Dolistne dokarmianie azotem a plon surowca i skład chemiczny olejku eterycznego szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.)
RENATA NURZYŃSKA-WIERDAK
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 LublinAbstrakt
Szałwia lekarska (Salvia officinalis L.) jest jednym z ważniejszych gatunków roślin zielarskich uprawianych w Polsce. Celem przedstawionych badań było określenie wpływu dolistnego dokarmiania roślin mocznikiem na ich wzrost, plon surowca i zawartość oraz skład chemiczny olejku eterycznego szałwii lekarskiej. Zabieg dolistnej aplikacji azotu przeprowadzono: 11 czerwca (jedna dawka), 11 i 18 czerwca (dwie dawki) oraz 11, 18 i 25 czerwca (trzy dawki). Wykazano, że aplikacja azotu spowodowała istotne zwiększenie wysokości rośliny oraz masy powietrznie suchego ziela i powietrznie suchych liści. Największą masę powietrznie suchego ziela (20,84 g · rośl.–1) otrzymano po jednorazowej aplikacji, a największą masę powietrznie suchych liści (10,83 g · rośl.–1) – po dwukrotnej aplikacji. Zawartość olejku w liściach badanych roślin wynosiła od 1,70 do 1,92%. W olejku szałwii dominowały: kamfora (21,74–25,66%), cis-tujon (13,38–17,90%), trans-tujon (7,53–10,16%), 1,8-cyneol (8,23–9,52%), α-humulen (6,11–17,70%) i borneol (4,96–7,22%). Dolistna aplikacja azotu przyczyniła się do zmniejszenia zawartości 1,8-cyneolu, cis- i trans-tujonu, kamfory i borneolu oraz zwiększenia koncentracji E-kariofilenu oraz α-humulenu.
Słowa kluczowe:
Lamiaceae, mocznik, składniki olejku, kamfora, α-tujon, 1,8-cyneolBibliografia
Ali A., Tabanca N., Demirci B., Blythe E.K., Ali Z., Can Baser K.H., Khan I.A., 2015. Chemical Composition and Biological Activity of Four Salvia Essential Oils and Individual Compounds against Two Species of Mosquitoes. J. Agric. Food Chem. 63, 447−456.
Arraiza M.P., Arrabal C., López J.V., 2012. Seasonal variation of essential oil yield and composition of sage (Salvia officinalis L.) grown in Castilla – La Mancha (Central Spain). Not. Bot. Horti Agrobot. 40 (2), 1–3.
Aziz E.E., El-Ashry S.M., 2009. Efficiency of slow release urea fertilizer on herb yield and essential oil production of lemon balm (Melissa officinalis L.) plant. Am.-Eurasian J. Agric. En- viron. Sci. 5 (2), 141–147.
Baj T., Ludwiczuk A., Sieniawska E., Skalicka-Woźniak K., Widelski J., Ziemba K., Głowniak K., 2013. GC-MS analysis of essential oil from Salvia officinalis L.: Comparison of extraction methods of the volatile components. Acta Pol. Pharm. Drug Res. 70 (1), 35–40.
Baydar H., Sangun M.K., Erbas S., Kara N., 2013. Comparison of aroma compounds in distilled and extracted products of sage (Salvia officinalis L.). J. Essent. Oil Bear. Plant. 16 (1), 39–44.
Bernotienė G., Nivinskienė O., Butkienė R., Mockutė D., 2007. Essential oil composition varia-bility in sage (Salvia officinalis L.). Chemija 18 (4), 38–43.
Bielski S., Szempliński W., Żuk-Gołaszewska K., 2011. Nawożenie a plon i jakość surowca szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.). Fragm. Agron. 28 (2), 7–14.
Czarnecki M., Dedio I., Krysiuk W., Załęcki R., 1992. Wpływ sposobów dokarmiania jednorocznej szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.) na plon surowca i zawartość olejku eterycznego. Herba Pol. 1, 30–36.
Farmakopea Polska VIII. 2008. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa.
Fu Z., Wang H., Hu X., Sun Z., Han Ch., 2013. The pharmacological properties of Salvia essential oils. J. Appl. Pharm. Sci. 3 (7), 122–127.
Galambosi B., Galambosi Zs., Pessala R., Hupila I., Aflatuni A., Repcak M., Svoboda P.K., 2002. Yield and quality of selected herb cultivars in Finland. Acta Hortic. 576, 139–149.
ISO 9909:1997. Oil of Dalmatian sage (Salvia officinalis L.).
Kołodziej B., 2009. Wpływ sposobu zakładania plantacji i nawożenia dolistnego na plon i jakość tymianku pospolitego. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 64 (2), 1–7.
Król B. 2009. Efekty dolistnego stosowania Tytanitu i Ekolistu w uprawie tymianku. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 64 (1), 1–6.
Manukyan A., 2011. Effect of growing factors on productivity and quality of lemon catmint, lemon balm and sage under soilless greenhouse production: I. Drought stress. Med. Aromat. Plant Sci. Biotech. 5 (2), 119–125.
Mossi A.J., Cansian R.L., Paroul N., Toniazzo G., Oliveira J.V., Pierozan M.K., Pauletti G., Rota L., Santos A.C.A., Serafini L.A., 2011. Morphological characterisation and agronomical parameters of different species of Salvia sp. (Lamiaceae). Braz. J. Biol. 71 (1), 121–129.
Nadjafi F., Mahdavi Damghani M., Tabrizi L., Nejad Ebrahimi S., 2014. Effect of biofertilizers on growth, yield and essential oil content of thyme (Thymus vulgaris L.) and sage (Salvia officinalis L.). J. Essent. Oil Bear. Plants 17 (2), 237–250.
Newerli-Guz J., Śmiechowska M., Piotrkowska J., 2009. Substancje aromatyzujące jako składniki herbatek ziołowo-owocowych. Zesz. Nauk. AMG 61, 19–32.
Nurzyńska-Wierdak R., 2012. Sweet basil essential oil composition: relationship between cultivar, foliar feeding with nitrogen and oil content. J. Essent. Oil Res. 24 (3), 217–227.
Porte A., Godoy R.L.O., Maia-Porte L.H., 2013. Chemical composition of sage (Salvia officinalis L.) essential oil from the Rio de Janeiro State (Brazil). Rev. Bras. Pl. Med., Campinas 15 (3), 438–441.
Prodan M., Tabǎrǎ V., 2010. Research concerning the increase of herba of culinary sage (Salvia officinalis L.) through certain cultivation technologies in the conditions of the didactic station in Timişoara in 2007. Res. J. Agric. Sci. 42 (1), 51–56.
Raina A.P., Negi K.S., Dutta M., 2013. Variability in essential oil composition of sage (Salvia officinalis L.) grown under North Western Himalayan Region of India. J. Med. Plant. Res. 7 (11), 683–688.
Said-Al Ahl H., Hussein M.S., Gendy A.S.H., Tkachenko K.G., 2015. Quality of sage (Salvia officinalis L.) essential oil grown in Egypt. Internat. J. Plant Sci. Ecol. 1 (4), 119–123.
Strzelecka H., Kowalski J., 2000. Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
Tosun A., Khan S., Kim Y.S., Calín-Sánchez Á., Hysenaj X., Carbonell-Barrachina Á.A., 2014. Essential oil composition and anti-inflammatory activity of Salvia officinalis L. (Lamiaceae) in murin macrophages. Trop. J. Pharm. Res. 13 (6), 937–942.
Van Den Dool H., Kratz P.D., 1963. A generalization of the retention index system including linear temperature programmed gas-liquid partition chromatography. J. Chromat. 11, 463–471.
Verma R.S., Padalia R.C., Chauhan A., 2015. Harvesting season and plant part dependent variations in the essential oil composition of Salvia officinalis L. grown in northern India. J. Herb. Med. 5, 165–171.
Zawiślak G., 2003. Ocena plonowania szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.) w drugim roku uprawy. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 2 (2), 85–90.
Zawiślak G., 2010. Szałwia lekarska (Salvia officinalis L.). W: B. Kołodziej (red.), Uprawa ziół. PWRiL, Warszawa.
Zawiślak G., 2014. Yield and chemical composition of essential oil from Salvia officinalis L. in third year of cultivation. Herba Pol. 60 (3), DOI: 10.2478/hepo-2014-0012.
Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. S. Leszczyńskiego 58, 20-068 Lublin
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
