Możliwość zastosowania gatunków obcego pochodzenia w rewi-talizacji obiektów zabytkowych na podstawie występowania drzew pomnikowych
MARGOT DUDKIEWICZ
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 LublinWOJCIECH DURLAK
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 LublinMAREK DĄBSKI
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 LublinMARCIN IWANEK
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 LublinZBIGNIEW JAROSZ
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajo-brazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinKAROLINA PITURA
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajo-brazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinAbstrakt
W pracy przedstawiono skład gatunkowy, ilościowy, rozmieszczenie oraz formy ochrony drzew w woj. lubelskim. W 2014 r. na terenie województwa było zewidencjonowanych 1413 pomników przyrody. W tej grupie znajdowały się pojedyncze drzewa, grupy drzew, aleje i szpalery oraz obiekty przyrody nieożywionej, tj. głazy narzutowe czy źródła. Około 1300 pozycji w wykazie dotyczyło ochrony drzew, co stanowi 92% wszystkich lubelskich pomników przyrody. Ochroną objętych jest 208 drzew iglastych należących do 17 gatunków z przewagą: Larix decidua, Picea abies i Pinus sylvestris. Szczególnie cenne egzemplarze to m.in. Ginkgo biloba i Larix decidua w Czesławicach, Larix decidua subsp. polonica w Orłowie Murowanym (gm. Izbica) oraz rzadko osiągające tak znaczne rozmiary w warunkach wschodniej Polski okazy Pseudotsuga menziesii subsp. glauca i Taxodium distichum w Zwierzyńcu. Drzewa liściaste objęte ochroną pomnikową (rosnące pojedynczo, w grupach lub w alejach) to ponad 5200 szt. należących do 56 gatunków i odmian. W tej grupie przeważały: Tilia cordata, Quercus robur, Fraxinus excelsior, Carpinus betulus i Betula pendula. Na szczególną uwagę zasługują imponujące okazy Tilia cordata w Krasnobrodzie i Szczebrzeszynie oraz egzemplarze Quercus robur w Karczmiskach i Hniszowie.
Słowa kluczowe:
pomniki przyrody, woj. lubelskie, gatunki obcego pochodzenia, rewitalizacjaBibliografia
Fijałkowski D., 2003. Ochrona przyrody i środowiska na Lubelszczyźnie. Wyd. Tekst, Lublin.
Fornal-Pieniak B., Wysocki Cz., 2006. Flora structure in rural park on example of Sandomierska Valley. Acta Sci. Pol., Silvarum Colendarum Ratio Ind. Lignaria 5 (2), 31–45.
Grzywacz A., 2011. Drzewa jako elementy kulturowe. Stud. Mater. Cent. Eduk. Przyr.-Leśn. 13, 4 (29), 45–62.
Jackiewicz-Garniec M., Garniec M., 2001. Pałace i dwory dawnych Prus wschodnich. Wyd. Studio Arta, Olsztyn.
Kasprzak K., 2005. Ochrona pomników przyrody. Zasady postępowania administracyjnego. ABRYS, Poznań.
Kasprzak K., 2011. Drzewa – pomniki przyrody i pamiątki kultury. Tur. Kult. 4, 17–38.
Kaszewski M.B., Mrugała Sz., Warakomski W., 1999. Środowisko przyrodnicze Lubelszczyzny – klimat. LTN, Lublin.
Konca B., 1990. Jaki los czeka pomniki przyrody? Przyr. Pol. 11, 7.
Machanik A., Kurczewski R., 2014. Dziedzictwo przyrodnicze w rozwoju turystyki kulturowej na terenach wiejskich. Tur. Kult.7, 34–48.
Nowak M., Nowak J., 1996. Lubelszczyzna. WSiP, Warszawa.
Olaczek R., Głowaciński Z., Sokołowski A., Janecki J., Kapuściński R., Sikora A., Kurzac M., 1996. Ochrona przyrody w Polsce. Zarząd Główny LOP, Warszawa.
Pacyniak C., Smólski S., 1973. Drzewa godne uznania za pomniki przyrody oraz stan dotychczasowej ochrony drzew pomnikowych w Polsce. Rocz. AR Pozn. 67, 41–65.
Pietrzak J., 2010. Problemy ochrony drzew i krzewów pomnikowych w Polsce. Zarz. Ochr. Przyr. Las. 4, 283–300.
Pietrzak J., 2009. Zarys historii i motywy ochrony drzew i krzewów pomnikowych na terenie lasów. Zarz. Ochr. Przyr. Las. 3, 8–32.
Rejestr pomników przyrody w woj. lubelskim 16.06.2014 r. http://bip.lublin.rdos.gov.pl/rejestr-form-ochrony-przyrody (dostęp 27.12. 2014 r.)
Seneta W., Dolatowski J., 2009. Dendrologia. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Siewniak M., 1988. Ochrona drzew pomnikowych, Komun. Dendrol. 7.
Szwed W., Sikorski P., Rodziewicz A., Wierzba M., 2008. Parki wiejskie ostoją gatunków leśnych. Materiały zjazdu Sekcji Dendrologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Szklarska Poręba, 25–27 czerwca 2008 r.
Woś A., 1999. Klimat Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Dz. U. z 2004 r., Nr 92 poz. 880.
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 Lublin
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 Lublin
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 Lublin
Katedra Roślin Ozdobnych i Architektury Krajobrazu, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-612 Lublin
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajo-brazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Katedra Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajo-brazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
