Interakcja odmian pszenicy ozimej z warunkami środowiska w kształtowaniu poziomu plonowania na podstawie wyników PDO na dolnym Śląsku
RYSZARD WEBER
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy, Wrocław ul. Orzechowa 61, 55-540 WrocławDARIUSZ ZALEWSKI
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we WrocławiuHENRYK BUJAK
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we WrocławiuJAN KACZMAREK
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we WrocławiuEWA ŚMIAŁEK
COBORU ZibiszówAbstrakt
Na podstawie wyników Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w latach 2007–2009 oceniano stabilność plonowania odmian pszenicy ozimej. Badania przeprowadzono w 7 miejscowościach, różniących się warunkami glebowymi i klimatycznymi. Analizowano plony 11 odmian w dwu wariantach uprawy. Wariant intensywny różnił się od standardowego większym o 40 kg . ha-1 nawożeniem azotowym, ochroną chemiczną przed chorobami grzybowymi, stosowaniem antywylegacza oraz dolistnym dokarmianiem roślin. Spośród badanych odmian w wariancie standardowym większym plonowaniem odznaczały się uprawy odmiany Cubus i Rapsodia, natomiast w wariancie intensywnym – Cubus i Nadobna. Zmienne warunki atmosferyczne, a szczególnie deficyt wody w okresie wegetacji roślin na lżejszych glebach, spowodowały mniejszą stabilność plonowania odmian pszenicy ozimej. Wykazana interakcja genotypowo- -środowiskowa wskazała, że dobór odmian do uprawy na terenie Dolnego Śląska powinien uwzględniać mikrozmienność środowiskową, na którą wpływają warunki glebowo-klimatyczne panujące w określonej miejscowości.
Słowa kluczowe:
interakcja genotypowo-środowiskowa, plon, pszenica ozima, odmiany, intensywność uprawyBibliografia
Bujak H., Jedynski S., Kaczmarek J., 2008. Ocena stabilności plonowania odmian żyta ozimego na podstawie parametrycznych i nieparametrycznych metod. Biuletyn IHAR 250, 189–201.
Brancourt-Hulmel M., Heurez E., Pluchard P., Beghin D., Depatureaux C., Giraud A., Le Gouis J., 2005. Indirect versus direct selection of winter wheat for low-input or high-input levels. Crop Sci. 45, 1427–1431.
Brancourt-Hulmel M., Lecomte C., 2003. Effect of environmental variates on genotype envi-ronment interaction of winter wheat. Crop Sci. 43, 608–617.
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z., 1987. A model for the analysis of series of experiments repeated at several places over a period of years. I. Theory. Biul. Oceny Odm., 10, 7–33.
Domitruk D.R., Duggan B.L., Fowler D.B., 2001. Genotype–environment interaction of no–till Winter wheat in Western Canada. Can. J. Plant Sci. 81, 7–16.
Foulkes M.J., Sylwester–Bradley R., Scott R.K., 1998. Evidence for differences between winter wheat cultivars in acquisition of soil mineral nitrogen and uptake and utilization of applied fertilizer nitrogen. J. Agric. Sci. 130, 29–44.
Hühn M., Truberg B. 2002. Contributions to the analysis of genotype environment interactions : Teoretical results of the application and comparison of clustering techniques for the stratification of field test sites. J. Agron. Crop Sci., 188, 65–72.
Jankowski P., Zieliński A., Mądry W., 2006. Analiza interakcji genotyp – środowisko dla pszenicy ozimej z wykorzystaniem metody graficznej biplot typu GGE, część I Metodyka. Biul. IHAR 240/241, 51–60.
Kulig B., Kania S., Szafrański W., Zając T., 2001. Reakcja wybranych odmian pszenicy ozimej na intensywność uprawy. Biul. IHAR 218/219, 117–126.
Laudański Z., Mańkowski D.R., Sieczko L., 2007. Próba oceny technologii uprawy pszenicy ozimej na podstawie danych ankietowych gospodarstw indywidualnych. Część II Ocena technologii uprawy. Biul. IHAR 244, 45–57.
Laudański Z., Mańkowski D.R., Rozbicki J., Samborski S., 2006. Próba oceny interakcji ze śro-dowiskiem wybranych odmian pszenżyta ozimego (x Triticosecale Wittmack). Folia Univ. Agric. Stein., Agricultura 247, (100), 97–112.
Mądry W., Talbot M., Ukalski K., Drzazga T., Iwańska M., 2006. Podstawy teoretyczne znaczenia efektów genotypowych i interakcyjnych w hodowli roślin na przykładzie pszenicy ozimej. Biul. IHAR 240/241, 13–32.
Oleksiak T., Mańkowski D.R., 2005. Interakcja odmian pszenicy ozimej w zmiennych warunkach środowiskowych na podstawie wyników badań ankietowych. Biul. IHAR 235, 5–11.
Podolska G., Krasowicz St., Sułek A., 2005. Ocena ekonomiczna i jakościowa technologii uprawy pszenicy ozimej przy różnym poziomie nawożenia azotem. Pam. Puł. 139, 175–188.
Roozeboom K.L., Schapaugh W.T., Tuinstra M. R., Vanderlip R. L., Milliken G.A. 2008. Testing wheat in variable environments: genotype, environment, interaction effects, and grouping test locations. Crop Sci. 48, 317–330.
Trethowan R.M., Reynolds M., Sayre K., Ortiz-Monasterio I., 2005. Adapting wheat cultivars to resource conserving framing practices and human nutritional needs. Ann. Appl. Biol. 146, 405–413.
Stankowski S., Rutkowska A., 2006. Kształtowanie się cech jakościowych ziarna i maki pszenicy ozimej w zależności od dawki i terminu nawożenia azotem. Acta Sci. Pol. Agricultura 5(1), 53–61.
Vargas M., Crossa J., Reynolds M.P., Dhungana P., Eskridge K.M., 2007. Structural equation modeling for studying genotype environment interactions of physiological traits affecting yield in wheat. J. Agric. Sci. 145, 151–161.
Weber R., Zalewski D., 2006. Wpływ intereakcji genotypowo-środowiskowej na plonowanie pszenicy ozimej. Biul. IHAR 240/241, 33–42.
Weikai Y., Hunt L.A., 2001, Interpretation of genotype environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Sci. 41, 19–25.
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli, Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy, Wrocław ul. Orzechowa 61, 55-540 Wrocław
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
COBORU Zibiszów
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
