Polskie odpadowe węgle brunatne – potencjalne źródło składni-ków pokarmowych roślin
BARBARA SYMANOWICZ
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceSTANISŁAW KALEMBASA
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceDAWID JAREMKO
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceMATEUSZ NIEDBAŁA
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceAbstrakt
Celem badań była ocena składu chemicznego polskich odpadowych węgli brunatnych jako źródła składników pokarmowych dla roślin. Analizowano węgle brunatne o niskiej wartości energetycznej. Całkowitą zawartość węgla i azotu w materiałach odpadowych oznaczono, wykorzystując autoanalizator analizy elementarnej CHNS/O firmy Perkin Elmer. Analizę pozostałych pierwiastków wykonano na spektrofotometrze emisyjnym z plazmą wzbudzaną indukcyjnie (ICP-AES). Zróżnicowany skład chemiczny odpadowych węgli brunatnych był spowodowany rodzajem i pochodzeniem odkrywki węglowej oraz głębokością i miąższością zbieranych nadkładów. W analizowanych materiałach odpadowych oznaczono najwięcej węgla, wapnia, siarki i magnezu, spośród mikroelementów – najwięcej żelaza, manganu i boru, a z pierwiastków śladowych – najwięcej glinu i tytanu. Na podstawie wykonanych analiz składu chemicznego odpadowych węgli brunatnych można je polecać do bezpośredniego lub pośredniego rolniczego wykorzystania.
Słowa kluczowe:
odpadowe węgle brunatne, makroelementy, mikroelementy, pierwiastki śladowe, metale ciężkieBibliografia
Dziadowiec H., Gonet S.S., 1999. Przewodnik metodyczny do badań materii organicznej gleb. Prace Komisji Naukowych PTG 120, Warszawa.
Gondek K., 2007. Content of carbon, nitrogen and selected heavy metals in composts. J. Elementol. 12 (1), 13–23.
Jamroz D., Buraczewski S., Kamieński J., 2001. Żywienie zwierząt i paszoznawstwo, cz. 1. Fizjolo-giczne i biochemiczne podstawy żywienia zwierząt. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 437 ss.
Kabata-Pendias A., Pendias H., 2001. Trace elements in soils and plants, 3rd ed. CRC Press, Boca Raton, Fl, USA, 413 ss.
Kalembasa D., Becher M., 2012. Speciation of carbon and selected metals in spent mushroom sub-strates. J. Elementol. 17(3), 409–419.
Kalembasa D., Wiśniewska B., 2009. Aluminium, lithium and cobalt contents in organic materials of different origins. Ecol. Chem. Eng. 16 (3), 287–291.
Kalembasa S., Symanowicz B., Pieńkowska B., 2001. Frakcje siarki i azotu w kwaśnych
wyciągach z węgli brunatnych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 477, 371–380.
Kalembasa S., Tengler Sz., 2004. Rola węgla brunatnego w nawożeniu i ochronie środowiska. Wyd. AP, Siedlce, 52 ss.
Kwiatkowska-Malina J., Maciejewska A., 2011. Pobieranie metali ciężkich w warunkach zróżnico-wanego odczynu gleb i zawartości materii organicznej. Ochr. Środ. Zasob. Nat. 49, 43–51.
Maciejewska A., 1998. Węgiel brunatny jako źródło substancji organicznej i jego wpływ na właści-wości gleby. Wyd. PW, Warszawa, 73 ss.
Maciejewska A., 2003. Węgiel brunatny jako źródło materii organicznej w glebie. Substancje humu-sowe w glebach i nawozach. PTSH, Wrocław, 39–59.
Maciejewska A., Kwiatkowska J., 2002. Wykorzystanie preparatów z węgla brunatnego do zago-spodarowania gruntów pogórniczych. Acta Agrophysica 73, 243–250.
Maćkowiak C., Żebrowski J., 2000. Skład chemiczny obornika w Polsce. Nawozy Nawoż. 4(5), 119–130.
Mazur Z., Mokra O., 2009. Koncentracja makroelementów w nawozach naturalnych w Polsce w 2003–2005. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 537, 243–247.
Symanowicz B., Kalembasa S., 2001. Zawartość węgla i azotu w alkalicznych wyciągach z węgli brunatnych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 478, 335–341.
Symanowicz B., Kalembasa S., 2012. Effects of brown coal, sludge, their mixtures and mineral fertilisation on copper and zinc contents in soil and Italian ryegrass (Lolium multiflorum Lam.). Fresen. Environ. Bull. 21(4), 802–807.
Szczepaniak W., 2005. Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wyd. Nauk. PWN, Warsza-wa, 165–168.
Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 21).
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Katedra Gleboznawstwa i Chemii Rolniczej, Instytut Agronomii Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.