Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Baner text

Nr ONLINE FIRST

Articles

Zastosowanie wybranych gatunków roślin zielarskich z rodziny Lamiaceae i Apiaceae w hortiterapii

DOI: https://doi.org/10.24326/ah.2024.5476
Przesłane: 31 grudnia 2024
Opublikowane: 12.03.2025

Abstrakt

Hortiterapia jest coraz częściej stosowną metodą w celu poprawy stanu zdrowia i samopoczucia człowieka. Prowadzona jest m.in. w ogrodach, szklarniach lub pomieszczeniach przeznaczonych do terapii. Bazuje na wielu roślinach ogrodniczych, jednak szczególne miejsce zajmują rośliny zielarskie z rodziny Lamiaceae (bazylia pospolita, cząber ogrodowy, cząber górski, kocimiętka właściwa, lawenda lekarska, lebiodka pospolita, macierzanka piaskowa, majeranek ogrodowy, melisa lekarska, mięta pieprzowa, rozmaryn lekarski, szałwia lekarska, tymianek pospolity) i Apiaceae (pietruszka zwyczajna, lubczyk ogrodowy, kminek lekarski) ze względu na przyjemny aromat. Zapachy, za które odpowiadają olejki eteryczne gromadzone w roślinie, wpływają na odbiorców hortiterapii orzeźwiająco (mięta), wyciszająco (melisa, lawenda), a niekiedy łagodzą wiele dolegliwości (tymianek). Rośliny zielarskie wydzielające olejki eteryczne i ich surowce są często wprowadzane przez terapeutów do usprawnienia motoryki małej z uwagi na relaksujące ich odziaływanie. Uczestnicy zajęć, wyczuwając przyjemne wonie roślin, chętniej biorą w nich udział, co przekłada się na lepsze efekty terapeutyczne.

 

Bibliografia

  1. Brown S.P., Worden E.C., Frohne T.M., Sullivan J., 2011. Horticultural therapy ENH 970/EP145, rev. 1/2011. EDIS 2, 1–3. https://doi.org/10.32473/edisep145-2011
  2. Dudkiewicz M., Łuka A., 2022. Projekt koncepcyjny zagospodarowywania „Placu Niedźwiedziego” w Adamowie (woj. lubelskie) jako przykład wykorzystania roślin ziołowych w przestrzeni publicznej. Annales Hortic. 32(3), 5–18. https://doi.org/10.24326/ah.2022.3.1
  3. Dzida K., Nurzyńska-Wierdak R., Smyk P., Nowak L., Konopińska J., 2013. Możliwości zastosowania wybranych gatunków roślin zielarskich przy obiekcie uzdrowiskowym. Annnales UMCS, sec. EEE 23 (3), 20–32.
  4. Dziedzic A., Majkowska-Gadomska J., 2014. Znaczenie oraz wykorzystanie roślin warzywnych i ziół w terapii. W: B. Płoszaj-Witkowska (red.), Hortiterapia, 11–27.
  5. Etherington N., 2012. Gardening for children with autism spectrum disorders and special educational needs. Jessica Kingsley Publishers, London–Fhiladelphia.
  6. Górska-Kłęk L., 2016. ABC „Zielonej opieki”. Dolnośląski Ośrodek Polityki Społecznej, Wrocław.
  7. Haller R.L., 2006. The Framework. W: R.L. Haller, Ch.L. Kramer (red.), Horticultural therapy methods. Making connections in health care human service, and community programs. CRC Press Taylor & Francis Group, Boca Raton–London–New York, 1–22.
  8. Haller R.L., Kennedy K.L., Capra C.L., 2019. The profession and practice of horticultural therapy. Taylor & Francis Group, Boca Raton–London–New York.
  9. Hłobił A., Piecuch I., 2010. Aromaterapia jako wspomaganie w psychopedagogice. Rocz. Ochr. Śr. 12, 607–647.
  10. Krogulec N., 1995. Zioła pomocne w walce z owadami i gryzoniami. Wiad. Zielar. 9, 19–20.
  11. Krzymińska A., 2016. Zapach w hortiterapii. W: B. Płoszaj-Witkowska (red.), Hortiterapia –terapia wspomagająca rehabilitację dzieci i dorosłych. UWM, Olsztyn, 61–73.
  12. Kucharska M., Szymańska J.A., Wesołowski W., Bruchajzer E., Frydrych B., 2018. Porównanie składu chemicznego wybranych olejków eterycznych stosowanych w chorobach układu oddechowego. Med. Pr. 69(2), 167–178. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00673
  13. Kucharska M., Szymańska J.A., Wesołowski W., Bruchajzer E., Frydrych B., 2019. Analiza lotnych składników wybranych olejków eterycznych o działaniu relaksacyjnym. Med. Pr. 70(2), 229–247. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00784
  14. Kuleczka-Raszewska M., 2019. Ogrodoterapia. Scenariusze zajęć i zabaw dla przedszkolaków, w tym dzieci z nepełnosprawnością sprzężoną i autyzmem. Difin SA, Warszawa.
  15. Latkowska M.J., 2013. Hortiterapia – zdrowie z ogrodu. Panacea 4(45), 28–33.
  16. Lunday L.C., 2009. A report: developing an introduction to horticultural therapy course for college students. Kansas State University.
  17. Majkowska-Gadomska J., Mikulewicz E., Dobrowolski A., 2016. Wpływ kwietników i rabat miejskich na życie człowieka niepełnosprawnego. Ann. UMCS, Sec. EEE Horticultura 26(4), 95–106.
  18. Malm A., 2021. Olejki eteryczne w profilaktyce i leczeniu chorób infekcyjnych. Wyd. PZWL, Warszawa.
  19. Mania K., Szymusiak H., 2012. Między aromamarketingiem a neuromarketingiem: zapach i jego wpływ na emocje konsumenta. Zesz. Nauk. (Uniw. Ekon. Pozn.) 244, 145–166.
  20. Myszka I., Chotkowska K., Zadrożna A., Augustyniak K., 2022. Ogród w terapii schizofrenii. Przestrz. Urban. Archit. 2, 67–86. https://doi.org./10.37705/PUA/2/2022/05
  21. Nowak J., 2009. Programy terapii ogrodniczej. Zesz. Probl. Postęp. Nauk Rol. 539(2), 545–550.
  22. Pradel R., 2022. Hortiterapia jako metoda wspomagająca rehabilitację dzieci i młodzieży. Pedagog. Przedszk. Wczesnoszk. 2(20), 59–80. https://doi.org/10.4467/23537159PPW.23.008.17826
  23. Płoszaj-Witkowska B., 2014. Hortiterapia. Wyd. UWM, Olsztyn.
  24. Regner A., 2022. Zastosowanie aromaterapii w holistycznym podejściu do pacjenta – porady praktyczne. Wyd. Continuo, Wrocław.
  25. Rogatka K., Ziemkiewicz K., 2020. Horticultural therapy in greenery design. example of the “Światło” Hospice in Toruń. Civ. Environ. Eng. Rep. 30(3), 0001–0022. https://doi.org/10.2478/ceer-2020-0031
  26. Rojewska E., 2022. Hortiterapia i inne formy kontaktu z przyrodą jako wsparcie wychowawcze w pandemijnych (i nie tylko) czasach. Probl. Opiek.-Wychow. 4, 47–58. httsp://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8425
  27. Rzeszotarska-Pałka M., 2024. Sensory gardens on university campuses: a case study. Space Form 60, 321–338. http://doi.org/10.21005/pif.2024.60.D-02
  28. Soga M., Kevin J. Gaston K.J., Yamaura Y., 2017. Gardening is beneficial for health: A metaanalysis. Prev. Med. Rep. 5, 92–99.
  29. Sopińska B., 2019. Hortiterapia jako metoda wspomagająca pracę pedagoga specjalnego. Aura 292, 1–4.
  30. Stachowicz K. 2022. Pozytywny wpływ ogrodnictwa na psychikę – czyli kilka słów o tym, co to jest hortiterapia. Wszechświat 123(7–9), 251–255.
  31. Stepulak Z., 2018. Znaczenie hortiterapii w pracy z osobami starszymi. Zesz. Nauk. Państw. Wyż. Szk. Zaw. im. Witelona Leg. 29(4), 143–157.
  32. Stepulak Z., Stepulak A., 2021. Zastosowanie hortiterapii w pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Społecz. Eduk. Jęz. 13, 91–107. https://doi.org/10.19251/sej/2021.13(7)
  33. Strój E., Błażejewski G., 2022. Opinie i wiedza fizjoterapeutów o aromaterapii. Państwo Społecz. 22(1), 113–126. https://doi.org/10.48269/2451-0858-pis-2022-1-009
  34. Suchocka M., Kosiacka-Beck E., Myszka-Stąpór I., Niewiarowska A. 2019. Horticultural therapy as a tool of healing persons with disability on an example of support centre in Kownaty. Ecol. Quest. 30, 7–18. https://doi.org/10.12775/EQ.2019.013
  35. Trojanowska M., 2013. Wykorzystanie terapeutycznych właściwości krajobrazu w architekturze i urbanistyce – wybrane zagadnienia. Zesz. Nauk. Politech. Gdań., Inż. Lądowa Wod. 2(630), 105–118.
  36. Trojanowska M., 2017. Parki i ogrody terapeutyczne. Wyd. PWN, Warszawa.
  37. Tubielewicz-Michalczuk M., 2023. Selected sensory gardens in Poland as educational and therapeutic spaces. Teka Kom. Urban. Archit. LI/2023, 443–466. https://doi.org/10.24425/tkuia.2023.148986
  38. Ulrich R.S., 1984. View through a window may influence recovery from surgery. Science 224, 420–421.
  39. Verra M.L., Angst F., Beck T., Lehmann S., Brioschi R., Schneiter R., Aeschlimann A., 2012. Horticultural therapy for patients with chronic musculoskeletal pain: results of a pilot study. Altern. Ther. 18(2), 44–50.
  40. Warachim M., Kolański A., 2023. Możliwość wykorzystania hortiterapii przez terapeutów zajęciowych. Fides Ratio Patria Stud. Tor. 19, 88–102. https://doi.org/10.56583/frp.2544
  41. Wichrowski M., Whiteson, J., Haas, F., Mola A., Rey M.J., 2005. Effects of horticultural therapy on mood and heart rate in patients participating in an inpatient cardiopulmonary rehabilitation programme. J. Cardiopulm. Rehabil. Prev. 25, 270–274.
  42. Wójcik-Topór P., 2018. Niefarmakologiczne metody oddziaływania na funkcje poznawcze w otępieniach. W: W. Tłokiński, S. Milewski, K. Kaczorowska-Bray (red.), Gerontologopedia. Grupa Wydawnicza Harmonia (Harmonia Universalis), Gdańsk, 451–468.
  43. Zawiślak G., 2015. Hortiterapia jako narzędzie wpływające na poprawę zdrowia psychicznego i fizycznego człowieka. Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura 25(1), 21–31.
  44. Zawiślak G., 2016. Hortiterapia w pracy z osobami niepełnosprawnymi. W: Z. Palak, M. Wójcik (red.), Terapia pedagogiczna dzieci ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi. Nowe oblicza terapii w pedagogice specjalnej. Wydawnictwo UMCS, Lublin, 185–199.
  45. Zawiślak G., 2024. Zastosowanie roślin zielarskich w hortiterapii. Mat. Konf. „VII Śląskie Farmaceutyczne Spotkanie Naukowe” Katowice, 21–28.10.2024, 83.
  46. Zdrojewicz, Z., Jastrząb, B., Rewera, M. 2017. Hortiterapia – moc ukryta w ogrodach. Med. Rodz. 20(2), 130–135.

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

Podobne artykuły

<< < 3 4 5 6 7 8 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.