Behawioralna i fizjologiczna reaktywność koni rasy konik polski podczas obsługi stajennej
AGNIESZKA KOZAK
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinMONIKA BUDZYŃSKA
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
Celem badań było określenie reaktywności behawioralnej i poziomu HR podczas rutynowych czynności związanych z obsługą stajenną u koni rasy konik polski utrzymywanych w warunkach hodowli stajennej w Ośrodku Hodowli Zachowawczej Konika Polskiego RPN we Floriance. Badaniami objęto ogółem 20 koni, w tym 12 klaczy i 8 ogierów. Konie poddano punktowej ocenie zachowania według skali od 1 pkt (zachowanie awersyjne) do 5 pkt (zachowanie afiliacyjne) oraz telemetrycznemu pomiarowi HR podczas poszczególnych etapów obsługi stajennej (podejście do konia, czyszczenie, kiełznanie, podnoszenie nóg). Stwierdzono istotne ujemne korelacje pomiędzy ocenami behawioru a poziomem HR u badanych koni. Klacze charakteryzowały się wyższym poziomem HR w porównaniu z ogierami. Konie ocenione pozytywnie podczas podejścia opiekuna, cechowały się również zachowaniem afiliacyjnym podczas etapu kiełznania.
Słowa kluczowe:
behawior, HR, konie, konik polski, reaktywność, obsługaBibliografia
Budzyński M., Kamieniak J., Sapuła M., Sołtys L., Budzyńska M., Krupa W., Brejta M., 2001. Charakterystyka reaktywności nerwowej koni huculskich. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 19, 171–179.
Budzyński M., Kamieniak J., Sapuła M., Budzyńska M., Sołtys L., Krupa W., 1999. Charakterystyka wskaźników zrównoważenia nerwowego klaczy różnych ras koni hodowanych w Polsce. Mat. Konf. „Etologia w chowie zwierząt gospodarskich i geopatyczne uwarunkowania ich zdrowia, wydajności i rozrodczości”, 6–7 września 1999, Poznań, 74–78.
Budzyński M., Słomka Z., Sołtys L., 1990. Analiza porównawcza wyników oceny pobudliwości nerwowej koni rasy huculskiej i koników polskich. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 8, 131–141.
Dmoch M., Polonis A., Saba L., 2008. Wpływ pory roku na kształtowanie się wskaźników hematologicznych i biochemicznych krwi koni. Med. Weter. 64, 930–933.
Feh C., de Mazieres J., 1993. Grooming at a preferred site reduces heart rate in horses. Anim. Behav. 46, 1191–1194.
Fureix C., Pages M., Bon R., Lassalle J., Kuntz P., Gonzalez G., 2009. A preliminary study of the effects of handling type on horse’s emotional reactivity and the human–horse relationship. Behav. Process. 82, 202–210.
Geringer H., Bek- Kaczkowska I., Banasiewicz E., 2001. Ocena behawioralna koni półkrwi, biegających na torze wyścigów konnych. Rocz. Nauk. Zoot., Supl. 14, 171–176.
Graf P., König von Borstel U., Gauly M., 2013. Importance of personality traits in horses to breeders and riders. J. Vet. Behav. 8, 316–325.
Ijichi C., Collins L.M., Creighton E., Elwood R.W., 2013. Harnessing the power of personality assessment: subjective assessment predicts behaviour in horses. Behav. Process. 96, 47–52.
Jezierski T., Jaworski Z., Górecka A., 1999. Effects of handling on behaviour and heart rate in Konik horses: comparison of stable and forest reared youngstock. Appl. Anim. Behav. Sci. 62, 1–11.
Kamieniak J., Sapuła M., Budzyński M., Sołtys L., 2001. Wyniki prób dzielności ogierów wielkopolskich z uwzględnieniem reakcji behawioralnych. Rocz. Nauk. Zoot., Supl. 14, 191–198.
Kamieniak J., Budzyński M., Sapuła M., Budzyńska M., Krupa W., Sołtys L., 2006. Poziom cech psychicznych potomstwa koni arabskich uwarunkowany zrównoważeniem nerwowym rodziców. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 24, 191–198.
Krumrych W., 2007. Wskaźniki laboratoryjne krwi koni – wartości referencyjne i interpretacja. PIWet, Puławy.
Łuczyńska M., Jaworski Z., 2006. Obserwacje dotyczące behawioru społecznego u źrebiąt konika polskiego z uwzględnieniem rankingu socjalnego ich matek. Rocz. Nauk. PTZ 2 (1), 157–165.
McBride S.D., Hemmings A., Robinson K., 2004. A preliminary study on the effect of massage to reduce stress in the horse. J. Equine Vet. Sci. 24 (2), 76–81.
MacKay R.D.J., Haskall J. M., 2015. Consistent individual behavioural variation: the difference between temperament, personality and behavioural syndromes. Animals 5 (3), 455–478.
Pluta M., Osiński Z., 2014. Variability of heart rate in primitive horses and their relatives as an indicator of stress level, behavioural conduct towards humans and adaptation to living in wild. Bull. Vet. Inst. Pulawy 58, 495–501.
Sapuła M., Budzyński M., Budzyńska M., Kamieniak J., Mazurek E., Sadowska-Pszczoła J., 2005. Reakcje behawioralne ogierów w zakładach treningowych. Annales UMCS, sec. EE, Zootechnica 23, 139–147.
Topczewska J., 2014. An attempt to assess the welfare of horses maintained in herd systems. Arch. Tierz. 57 (24), 1–9.
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
