Wpływ odmiany i terminu siewu na przezimowanie i plonowanie grochu siewnego (Pisum sativum L.) w województwie kujawsko-pomorskim
Janusz Prusiński
Katedra Agronomii, Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Al. prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz, Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4944-4839
Magdalena Borowska
Katedra Agronomii, Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Al. prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz, Polskahttps://orcid.org/0000-0003-1967-9116
Abstrakt
Przedmiotem badań była ocena plonowania 14 zagranicznych odmian grochu siewnego wysiewanych w 3 terminach jesiennych i terminie wiosennym, w którym wysiewano krajową odmianę Batuta. Ścisłe dwuczynnikowe doświadczenia polowe przeprowadzono w 3 sezonach wegetacyjnych (2017/2018, 2018/2019 i 2019/2020). Określano wiosenną obsadę roślin, plon nasion, zawartość i plon białka w nasionach oraz indeks powierzchni liściowej (LAI). W pierwszym i drugim terminie siewu w 2017 r. nie przezimowały żadne odmiany, a w terminie trzecim – tylko 5 odmian. Z powodu suszy wiosną 2018 r. średni plon nasion wszystkich odmian zagranicznych wynosił zaledwie 1,63 t‧ha–1. W sezonie 2018/2019 dzięki korzystniejszym warunkom termicznym nie przezimowało tylko 6 odmian z pierwszego terminu i 2 odmiany z drugiego terminu siewu. Jednak w 2019 r. zanotowano skrajnie niekorzystne warunki wilgotnościowe, dlatego średni plon nasion z tych terminów wynosił zaledwie 1,90 t‧ha–1. Wszystkie badane odmiany przezimowały jedynie w korzystnym sezonie 2019/2020 i ich średni plon nasion z badanych terminów wynosił 3,52 t‧ha–1, a najwyższy plon uzyskano w trzecim jesiennym terminie siewu.
Słowa kluczowe:
groch siewny, odmiana, termin siewu, przezimowanie, LAI, plonowanieBibliografia
Andrzejewska J., Marciniak J., Skinder Z., Skotnicka E., 2005. Wartość gospodarcza ozimych rodów hodowlanych grochu siewnego (Pisum sativum L.) w warunkach regionu kujawsko-pomorskiego. Acta Sci. Pol., Agric. 4 (1), 5–15.
Annicchiarico P., Iannucci A., 2007. Winter survival of pea, faba bean and white lupin cultivars in contrasting Italian location and sowing times, and implication for selection. J. Agric. Sci. 145(6), 611–622. https://doi.org/10.1017/S0021859607007289 DOI: https://doi.org/10.1017/S0021859607007289
Benezit M., Biarnes V., Jeuffroy M-H., 2017. Impact of climate and diseases on pea yield: what perspectives with climate change. Topical issue on: Oil – and protein-crops and climate change. OCL 24(1), D103. https://doi.org/10.1051/ocl/2016055 DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2016055
Bertrand A., Castonguay Y., 2003. Plant adaptations to overwintering stresses and implications of climate change. Can. J. Bot. 81(12), 1145–1152. https://doi.org/10.1139/b03-129 DOI: https://doi.org/10.1139/b03-129
Bourion V., Lejeune-Henaut I., Munier-Jolain N., Salon Ch., 2003. Cold acclimation of winter and spring peas: carbon partitioning as affected by light intensity. Eur. J. Agron. 19(4), 535–548. https://doi.org/10.1016/S1161-0301(03)00003-0 DOI: https://doi.org/10.1016/S1161-0301(03)00003-0
Bozoglu H., Peksen E., Peksen A., Gulumser A., 2007. Determination of the yield performance and harvesting periods of fifteen pea (Pisum sativum L.) cultivars sown in autumn and spring. Pak. J. Bot. 39(6), 2017–2025.
Castel T., Lecomte Ch., Yves R., Lejeune-Hénaut I., Larmure A., 2017. Frost stress evolution and winter pea ideotype in the context of climate warming at a regional scale. OCL 24(1), D106. https://doi.org/10.1051/ocl/2017002 DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2017002
Chen Ch., Miller P., Muehlbauer F., Neill K., Wichman D., McPhee K., 2006. Winter pea and lentil response to seeding data and micro- and macro-environments. Agron. J. 98(6), 1655–1663. https://doi.org/10.2134/agronj2006.0085 DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2006.0085
Crîngaşu A., 2015. Perspective in winter peas breeding program. Sci. Pap., B, Hortic. 59.
Daryanto S., Wang L., Jacinthe P.A., 2015. Global synthesis of drought on food legume production. PLoS One 10(6), e0127401. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0127401 DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0127401
Gatien F., Vermure A., Journet E-P., Mathias Ch., Bedoussac L., Justes E., 2020. Contrasted response to climate change on winter and grain legumes in southwestern France. Project: Climate CAFE: Climate change adaptability of cropping and farming systems. Field Crops Res. 259, 107967. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fcr.2020.107967
Hebeisen Th., Charles R., 2003. Cultivation of spring peas and winter peas. AGRAR Forschung 10(1), 14–19.
Homer A., Sahin M., Kucukozdemir U., 2016. Evaluation of pea (Pisum sativum L.) germplasm for winter hardiness in Central Anatolia, Turkey, using field and controlled environment. Czech J. Genet. Plant Breed. 52(2), 55–63. https://doi.org/10.17221/186/2015-CJGPB DOI: https://doi.org/10.17221/186/2015-CJGPB
Iantcheva A., Vasileva V., 2021. Winter pea in south-east Europe. Legumes Translated Practice Note 26.
Kilian B., Dempewolf H., Guarion L., Werner P., Coyone C., Warburton M.L., 2020. Crop Science special issue: Adapting agriculture to climate change: A walk on the wild side. Crop Sci. 61(1), 32–36. https://doi.org/10.1002/csc2.20418 DOI: https://doi.org/10.1002/csc2.20418
Maqbool A., Shafig S., Lake L., 2010. Radiant frost tolerance in pulse crops; a review. Euphytica 172, 1–12. https://doi.org/10.1007/s10681-009-0031-4 DOI: https://doi.org/10.1007/s10681-009-0031-4
Mihailović V., Mikic A., Karagic D., Milosevic B., Pataki I., 2013. Breeding autumn-sown annual legumes for temperate regions. W: A. Miki¢é, D. Rubiales, V. Dordevic (eds), Book of abstracts. First Legume Society Conference 2013: A Legume Odyssey, 9–11 May 2013, Novi Sad, Serbia.
Mikic A., Mihailovic V., Cupina B., Dordevic V., Milic D., Duc G., Stoddard F.L., Lejeune-Henaut P., Marget P., Hanocg E., 2011. Achievements in breeding autumn-sown annual legumes for temperate regions with emphasis on the continental Balkans. Euphytica 180, 57–67. https://doi.org/10.1007/s10681-011-0453-7. DOI: https://doi.org/10.1007/s10681-011-0453-7
Neugschwandtner R.W., Bernhuber A., Kammlander S., Wagentristl H., Klimek-Kopyra A., Kaul H.P., 2019. Yield structure components of autumn-and spring-sown pea (Pisum sativum L.). Acta Agric. Scan. B Soil Plant Sci. 70(2), 109–116. https://doi.org/10.1080/09064710.2019.1676463 DOI: https://doi.org/10.1080/09064710.2019.1676463
Prusiński J., 2011. Proposals of a new solution in legumes production. Electron. J. Pol. Agric. Univ. 14(2), #03.
Prusiński J., 2016. Overwintering and yield of winter cultivars of field pea Assas and white lupine Orus. Electron. J. Pol. Agric. Univ. 19(4), #04.
Prusiński J., Borowska M., 2022. Effect of Planting density and row spacing on the yielding and morphological features of pea (Pisum sativum L.). Agronomy 12(3), 715. https://doi.org/10.3390/agronomy12030715 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy12030715
Reckling M., Bergkvist G., Watson K., Stoddard F.L., Bachinger J., 2020. Re-designing organic grain legume cropping systems using systems agronomy. Eur. J. Agron. 112, 125951. https://doi.org/10.1016/j.eja.2019.125951 DOI: https://doi.org/10.1016/j.eja.2019.125951
Reckling M., Doring T., Bergkvist G., Chmielewski F., Stoddard F.L., Watson C.A., Sedeen S., Bachinger J., 2018. Grain legume yield instability has increased over 60 years in long-term field experiments as measured by a scale-adjuste coefficient of variation. W: R. Carlton, B. Smith, K. Topp, C. Watson (eds), Advances in legume science and practice. Aspects of applied biology 138, 15–20.
Richard B., Bussiere F., Langrume C., Rouault F., Jumel S., Favire R., Tivoli B., 2013. Effect of pea canopy architecture on microclimate and consequences on ascochyta blight infection under field conditions. Eur. J. Plant Pathol. 135, 509–524. https://doi.org/10.1007/s10658-012-0132-0 DOI: https://doi.org/10.1007/s10658-012-0132-0
Rubiales D., Barilli E., Rispail N., Prats E., Fernadez-Aparicio M., Castillejo M.A., Iglesias-Garcia R., Fondevilla S., 2013. Breeding for stress resistance in legumes. W: A. Miki¢é, D. Rubiales, V. Dordevic (eds), Book of abstracts. First Legume Society Conference 2013: A Legume Odyssey, 9–11 May 2013, Novi Sad, Serbia, 187.
Urbatzka O., Gras R., Haase T., Schuler C,. Hes J., 2012. Influence of different sowing dates of winter pea genotypes on winter hardening and productivity as either winter catch crop or seed legume. Eur. J. Agron. 40, 112–119. https://doi.org/10.1016/J.EJA.2012.03.001 DOI: https://doi.org/10.1016/j.eja.2012.03.001
Vadez V., Berger J.D., Warkentin T., Asseng S., Ratnakumar P., Poorna Chandra Rao K., Gaur P.M., Munier-Jolain N., Larmure A., VoisinA-S., Sharma H.C., Pande S., Sharma M., Krishnamurthy L., Zaman M.A., 2012. Adaptation of grain legumes to climate change: a review. Agron. Sustain. Dev. 32, 31–44. https://doi.org/10.1007/s13593-011-0020-6 DOI: https://doi.org/10.1007/s13593-011-0020-6
Vocanson A., Jeuffroy M.H., 2005. Agronomic performance of different pea cultivars under various sowing periods and contrasting soil structure. Agron. J. 100(3), 748–759. https://doi.org/10.2134/agronj2005.0301 DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2005.0301
Katedra Agronomii, Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Al. prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz, Polska https://orcid.org/0000-0002-4944-4839
Katedra Agronomii, Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Al. prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz, Polska https://orcid.org/0000-0003-1967-9116
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
