Ocena powiązań pomiędzy reakcjami koni w trakcie codziennego użytkowania
Agnieszka Ziemiańska
Instytut Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcejhttps://orcid.org/0000-0002-3272-9862
Iwona Rozempolska- Rucinska
Biological Basis of Animal ProductionAbstrakt
Celem pracy była ocena, czy na podstawie obserwacji reakcji zwierzęcia podczas codziennych czynności jest możliwe przewidywanie jego zachowania podczas jazdy. Badaniami objęto 60 koni rasy małopolskiej w wieku od 5 do 15 lat. Konie były utrzymywane w 3 stajniach o profilu rekreacyjnym w systemie boksowym. Uzyskane dane pochodziły z wywiadu przeprowadzonego z osobą zajmująca się codzienną pielęgnacją i obsługą koni. Obserwacje obejmowały co najmniej półroczny okres codziennego kontaktu z koniem. Przeanalizowano zachowanie koni obserwowane przed karmieniem, przy przygotowaniu do jazdy i w trakcie jazdy. Z przeprowadzonych badań wynika, że występowanie zachowań agresywnych przed karmieniem może być markerem niewłaściwych reakcji konia przed i w czasie jazdy rekreacyjnej. Wstępne czynności przygotowujące konia, a więc podejście do zwierzęcia i pielęgnacja, kiełznanie i siodłanie mogą być wykorzystywane jako „test” oceniający i przewidujący jakość jazdy. Problemy z wykonaniem tych zabiegów sugerują również znaczne problemy w trakcie samej jazdy. Zachowanie zwierzęcia przed karmieniem oraz w trakcie przygotowań do jazdy powinny być ważnym wskaźnikiem oceniającym bezpieczeństwo i komfort jazdy.
Słowa kluczowe:
koń, jeździectwo rekreacyjne, zachowanieBibliografia
Christensen J.W., Rundgren M., Olsson K., 2006. Training methods for horses: habituation to a frightening stimulus. Equine Vet. J. 38, 439–443. https://doi.org/10.2746/042516406778400574 DOI: https://doi.org/10.2746/042516406778400574
Cooper J.J., 2007. Equine learning behaviour: common knowledge and systematic research. Behav. Process. 76, 24–26. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2006.12.009 DOI: https://doi.org/10.1016/j.beproc.2006.12.009
Fureix C., Jego P., Sankey C., Hausberger M., 2009. How horses (Equuscaballus) see the world: humans as significant ‘objects’. Anim. Cogn. 12, 643–654. https://doi.org/10.1007/s10071-009-0223-2 DOI: https://doi.org/10.1007/s10071-009-0223-2
Hanggi E.B., Ingersoll J.F., 2009. Long-term memory for categories and concepts in horses (Equuscaballus). Anim. Cogn. 12, 451–462. https://doi.org/10.1007/s10071-008-0205-9 DOI: https://doi.org/10.1007/s10071-008-0205-9
Hausberger M., Muller C., 2002. A brief note on some possible factors involved in the reactions of horses to humans. Appl. Anim. Behav. Sci. 76, 339–344. https://doi.org/10.1016/j.applanim. 2007.04.015 DOI: https://doi.org/10.1016/S0168-1591(02)00016-3
Hockenhull J., Creighton E., 2010. Management routine risk factors associated with handling and stabled-related behavior problems in UK leisure horses. J. Vet. Behav. 1, 57–58. https://doi.org/ 10.1016/j.jveb.2009.09.012 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jveb.2009.09.012
Jastrzębska E., Wilk I., 2019. Influence of age and experience rider on differentiate the behaviour of recreational horses being prepared for use. Anim. Sci. J. 89 (12), 1712–1718. https://doi.org/10.1111/asj.13109 DOI: https://doi.org/10.1111/asj.13109
Kozak A., Zięba G., Tietze M., Rozempolska-Rucińska I., 2018. Consistency of emotional reactivity assessment results obtained in different behavioural tests. Appl. Anim. Behav. Sci. 205, 54–60. DOI: https://doi.org/10.1016/j.applanim.2018.05.013
Lansade L., Simona F., 2010. Horses’ learning performances are under the influence of several temperamental dimensions. Appl. Anim. Behav. Sci. 125, 30–37. DOI: https://doi.org/10.1016/j.applanim.2010.02.010
Mc Lean A.N., Christensen J.W., 2017. The application of learning theory in horse training. Appl. Anim. Behav. Sci. 190, 18–27. https://doi.org/10.1016/j.applanim.2017.02.020 DOI: https://doi.org/10.1016/j.applanim.2017.02.020
McCall C.A., 1990. A review of learning behavior in horses and its application in horse training. J. Anim. Sci. 68, 75–81.
Mendl M., Burman O.P.H., Parker R.M.A., Paul E.S., 2009. Cognitive bias as an indicator of animal emotion and welfare: emerging evidence and underlying mechanisms. Appl. Anim. Behav. Sci. 118, 161–181. DOI: https://doi.org/10.1016/j.applanim.2009.02.023
Murphy J., Arkins S., 2007. Equine learning behaviour. Behav. Process. 76, 1–13. DOI: https://doi.org/10.1016/j.beproc.2006.06.009
Newton S.A., Knottebbelt D.C., Eldridge P.R., 2000. Headshaking in horses: possible aetiopathogenesis suggested by the results of diagnostic tests and several treatment regimes used in 20 cases. Equine Vet. J. 32, 208–216. DOI: https://doi.org/10.2746/042516400776563617
Press J.M., Davis P.D., Wiesner S.L., Heinemann A., Semik P., Addison R.G., 1995. The national jockey injury study: an analysis of injuries to professional horse-racing jockeys. Clin. J. Sport Med. 5, 4, 236–240. DOI: https://doi.org/10.1097/00042752-199510000-00005
Roberts K., Hemmings A.J., McBride S.D., Parker M.O., 2017. Causal factors of oral versus locomotor stereotypy in the horse. J. Vet. Beh. 20, 37–43. https://doi.org/10.1016/j.jveb. 2017.05.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jveb.2017.05.003
Rozempolska-Rucińska I., Trojan M., Kosik E., Próchniak T., Górecka-Bruzda A., 2013. How “natural” training methods can affect equine mental state? A critical approach – a review. Anim. Sci. Pap. Rep. 31, 3, 185–194.
Sankey C., Richard-Yris M.A., Séverine H., Fureix C., Nassur F., Hausberger M., 2010. Reinforcement as a mediator of the perception of humans by horses (Equuscaballus). Anim. Cogn. 13, 753–64. DOI: https://doi.org/10.1007/s10071-010-0326-9
Instytut Biologicznych Podstaw Produkcji Zwierzęcej https://orcid.org/0000-0002-3272-9862
Biological Basis of Animal Production
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
