. Ład przestrzeni przyrodniczej. W: T.J. Chmielewski (red.), Nowa jakość krajobrazu. Ekologia – Kultura – Technika. Zeszyty Naukowe Komitetu „Człowiek i Środowisko” przy Prezydium PAN, nr 36, Warszawa–Lublin, 24–25.
Durand G., van Huylenbroeck G., 2003. Multifunctionality and rural development: a general framework, W: G. Durand, G. van Huylenbroeck (red.), Multifunctional agriculture. A new paradigm for European agriculture and rural development. Ashgate Publishing, Aldeshot, 1–16.
Dymitryszyn I., Szyszko J., Rylke J., 2013. Terenowe metody oceny i wyceny zasobów przyrodniczych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 131–132.
https://dwikozy.gmina.pl/dla-mieszkanca.html [dostęp: 01.06.2022].
https://dwikozy.gmina.pl/files/file/Inwestycje/strategia/Strategia-Rozwoju-Gminy-Dwikozy-2015-2022.pdf [dostęp: 25.05.2022, 01.06.2022].
https://echodnia.eu/swietokrzyskie/widowiskowy-turniej-rycerski-u-zawiszy-czarnego-w-garbowie-zobacz-jak-walczyli-zdjecia/ar/12275238 [dostęp: 01.06.2022].
https://eko-invest.net/realizacja/osada-sredniowieczna/ [dostęp: 01.06.2022]. https://www.pgi.gov.pl/kielce/oddzial-swietokrzyski/sep1-kielce/geologia-regionu/6479-gory-swietokrzyskie-w-pigulce.html [dostęp: 05.06.2022].
https://www.polskawliczbach.pl/wies_Stary_Garbow [dostęp: 25.05.2022].
https://www.przewodnicy.sandomierz.pl/gory-pieprzowe-w-sandomierzu [dostęp: 05.06.2022].
https://www.zawisza-czarny.pl/ [dostęp: 01.06.2022].
https://pl.wikipedia.org/wiki.Rezerwat_przyrody_Grąd [dostęp: 15.02.2023]. https://pl.wikipedia.org/wiki/Mielnik_(województwo_podlaskie) [dostęp: 15.02.2023].
Kobylińska U., 2010. Inicjatywy lokalne na rzecz poprawy jakości życia na obszarach wiejskich Podlasia – formy wsparcia. Zarządz. Publ. 4(12), 43–58.
Kondracki J., 1964. Regiony fizycznogeograficzne Polski. Poznaj Świat 12(4), 30–32.
Kowalczyk A., 2007. Atrakcyjność turystyczna krajobrazu kulturowego. W: K. Ostaszewska, I. Szumacher, S. Kulczyk, E. Malinowska (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Wydawnictwo Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa, 128–129.
Kutkowska B., Hasiński W., 2018. Wielofunkcyjność – nowe spojrzenie na rozwój obszarów wiejskich. Wieś Roln. 2(179), 113–131.
Laskowski W.S., 1929. Słownik krajoznawczy miejscowości powiatu sandomierskiego. Urząd Powiatowy w Sandomierzu, Sandomierz.
Lipińska H., Psiuk A., Kornas R., Stamirowska-Krzaczek E., Lipiński W., Goliasz M., 2014. Obszary chronione a turystyka na przykładzie koncepcji zagospodarowania zalewu w Majdanie Sopockim. W: B. Sawicki, M. Harasimiuk (red.), Rola obszarów chronionych w rozwoju edukacji, turystyki i gospodarki. Wyd. Frel, Warszawa, 247–257.
Materiały informacyjne Urzędu Gminy Mielnik, 2021.
Mularz S., Drzewiecki W., 2008. Interpretacja głównych elementów krajobrazu na teledetekcyjnych obrazach lotniczych i satelitarnych. Czas. Techn. Architektura 105(1-A), 101–107.
Ozimek I., 2011. Turystyka i rekreacja na obszarach niezurbanizowanych. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 5, 7–9.
Sykta I., Zachariasz A., 2008. Przekształcanie krajobrazu wybranych obszarów w latach 1966–2007. Czas. Techn. Architektura 105(1-A), 109–135.
Wołowiec T., 2005. Finansowe instrumenty wspierania przedsiębiorczości gminy. Stud. Reg. Lokal. 1(19), 65–81.
Woźniak-Kostecka I., Lipińska H., Gawryluk A., 2019. Analiza zmian w użytkowaniu wiejskiej przestrzeni na przykładzie wybranych gmin pojezierza łęczyńsko-włodawskiego. W: A. Kocira, E. Stamirowska-Krzaczek (red.), Produkcyjne, techniczne i żywnościowe problemy współczesnego rolnictwa. Instytut Naukowo-Wydawniczy „Spatium”, Radom, 3–18.
Zachariasz A., 2008. Ojcowski Park Narodowy. Czas. Techn. Architektura 105(1-A), 5–27.
Żarska B., 2006. Modele ekologiczno-przestrzenne i zasady kształtowania krajobrazu gmin wiejskich. Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 9–10, 58, 126–135.
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0002-2763-2783
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Wydział Agrobioinżynierii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0003-0135-5121
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0009-0007-8250-8367
Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin, Polska
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
