Próba określenia przydatności koni do rekreacji na podstawie oceny jeźdźców i obserwacji wybranych zachowań stajennych
KAROLINA SARZYŃSKA
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinMONIKA PRZETACZNIK
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinMONIKA ZASTRZEŻYŃSKA
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinIZABELA WILK
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinIWONA JANCZAREK
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
Celem pracy było zaprojektowanie sposobu oceny przydatności koni do rekreacji. Badaniami objęto 12 koni rekreacyjnych. Dokonano trzykrotnej oceny ich behawioru stajennego na podstawie pięciu cech opisanych według autorskich etogramów. Wykorzystując metodę ankietową, zasięgnięto również opinii jeźdźców na temat poczucia bezpieczeństwa podczas standardowych czynności związanych z obsługą koni i jazdą konną. Zadaniem jeźdźców było również określenie znaczenia wspomnianego poczucia bezpieczeństwa podczas kolejno analizowanych czynności. Następnie przedstawiono projekt sposobu oceny przydatności koni do rekreacji na podstawie wybranych zachowań stajennych. Po analizie uzyskanych wyników stwierdzono, iż najkorzystniejsze zachowanie się koni występuje podczas wyprowadzania ze stajni oraz ciszy stajennej. Problemy natomiast najczęściej uwidaczniają się w trakcie podstawowej pielęgnacji oraz zadawania paszy. Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród jeźdźców wskazuje na konieczność wprowadzenia obowiązkowej oceny różnorodnych reakcji behawioralnych koni. W przypadku tej oceny cechą priorytetową powinna być charakterystyka ich zachowania się podczas czyszczenia powłok ciała i kopyt, która na podstawie przyjętych wcześniej wytycznych została wybrana jako kluczowa w proponowanym sposobie oceny przydatności koni do rekreacji.
Słowa kluczowe:
konie, rekreacja, behawior, sposób ocenyBibliografia
Blokhuis M.Z., Aronsson A., Hartmann E., Van Reenen C.G., Keeling L., 2008. Assessing the rider’s seat and horse’s behavior: difficulties and perspectives. J. Appl. Anim. Welfare Sci. 11 (3), 191–203.
Chaya L., Cowan E., McGuire B., 2006. A note on the relationship between time spent in turnout and behaviour during turnout in horses (Equus caballus). App. Anim. Behav. Sci. 98 (1), 155–160.
Goodwin D., 2007. Horse behaviour: evolution, domestication and feralisation. W: The welfare of horses, Springer Netherlands, 1–18.
Janczarek I., Kędzierski W., Stachurska A., Wilk I., 2016. Can releasing racehorses to paddocks be beneficial? Heart rate analysis – preliminary study. Ann. Anim. Sci. 16 (1), 87–97.
Law D., Peel D.A., 2002. Insider trading, herding behaviour and market plungers in the British horse-race betting market. Economica 69, 327–338.
Martins E.P., 1996. Phylogenies and the comparative method in animal behavior. Oxford University Press.
Mason G.J., 1991. Stereotypies and suffering. Behav. Processes 25 (2), 103–115.
McDonnell S., 2003. Practical field guide to horse behavior: the equid ethogram. The Blood- -Horse, Lexington.
Mills D.S., McDonnell S.M., 2005. The domestic horse: the origins, development and management of its behaviour. Cambridge University Press.
Miller R.M., Lamb R.A., 2005. The revolution in horsemanship: and what it means to mankind. Globe Pequot, California.
Momozawa Y., Ono T., Sato F., Kikusui T., Takeuchi Y., Mori Y. Kusunose R., 2003. Assessment of equine temperament by a questionnaire survey to caretakers and evaluation of its reliability by simultaneous behavior test. Appl. Anim. Behav. Sci. 84 (2), 127–138.
Parker G., Roy K., Eyers K., 2014. Cognitive behavior therapy for depression? Choose horses for courses. Am. J. Psychiatry 160, 825–834.
Price E.O., Grandin T., 1998. Behavioral genetics and the process of animal domestication. W: Genetics and the behavior of domestic animals, Elsevier, Amsterdam, 31–66.
VanDierendonck M.C., Spruijt B.M., 2012. Coping in groups of domestic horses – Review from a social and neurobiological perspective. Appl. Anim. Behav. Sci. 138 (3), 194–202.
Waran N., McGreevy P., Casey R.A., 2007. Training methods and horse welfare. W: The welfare of horses, Springer Netherlands, Houten, 151–180.
Wilk I., Janczarek I., Klimek B., 2013. A project of the method for assessing horse suitability for leisure riding. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 31 (3), 53–64.
Yorke J., Adams C., Coady N., 2008. Therapeutic value of equine-human bonding in recovery from trauma. Anthrozoös 21 (1), 17–30.
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Katedra Hodowli i Użytkowania Koni, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
