Abstrakt
Selerowate (Apiaceae) to najstarsza usystematyzowana i opisana rodzina roślin leczniczych. Charakteryzują się dużą zawartością olejków eterycznych, których głównymi składnikami są terpeny (monoterpeny, seskwiterpeny i ich pochodne). Związki te determinują zakres właściwości biologicznych i farmakologicznych olejków eterycznych. W pracy opisano najważniejsze surowce lecznicze roślin selerowatych oraz ich działanie terapeutyczne. Olejki eteryczne otrzymane z roślin selerowatych wykazują działanie rozkurczające, wykrztuśne, wiatropędne, pobudzają czynności żołądka i wydzielanie soków trawiennych, działają moczopędnie, uspokajająco, antyseptycznie, przeciwwirusowo, żółciopędnie i żółciotwórczo. Ograniczają wzrost i rozwój bakterii chorobotwórczych i utrzymują równowagę flory bakteryjnej układu pokarmowego. Wykazują ponadto właściwości przeciwzapalne oraz immunosupresyjne.
Bibliografia
Abou El-Soud N., El-Laithy N., El-Saeed G., Salah Wahby M., Khalil M., Morsy F., Shaffie N., 2011. Antidiabetic activities of Foeniculum Vulgare Mill. essential oil in streptozotocin-induced diabetic rats. Maced. J. Med. Sci. 4 (2),139–146.
Abou El-Soud N.H., Deabes M.M., Abou El-Kassem L.T., Khalil M.Y., 2012. Antifungal activity of family Apiaceae essential oils. J. Appl. Sci. Res. 8 (10), 4964–4973.
Ahmed B., Alam T., Varshney M., Alam Khan S., 2002. Hepatoprotective activity of two plants belonging to the Apiaceae and the Euphorbiaceae family. J. Ethnopharmacol. 79, 313–316.
Al-Juhaimi F., Ghafoor K., 2011. Total phenols and antioxidant activities of leaf and steam extracts from coriander, mint and parsley grown in Saudi Arabia. Pak. J. Bot. 43 (4), 2235–2237.
Bhuiyan M.N.I., Begum J., Sultana M., 2009. Chemical composition of leaf and seed essential oil of Coriandrum sativum L. from Bangladesh. Bangladesh J. Pharmacol. 4, 150–153.
Broda B., 2002. Zarys botaniki farmaceutycznej. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa.
Calabrese E.J., Baldwin L.A., 2003. Hormesis: the dose-response revolution. Annu. Rev. Pharmacol. Toxicol. 43, 175–197.
Chang M.-Y., Shen Y.-L. 2014. Linalool exhibits cytotoxic effects by activating antitumor immunity. Molecules 19, 6694–6706.
Christensen L.P., Brandt K., 2006. Bioactive polyacetylenes in food plants of the Apiaceae family: Occurrence, bioactivity and analysis. J. Pharmaceut. Biomed. Analys. 41, 683–693.
De Marino S., Gala F., Borbone N., Zollo F., Vitalini S., Visioli F., Iorizzi M., 2007. Phenolic glycosides from Foeniculum vulgare fruit and evaluation of antioxidative activity. Phytochemistry 68, 1805–1812.
Fang R., Jiang C.H., Wang X.Y., Zhang H.M., Liu Z.L., Zhou L., Du S.S., Deng Z.W., 2010. Insecticidal activity of essential oil of Carum carvi fruits from China and its main components against two grain storage insects. Molecules 15, 9391–9402.
Farmakopea Polska X,. 2014. PTF, Warszawa.
Fraternale D., Flamini G., Ricci D. 2014. Essential oil composition and antimicrobial activity of Angelica archangelica L. (Apiaceae) roots. J. Med. Food. 17 (9), 1043–1047.
Góra J., Lis A., 2012. Najcenniejsze olejki eteryczne. Cz. I. Wyd. PŁ, Łodź.
Grabowska K., Janeczko Z., 2009. Olejki eteryczne o aktywności przeciwwirusowej. Aromaterapia 15, 9–18.
Gudej J., Owczarek A., 2012. Roślinne surowce lecznicze – badania makroskopowo-mikroskopowe. Wyd. UM w Łodzi, Łódź.
Iacobellis N.S., Cantore P.L., Capasso F., Senatore F., 2005. Antibacterial activity of Cuminum cyminum L. and Carum carvi L. essential oils. J. Agric. Food Chem. 53, 57–61.
Jabłońska-Ryś E., 2007. Porównanie zawartości poliacetylenów w 18 odmianach selera korzeniowego. Żywn. Nauka Technol. Jakość 5 (54), 137–143.
Jasicka-Misiak I., Lipok J., Nowakowska E.M., Wieczorek P.P., Młynarz P., Kafarski P., 2004. Antifungal activity of the carrot seed oil and its major sesquiterpene compounds. Z. Naturforsch., C 59 (11–12), 791–796.
Khalil N., Ashour M., Singab A.N., Salama O., 2015. Chemical composition and biological activity of the essential oils obtained from yellow and red carrot fruits cultivated in Egipt. J. Pharm. Biol. Sci. 10 (2), 13–19.
Kohlmünzer S., 2014. Farmakognozja. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa.
Kosalec I., Pepeljnjak S., Kuštrak D., 2005. Antifungal activity of fluid extract and essential oil from anise fruits (Pimpinella anisum L., Apiaceae). Acta Pharm. 55 (4), 377–385.
Król S.K., Skalicka-Woźniak K., Kandefer-Szerszeń M., Stepulak A., 2013. Aktywność biologiczna i farmakologiczna olejków eterycznych w leczeniu i profilaktyce chorób infekcyjnych. Post. Hig. Med. Dośw. 67, 1000–1007.
Kuroda K., Inoue N., Ito Y., Kubota K., Sugimoto A., Kakuda T., Fushiki T., 2005. Sedative effects of the jasmine tea odor and (R)-(-)-linalool, one of its major odor components, on autonomic nerve activity and mood states. Eur. J. Appl. Physiol. 95, 107–114.
Küpeli E., Tosun A., Yesilada E., 2006. Anti-inflammatory and antinociceptive activities of Seseli L. species (Apiaceae) growing in Turkey. J. Ethnopharmacol. 104, 310–314.
Labed I., Chibani S., Semra Z., Kabouchte A., Aburjai T., Touzani R., Kabouche Z., 2012. Antibacterial activity and chemical composition of essential oil of Athamanta sicula L. (Apiaceae) from Algeria. J. Chem. 9 (2), 796–800.
Mandal S., Mandal M., 2015. Coriander (Coriandrum sativum L.) essential oil: Chemistry and biological activity. Asian Pac. J. Trop. Biomem. 5 (6), 421–428.
Martins N., Barrosa L., Santos-Buelga C., Ferreira I.C.F.R., 2016. Antioxidant potential of two Apiaceae plant extracts: A comparative study focused on the phenolic composition. Ind. Crop. Prod. 79, 188–194.
Menghini L., Epifano F., Genovese S., Marcotullio M.C., Sosa S., Tubaro A., 2010. Antiinflammatory activity of coumarins from Ligusticum lucidum Mill. subsp. cuneifolium (Guss.) Tammaro (Apiaceae). Phytother. Res. 24, 1697–1699.
Miguel M.G., 2010. Antioxidant and anti-inflammatory activities of essential oils: A short review. Molecules 15, 9252–9287.
Mirjalili M.H., Salehi P., Sonboli A., Hadian J., Ebrahimi S.M., Yousefzadi M., 2010. The composition and antibacterial activity of the essential oil of Levisticum officinale Koch flowers and fruits at different developmental stages. J. Serb. Chem. Soc. 75 (12) 1661–1669.
Najdoska M., Bogdanom J., Zdravkovski Z., 2010. TLC and GC-MS analyses of essential oil isolated from Macedonian Foeniculi fructus. Maced. pharm. bull. 56 (1, 2) 29–36.
Nowak A., 2011. Hamujące działanie olejków eterycznych na wirusa HSV-1 i HSV-2. Post. Fitoter. 4, 243–247.
Nurzyńska-Wierdak R., 2013. Essential oil composition of the coriander (Coriandrum sativum L.) herb depending on the development stage. Acta Agrobot. (1), 53–60.
Nurzyńska-Wierdak R., 2015. Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych. Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura 25 (1), 1–19.
Ojala T., Remes S., Haansuu P., Vuorela H., Hiltunen R., Haahtela K., Vuorela P., 2010. Antimicrobial activity of some coumarin containing herbat plants growing in Finland. J. Ethnopharmacol. 73, 299–305.
Orav A., Raal A., Arak E., 2008. Essential oil composition of Pimpinella anisum L. fruits from various European countries. Nat. Prod. Res. 22 (3), 227–32.
Oroojalian F., Kasra-Kermanshahi R., Azizi M., Bassami M.R., 2010. Phytochemical composition of the essential oils from three Apiaceae species and their antibacterial effects on food-borne pathogens. Food Chem. 120, 765–770.
Özcan M.M., Chalchat J.C., 2006. Chemical composition and antifungal effect of anise (Pimpinella anisum L.) fruit oil at ripening stage. Ann. Microbiol. 56 (4), 353–358.
Özcan M.M., Chalchat J.C., 2007. Chemical composition of carrot seeds (Daucus carota L.) cultivated in Turkey: characterization of the seed oil and essential oil. Grasas Aceites 58 (4), 359–365.
Ożarowski A., Jaroniewski W., 1989. Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.
Paszkiewicz M., Budzyńska A., Różalska B., Sadowska B., 2012. Immunomodulacyjna rola polifenoli roślinnych. Post. Hig. Med. Dośw. 66, 637–646.
Peana A.T., D’Aquila P.S., Panin F., Serra G., Pippia P., Moretti M.D.L., 2002. Anti-inflammatory activity of linalool and linalyl acetate constituents of essential oils. Phytomedicine 9, 721–726.
Piao X.L., Park I.H., Baek S.H., Kim H.Y., Park M.K., Park J.H., 2004. Antioxidative activity of furanocoumarins isolated from Angelicae dahuricae. J. Ethnopharmacol. 93, 243–246.
Raal A., Orav A., Arak E., 2012. Essential oil composition of Foeniculum vulgare Mill. fruits from pharmacies in different countries. Nat. Prod. Res. 26 (13), 1173–1178.
Raal A., Arak E., Orav A., Kailas T., Müürisepp M., 2008. Composition of the essential oil of Levisticum officinale W.D.J. Koch from some European countries. J. Ess. Oil Res., 20 (4), 318–322. DOI 10.1080/10412905.2008.9700022.
Razavi S.M., Nazemiyeh H., Hajiboland R., Kumarasamy Y., Delawar A., Nahar L., Marker S.D., 2008. Coumarins from the aerial parts of Prangos uloptera (Apiaceae). Rev. Bras. Farmacogn. 18 (1), 1–5.
Roman M., Barański R., Barańska M., 2011. Nondestructive raman analysis of polyacetylenes in Apiaceae vegetables. J. Agric. Food Chem. 59, 7647–7653.
Rumińska A., 1983. Rośliny lecznicze. PWN, Warszawa.
Samojlik I., Lakić N., Mimica-Dukić N., Daković-Švajcer K., Božin B., 2010. Antioxidant and hepatoprotective potential of essential oils of coriander (Coriandrum sativum L.) and caraway (Carum carvi L.) (Apiaceae). J. Agric. Food Chem. 58, 8848–8853.
Sertel S., Eichhorn T., Plinkert P.K., Efferth T., 2011. Chemical composition and antiproliferative activity of essential oil from the leaves of a medicinal herb, Levisticum officinale, against UMSCC1 head and neck squamous carcinoma cells. Anticancer Res. 31, 185–192.
Shojaii A., Fard M.A., 2012. Review of pharmacological properties and chemical constituents of Pimpinella anisum. ISRN Pharmaceutics, article ID 510795, DOI 10.5402/2012/510795.
Strzelecka H., Kowalski J., 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Venugopala K.N., Rasami V., Odhav B., 2013. Review on natural coumarin lead compounds for their pharmacological activity. BioMed. Res. Internat., article ID 963248, DOI 10.1155/2013/963248.
Wolski T., Najda A., Hołderna-Kędzia E., 2004. Zawartość i skład olejków eterycznych oraz ekstraktów otrzymanych z owoców niektórych roślin z rodziny Umbelliferae (Apiaceae) wraz ze wstępną oceną przeciwbakteryjną ekstraktów. Post. Fitoter. 3, 119–125.
Zawiślak G., 2011. The chemical composition of essential oil from the fruit of coriander (Coriandrum sativum L.). Annales UMCS, sec. DDD, Pharmacia 24 (2), 169–175.
Yousefzadi M., Heidari M., Akbarpour M., Mirjalili M.H., Zeinali A., Parsa M., 2011. In vitro cytotoxic activity of the essential oil of Dorema ammoniacum D. Don. Middle-East J. Sci. Res. 7 (4), 511–514.
Downloads
Download data is not yet available.
