Kondycja finansowa kół łowieckich na tle zobowiązań z tytułu szkód w uprawach i płodach rolnych
Marian Flis
Katedra Etologii Zwierząt i Łowiectwa, Zakład Gospodarki Łowieckiej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7429-3158
Abstrakt
W pracy przedstawiono ekonomiczne aspekty funkcjonowania kół łowieckich w pryzmacie odpowiedzialności za szkody w uprawach i płodach rolnych, przeprowadzania procedur szacowania i wypłaty odszkodowań z tego tytułu. Obecne rozwiązania prawne narzucają na koła łowieckie obowiązek szacowania szkód w uprawach rolniczych wyrządzonych przez niektóre gatunki
zwierzyny grubej. Wszelkie koszty z tego tytułu ponoszą koła łowieckie ze środków własnych, przy tendencji corocznie zwiększających się kwot zobowiązań. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż koła łowieckie pokrywają prawie ¾ wszystkich odszkodowań w kraju wypłacanych za szkody w uprawach rolniczych. Zgodnie z prawem jedynym sposobem wspomożenia kół w tym zakresie jest przekazanie przez państwo, jako prawnego właściciela zwierzyny, prawa własności zwierzyny odstrzelonej kołom łowieckim. Wpływy finansowe za sprzedane przez koła tusze zwierzyny pokrywają w większości kwoty rokrocznie wypłacanych odszkodowań, lecz nie rekompensują kosztów
technicznych związanych z całością procedur szacowania. Koszty związane z technicznymi aspektami szacowania są kilkakrotnie wyższe niż same kwoty odszkodowań, stąd też podejmowane próby zmiany prawa w kierunku wyeliminowania myśliwych jako podmiotów szacujących szkody, czynione w latach 2016–2018 zakończyły się niepowodzeniem. Koła łowieckie są obecnie jedynymi
podmiotami, które mogą sprostać zarówno wymaganiom technicznym, jak i finansowym w zakresie odpowiedzialności za szkody wyrządzane przez zwierzynę w uprawach rolniczych.
Słowa kluczowe:
szkody łowieckie, wynagradzanie szkód, koła łowieckie, ekonomika łowiectwa, zwierzęta łowneBibliografia
Bonnot N., Morellet N., Verheyden H., Cargnelutii B., Lourtet B., Klein F., Hewison A.J.M., 2013. Habitat use under predation risk: hunting, roads and human dwellings influence the spatial behaviour of roe deer. Eur. J. Wildl. Res. 59, 185–193. https://doi.org/10.1007/s10344-012-0665-8 DOI: https://doi.org/10.1007/s10344-012-0665-8
Coppes J., Burghardt F., Hagen R., Suchant R., Braunisch V., 2017. Human recreation affects spatio-temporal habitat use patterns in red deer (Cervus elaphus). PLoS ONE 12(5), e0175134. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0175134 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0175134
Edwards P.J., Fletcher M.R., Berny P., 2000. Review of the factors affecting the decline of the European brown hare, Lepus europaeus (Pallas 1778) and the use of wildlife incident data to evaluate the significance of paraquat. Agric. Ecosyst. Environ. 79(2–3), 95–103. https://doi.org/10.1016/S0167-8809(99)00153-X DOI: https://doi.org/10.1016/S0167-8809(99)00153-X
Flis M., 2009. Szkody w uprawach rolniczych w świetle szkodliwego oddziaływania rolnictwa na ekosystemy. Biotop. W: M. Sporek (red.), Zagrożenia biotopów leśnych. Uniwersytet Opolski, Opole, 123–132.
Flis M., 2010. Szkody łowieckie w świetle uwarunkowań ekonomicznych i prawnych. Wieś Rol. 4(149), 95–103.
Flis M., 2013. Ecological, legal land economic aspects of evaluating the damages caused by wild animals. Environ. Protect. Nat. Res. 24(3), 53–58. https://doi.org/10.2478/oszn-2013-0029 DOI: https://doi.org/10.2478/oszn-2013-0029
Flis M., 2017. Zmiany w krajobrazie rolniczym a wskaźniki rozrodu dzików. Wiad. Zoot. 55(4), 124–131.
Flis M., 2018. Szkody łowieckie – stan faktyczny i kolejne rozwiązania prawne. Zag. Doradz. Roln. 4, 112–122.
Flis M., Grela E.R., Gugała D., Rataj. B., 2018. Sezonowość rozrodu i charakterystyka masy tuszy dzików pozyskanych na Wyżynie Lubelskiej. Med. Wet. 74(7), 477–480. https://dx.doi.org/10.21521/mw.6018 DOI: https://doi.org/10.21521/mw.6018
Geaumont B.A., Sedivec K.K., Schauer C.S., 2017. Ring-necked Pheasant use of post – conservation reserve program lands. Rangel. Ecol. Manag. 70(5), 569–575. https://doi.org/10.1016/j.rama.2017.04.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.rama.2017.04.003
Głodowska M., Gałązka A., 2018. Intensyfikacja rolnictwa a środowisko naturalne. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 592, 3–13. https://doi.org/10.22630/ZPPNR.2018.592.1 DOI: https://doi.org/10.22630/ZPPNR.2018.592.1
Gryz J., Krauze-Gryz D., 2022. Why did Brown hare Lepus europaeus disappear from some areas in Central Poland?. Diversity 14, 465. https://doi.org/10.3390/d14060465 DOI: https://doi.org/10.3390/d14060465
Jayakody S., Sibbald A.M., Mayes R.W., Hooper R.J., Gordon I.J., Lambin X., 2011. Effect of human disturbance on the diet composition of wild red deer (Cervus elaphus). Europ. J. Wildl. Res. 57, 939–948. https://doi.org/10.1007/s10344-011-0508-z DOI: https://doi.org/10.1007/s10344-011-0508-z
Jezierski W., 2007. Możliwości życiowe niektórych gatunków zwierząt łownych. Sylwan 5, 3–16.
Kozian Ł., Kochanek P., Kalinowski J., Szymczuk M., Zarajczyk D., Flis M., Kropiwiec-Domańska K., Babicz M., 2020. Wpływ upraw rolnych na biologię dzików. W: B. Nowakowicz-Dębek, W. Chabuz (red.), Zagrożenia środowiska i bezpieczeństwo żywności, t. 1. Środowisko – Roślina – Zwierzę – Produkt. Lublin, 50–58.
Kozdrowski R., Dubiel A., 2004. Biologia rozrodu dzika. Med. Wet. 60, 1251–1253.
Krasowicz S., Kuś J., 2010. Kierunki zmian w produkcji rolniczej w Polsce do roku 2020 – Próba prognozy. Zagad. Ekon. Rol. 3, 5–18.
Olech W., Suchecka A., 2016. Metody zarządzania populacją w celu kontroli jej struktury i tempa wzrostu. W: Zarządzanie populacjami zwierząt. Polski Związek Łowiecki, Warszawa, 5–15.
Panek M., 1997. The effect of agricultural landscape structure on food resources and survival of grey partrige Perdix perdix chicks in Poland. J. Appl. Ecol. 34(3), 787–792. https://doi.org/10.2307/2404923 DOI: https://doi.org/10.2307/2404923
Panek M., 2005. Demography of grey partridges Perdix perdix in Poland in the years 1991–2004: reasons of population decline. Europ. J. Wildl. Res. 51(1), 14–18. https://doi.org/10.1007/s10344-005-0079-y DOI: https://doi.org/10.1007/s10344-005-0079-y
Panek M., 2018. Habitat factors associated with the decline in brown hare abundance in Poland in the beginning of the 21st century. Ecol. Indic. 85, 915–920. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2017.11.036 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2017.11.036
Popczyk B., 2016. Zarządzanie populacją dzika Sus scrofa w Polsce. W: Zarządzanie populacjami zwierząt. Polski Związek Łowiecki, Warszawa, 29–45.
Spitz D.B., Rowland M.M., Clark D.A., Wisdom M.J., Smith J.B., Brown C.L., Levi T., 2019. Behavioral changes and nutritional consequences to elk (Cervus canadensis) avoiding perceived risk from human hunters. Ecosphere 10(9), e01864. https://doi.org/10.1002/ecs2.2864 DOI: https://doi.org/10.1002/ecs2.2864
Sporek M., 2014. Szkody łowieckie w uprawach rolnych. J. Agribus. Rural Dev. 2(32), 181–188.
Sporek K., Sporek M., 2011. Przyczyny regresu liczebności zwierzyny drobnej. Ann. Warsaw Univ. Life Sci. – SGGW Anim. Sci. 50, 67–72.
Sporek K., Sporek M., 2016. Zmiany środowiska przyrodniczego i ich wpływ na populację zwierząt. W: Zarządzanie populacjami zwierząt. Polski Związek Łowiecki, Warszawa, 125–141.
Ustawa z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie (Dz. U. z 2021 r., poz. 1718 ze zm.). Węgorek P., 2002. Cykl zasiedlania wielkoobszarowych upraw kukurydzy przez subpopulacyjne ugrupowania dzików i dynamika narastania szkód w zależności od fazy rozwojowej tych upraw. Prog. Plant Prot. 42(2), 730–735.
Wilson J.D., Taylor R., Muirhead L.B., 1996. Field use by farmland birds in winter: an analysis of field type preferences using resampling methods. Bird Study 43(3), 320–332. https://doi.org/10.1080/00063659609461025 DOI: https://doi.org/10.1080/00063659609461025
Zawadzki A., Szuba-Trznadel A., Fusch B., 2011. Baza pokarmowa, charakterystyka populacji i sezonowość rozrodu dzików na terenie Gór Kaczawskich. Zesz. Nauk. Uniw. Przyr. Wroc. Biol. Hod. Zwierz. 63, 363–376.
Ziętara W., 2013. Tendencje zmian w kosztach czynników produkcji a kierunki rozwoju gospodarstw rolniczych. Rocz. Nauk. Stow. Ekon. Rol. Agrobiz. 15(2), 378–385.
Katedra Etologii Zwierząt i Łowiectwa, Zakład Gospodarki Łowieckiej, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul Akademicka 13, 20-950 Lublin, Polska https://orcid.org/0000-0001-7429-3158
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
