Wpływ pozostałości herbicydów chlorofenoksyoctowych na żerowanie mszyc zbożowych
ROBERT KRZYŻANOWSKI
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, PolandIZABELA BEDNARCZYK
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, PolandJOLANTA CUDZIŁO-ABRAMCZUK
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, PolandAbstrakt
Herbicydy chlorofenoksyoctowe, takie jak kwas 4-chloro-2-metylofenoksyoctowy (MCPA) i kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy (2,4-D) są wykorzystywane w ochronie zbóż. Jednak część z nich wnika do tkanek roślin chronionych, a także ma kontakt z patogenami roślin zbożowych. Prowadzone dotychczas badania dotyczyły ich skuteczności w zwalczaniu chwastów, bez zwracania uwagi na fitofagi występujące w agrocenozach zbożowych. Dlatego celem niniejszej pracy było określenie wpływu herbicydów chlorofenoksyoctowych na zachowanie podczas żerowania mszycy zbożowej, Sitobion avenae (F.), mszycy czeremchowo-zbożowej, Rhopalosiphum padi (L.) i mszycy różano-trawowej, Metopolophium dirhodum (Walk.). Eksperyment przeprowadzono na samicach bezskrzydłych żerujących na siewkach pszenicy ozimej odmiany Tonacja metodą elektronicznych zapisów żerowania (electrical penetration graph – EPG). Badane preparaty herbicydowe wywierały wpływ na zachowanie podczas żerowania wszystkich badanych mszyc. Modyfikowały znacząco czas trwania poszczególnych modeli EPG, całkowitą długość żerowania oraz częstotliwość występowania poszczególnych modeli. Stwierdzono hamujący wpływ MCPA i 2,4-D na pobieranie soku floemowego. Wykazano, że herbicydy chlorofenoksyoctowe nie tylko są skuteczne w zwalczaniu chwastów w uprawach zbożowych, lecz także mogą wywierać pozytywne efekty uboczne w postaci ograniczania liczebności populacji mszyc zbożowych.
Słowa kluczowe:
2,4-D, MCPA, EPG, pszenica ozimaBibliografia
Cichocka E., Goszczyński W., Leszczyński B., 1998. Wykorzystanie techniki EPG do oceny podatności roślin na mszyce. Prog. Plant Prot. 38(1), 165–171.
Ciepiela A.P., Sempruch C., 2001. Relationship between the content of some protein fractions, and population density of grain aphid (Sitobion avenae F.) on the winter triticale treated with Chwastox D 179 SL. Aphids Other Homop. Ins. 8, 195–204.
Ciszewska R., 1977. Fitotoksyczność i selektywność herbicydów triazynowych oraz ich wpływ na niektóre chemiczne składniki roślin. Post. Nauk. Rol. 2, 61–76.
Goławska S., 2005. Wpływ wybranych metabolitów lucerny na biologię Acyrtosiphon pisum Harris. Dissertation, Akademia Podlaska, Siedlce.
Goszczyński W., Cichocka E., 1990. Elektroniczny zapis żerowania mszyc. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. 392, 9–19.
Grygiel K., Sadowski J., Snopczyński T., Wysocki A., 2012. Pozostałości herbicydów w płodach rolnych. J. Ecol. Health 16(4), 159–163.
Harrewijn P., 1990. Resistance mechanism of plant genotypes to varoius aphid species. In: Camp-bell & Eikenbary, Aphid-Plant Genotype Interactions. Elsevier, Amsterdam, 117–130.
Jakubiak E., 2017. Ocena fitotoksycznego działania cieczy jonowych zawierających anion 4-chloro-2-metylofenoksyoctanowy i ich pozostałości w uprawie pszenicy ozimej. Prog. Plant Prot. 57(4), 272–277.
Krzyżanowski R., 2017. Wybrane aspekty prowadzenia badań behawioralnych owadów. In: Cha-rakterystyka wybranych aspektów badawczych w teorii i praktyce. Ed. J. Nowakowska-Grunt, L. Shulgina. Wyd. Nauk. Sophia, Katowice, 35–44.
Krzyżanowski R., Gadalińska-Krzyżanowska A., Leszczyński B., 2007. Wpływ herbicydów chlo-rofenoksyoctowych na mszyce zbożowe. Prog. Plant Prot. 47(1), 61–66.
Krzyżanowski R., Leszczyński B., 2006. Application of SPME/GC-MS for determination of chlo-rophenoxy herbicide residues within weed tissues. In: Chemistry for Agriculture 7. Ed. H. Górecki, Z. Dobrzański, P. Kafarski. Czech-Pol-Trade, Prague-Brussels, 967–971.
Krzyżanowski R., Leszczyński B., 2007. Determination of (4-chloro-2-methyl-phenoxy)acetic acid residues in soil under cereal cultivation of winter wheat. EJPAU, ser. Biology 10(4), art. 40.
McLean D.L., Kinsey M.G., 1964. A technique for electronically recording aphid feeding and salivation. Nature 202, 1358–1359.
Ostapczuk E., Rola H., Sykut A., Nowicka B., 1997. Wpływ herbicydów stosowanych w różnych terminach na zawartość białka i skład aminokwasowy w ziarnie pszenicy ozimej odmiany Arda i Juma. Pestycydy 1–2, 59–65.
Pawłowska J., Makarska E., Kukuła S., 1995. Ocena działania preparatów herbicydowych w uprawie kilku odmian pszenżyta ozimego. Fragm. Agron. 3(4), 79–84.
Pernak J., Syguda A., Janiszewska D., Materna K., Praczyk T., 2011. Ionic liquids with herbicidal anions. Tetrahedron 67, 4838–4844.
Polit J.T., Praczyk T., Pernak J., Sobiech Ł., Jakubiak E., Skrzypczak G., 2014. Inhibition of ger-mination and early growth of rape seed (Brassica napus L.) by MCPA in anionic and ester form. Acta Physiol. Plant. 36(3), 699–711.
Praczyk T., Skrzypczak G., 2004. Herbicydy. PWRiL, Poznań.
Sempruch C., Czerniewicz P., Leszczyński B., Rudzka A., 2010. Wpływ MCPA+DICAMBA na relacje pomiędzy zawartością azotu a liczebnością mszycy zbożowej na pszenżycie ozimym. Prog. Plant Prot. 50(1), 491–494.
Smolarz S., 1969. Biologia mszycy śliwowo-trzcinowej Hyalapterus pruni (Geoffroy). Dissertation, SGGW, Warszawa.
Tjallingii W.F., 1988. Electrical recording of stylet penetration activities. In: Aphids: Their biology, natural enemies and control, vol. 2B. Eds A.K. Minks, P. Harrewijn. Elsevier, Amsterdam, 95–108.
Tomlin C.D.S., 2009. MCPA. In: The pesticide manual: a world compendium. Ed. C.D.S. Tomlin. 14th ed. BCPC Publication, Hampshire, 709–712.
Zimdahl R.L.1999. Fundamentals of Weed Science. Academic Press – Elsevier Inc.
Zwolińska-Śniatałowa Z., 1980. Biochemical aspects of the effect of pesticide on cultivated plants. Proc. 20 Scientific Session IOR, Poznań, 239–247.
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland
Department of Biochemistry and Molecular Biology, Siedlce University of Natural Sciences and Humanities, B. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Poland
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
