Bromus secalinus L. w agrocenozach Podlaskiego Przełomu Bugu
ZOFIA RZYMOWSKA
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceAbstrakt
W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk z udziałem Bromus secalinus wykształcających się w uprawach zbóż na obszarze Podlaskiego Przełomu Bugu. Badania prowadzono w latach 2004–2009. Gatunek ten na badanym terenie występuje w płatach różnych podzespołów Vicietum tetraspermae i w fitocenozach Consolido-Brometum. Bromus secalinus spotykano również w zbiorowiskach zubożałych z gatunkami charakterystycznymi Aperion spicae-venti oraz przejściowym pomiędzy Aperion spicae-venti i Polygono-Chenopodion, wykształcającym się głównie w zbożach jarych. Bromus secalinus jest gatunkiem częstym w zbiorowiskach zbożowych Podlaskiego Przełomu Bugu. Wykazuje nawet pewne tendencje dynamiczne. Wskazuje na to m.in. występowanie analizowanego gatunku w różnych zbiorowiskach o szerokim spektrum siedliskowym, od siedlisk węglanowych do dość kwaśnych. Występowanie Bromus secalinus w zbiorowiskach fragmentarycznie wykształconych świadczy o małej wrażliwości na zachodzące przeobrażenia w rolnictwie i utrwalonej pozycji tego gatunku w zbiorowiskach zbożowych badanego terenu.
Słowa kluczowe:
stokłosa żytnia, gatunek, zbiorowiska zbóż, zbiorowiska zubożałe, tendencje dynamiczneBibliografia
Anioł-Kwiatkowska J., 1998. Ginące i zagrożone gatunki segetalne na Wale Trzebnickim. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13, 169–176.
Anioł-Kwiatkowska J., Szczęśniak E., (red.) 2011. Zagrożone archeofity Dolnego Śląska. Acta Bot. Siles., Suppl. 1, 227 ss.
Buliński M., 1998. Dolina rzeki Wierzycy – ostoją ginących i zagrożonych gatunków flory segetal-nej w regionie gdańskim. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13, 29–36.
Dąbkowska T., Łabza T., 2010. Gatunki z rodziny Poaceae w uprawach zbóż na wybranych siedli-skach Polski południowej w ostatnich 25 latach (1981–2006). Fragm. Agron. 27(2), 47–59.
Dąbkowska T., Łabza T., Krańska A., 2007a. Zmiany we florze chwastów segetalnych w latach 1993– –2005 zagrożonych na rędzinie brunatnej Wyżyny Miechowskiej. Fragm. Agron. 24(3), 55–61.
Dąbkowska T., Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Łabza T., 2007b. Zachwaszczenie upraw zbóż w gospodarstwach ekologicznym, konwencjonalnym i intensywnym na wybranych przykła-dach z ałopolski. Pam. Puł. 145, 5–16.
Hołdyński Cz., 1986. Rozmieszczenie niektórych interesujących gatunków segetalnych na Pojezie-rzu Iławskim. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst. 285, Agricultura, 43, 21–29.
Jackowiak B., Celka Z., Chmiel J., Latowski K., Żukowski W., 2007. Red list of vascular flora of Wielkopolska (Poland). Biodiv. Res. Consev. 5–8, 95–127,
Jezierska-Domaradzka A., Kuźniewski E., 2006. Wstępne wyniki badań flory i roślinności segetal-nej dwóch parków krajobrazowych Opolszczyzny. Pam. Puł. 143, 74–85.
Kapeluszny J., Haliniarz M., 2007. Flora chwastów w gospodarstwach intensywnych oraz nie sto-sujących herbicydów na glebach rędzinowych Lubelszczyzny. Pam. Puł. 145, 123–131.
Kapeluszny J., Haliniarz M., 2010. Ekspansywne i zagrożone gatunki flory segetalnej w środkowo-wschodniej Polsce. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 65(1), 26–33.
Kondracki J., 2002. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 441 ss.
Kornaś J., 1987. Chwasty polne rozprzestrzeniane z materiałem siewnym. Specjalizacja ekologiczna i procesy wymierania. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 216(19), 23–36.
Korniak T., Dynowski P., 2011. Bromus secalinus – zanikający czy rozprzestrzeniający się chwast upraw zbożowych w północno-wschodniej Polsce. Fragm. Flor. Geobot. Polonica 18(2), 341–348.
Korneck D., Schnittler M., Vollmer I., 1996. Rote Liste der Farn – und Blütenpflanzen (Prerido-phyta et Spermatophyta) Deutschlands. [W:] Ludwig G., Schnittler M. (red.). Rote Liste ge-fährdeter Pflanzen Deutschlands. Schriftenr. Vegetationsk. Bundesamt für Naturschutz, Bonn-Bad Godesberg, 28, 21–187.
Maglocký Š., 1999. Bromus secalinus L. [W:] Čeřovskỳ J., Feráková V., Holub J., Maglocký Š., Procházka F. Červená kniha ohrožených a vzácných druhů rostlin a živočichů ČR a SR. Vyšši rostliny. Příroda a. s., Bratislava, vol. 5, 456 ss.
Matuszkiewicz W., 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. PAN, Prace Geogr. 158, 78–80.
Matuszkiewicz W., 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 537 ss.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. [W:] Mirek Z. (red.) Biodiversity of Poland 1, 442 ss. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
Nowak A., Nowak S., Spałek K., 2003. Red list of vascular plants of Opole Province. Opole Sci-ent.-Soc. Nature Journal 36, 5–20.
Nowak S., Nowak A., 2006. The synanthropodynamic state of Bromus secalinus L. in the Opole Silesia (SW Poland). Čas. Slez. Muz. Opava (A), 55, 193–200.
Pawłowski B., 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. [W:] Szafer W., Zarzycki K. (red.) Szata roślinna Polski. T. 1. PWN. Warszawa, 237–268.
Prasse R., Ristow M., Klemm G., Machatzi B., Raus T., Scholz H., Stohr G., Sukopp H., Zimmer-mann F., 2001. Liste der wildwachsenden Gefäßpflanzen des Landes Berlin mit Roter Liste. Hrsg.: Senatsverwaltung für Stadtentwicklung / Der Landesbeauftragte für Naturschutz und Landschaftspflege. Berlin (Kulturbuch-Verlag), 85 ss.
Rzymowska Z., Skrzyczyńska J., Affek-Starczewska A., 2010. Występowanie i niektóre cechy morfologiczne Bromus secalinus L. w agrocenozach Podlaskiego Przełomu Bugu. Fragm. Agron. 27(2), 102–110.
Skrajna T., Kubicka H., Rzymowska Z., 2012. Phenotypic variation in relation to seed storage pro-tein polymorphism in Bromus secalinus L. (Gramineae) populations from the north-eastern Poland. Pol. J. Ecol. 60 (1), 41–55.
Skrajna T., Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 2005. Występowanie Bromus secalinus L. w agroce-nozach Wysoczyzny Kałuszyńskiej. Zesz. Nauk. AP w Siedlcach, Rolnictwo 66/67, 65–73.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 1998. Interesujące gatunki chwastów polnych Podlaskiego Prze-łomu Bugu. Acta Univ. Lodz., Folia Bot. 13, 131–140.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 2001. Flora segetalna Podlaskiego Przełomu Bugu. Acta Agrobot. 58(1), 255–290.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 2005. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Cz. I. Zespoły zbożowe. Acta Agrobot. 54(1), 115–135.
Sobisz Z., 1998. Niektóre rzadkie i zagrożone gatunki roślin segetalnych Pojezierza Krajeńskiego. Acta Univ. Lodz. Folia Bot. 13, 57–64.
Szmeja K., 1998. Rzadkie i zagrożone wyginięciem chwasty upraw polnych Wzniesień Elbląskich, Doliny Dolnej Wisły i Równiny Charzykowskiej. Folia Bot. 13, 37–42.
Warcholińska A.U., 1981. Stan i zagrożenie niektórych gatunków chwastów polnych z rodziny Gramineae w środkowej Polsce. Łódz. Tow. Nauk. 31(11), 1–8.
Warcholińska A.U., 1994. List of threatened segetal plant species in Poland. [W:] Mochnacky S., Terpo A. (red.), Antropization and environment of rural settlements. Flora and vegetation. Pro-ceedings of International Conference. Sátoraljaújhely, 206–219.
Warcholińska A.U., 1999. Vicietum tetraspermae in Poland. Vicietum tetraspermae w Polsce. Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica 6, 95–117.
Warcholińska, A.U., 2002. Właściwości zagrożonych gatunków flory segetalnej środkowej Polski i możliwości jej ochrony. Acta Univ. Lodz. Folia Biol. Oecol. 1, 71–95.
Warcholińska A.U., Gmerek A., 2002. Zagrożone gatunki roślin naczyniowych Kutna. Acta Univ. Lodz., Folia Biol. Oecol. 1, 65–70.
Wnuk Z., 1988. Zbiorowiska segetalne Wyżyny Częstochowskiej na tle zbiorowisk segetalnych Polski. Zesz. Nauk. AR w Krakowie. Rozpr. hab. 125, 5–33.
Wójcik Z., 1984. Consolido-Brometum in northeastern Poland. Acta Bot. Slov. Acad. Sci. Slovacae, Bratislava Ser. A, Suppl.1, 327–339.
Żukowski W., Jackowiak B.B., 1995. Ginące i zagrożone rośliny naczyniowe Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Zakład Taksonomii Roślin, UAM w Poznaniu, 1–141.
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
