Abstrakt
Szczypiorek jest bardzo rozpowszechnioną byliną cebulową, zróżnicowaną genetycznie w zależności od miejsca występowania. Roślina nie tworzy typowej cebuli, częścią użytkową są rurkowate, cienkie liście, które mają lekko ostry smak i łagodny aromat cebulowy, służą jako popularna przyprawa do potraw, wyrobów garmażeryjnych i mleczarskich. Zawierają znaczne ilości witamin, soli mineralnych i przeciwutleniaczy. Szczypiorek tworzy wiązkowy system korzeniowy, podziemne, silnie skrócone kłącze, na którym w obrębie rośliny matecznej wyrastają pączki, dające początek nowym roślinom. Wzrost pączków prowadzi do podziału roślin matecznych; w okresie wegetacji zachodzi do 8 podziałów, w ich efekcie powstaje kępa złożona nawet z ponad 100 roślin połączonych kłączem. Podziały kończą się w okresie indukcji spoczynku fizjologicznego, którego termin i długość zależą głównie od temperatury i długości dnia. Szczypiorek można rozmnażać generatywnie, tworzy nasiona od drugiego roku uprawy, oraz wegetatywnie – przez podział kęp. Kępy po indukcji spoczynku wykorzystuje się do pędzenia, przy czym przed pędzeniem jesienią konieczne jest przerwanie spoczynku roślin, w późniejszym terminie zabiegi takie nie są konieczne.
Bibliografia
Becker-Dillingen J., 1956. Der Schnittlauch. Handbuch des Gesamten Gemüsebaues. Paul Parey, Berlin und Hamburg.
Brewster J.L., 1979. The response of growth rate to temperature in seedlings of several Allium crop species. Ann. Appl. Biol. 93, 351–356.
Bruno Nebelung B., 1993. Katalog. Münster, 54.
Christiansen M.S., 1970. Purlog Allium schoenoprasum. W: M.S. Christiansen, H. Anthon (red.), Danmarks vilde planter, vol. 1, Politiken, Copenhagen, 46.
Dahlgreen R.M.T., Clifford H.T., Yew P.F., 1985. The families of monocotyledones. Springer- -Verlag, Berlin, 193.
Dehe M., 2010. Sortenversuch. Schnittlauch (Allium schoenoprasum L.) Liliengewächs. http://www.oekolandbau.rlp.de/Internet/global/themen.nsf/4e34c8ac29838811c1256f4e003998fb/E5B947B3F2B185FEC12579DD003B3397/$FILE/Versuchsbericht%20Schnittlauch% 202010.pdf, (7.01.2014).
Dunkel K.H., 1967. Zu jeder Jahreszeit frischen Schnittlauch. Gemüse 10, 271–272.
Egert M., Tevini M., 2002. Influence of drought on some physiological parameters symptomatic for oxidative stress in leaves of chives (Allium schoenoprasum). Environ Exp. Bot. 48, 43–49.
El-Gadi A., Ellkington T.T., 1977. Numerical taxonomic studies on species in Allium subgenus Rhizirideum. New Phytol. 79, 183–201.
Enza Zaden, 2013. Herbs. http://www.enzazaden.com/binaries/Herbs2013_LR_tcm13-22352.pdf, (7.01.2014), 6.
Feller C., Fink M., Laber H., Maync A., Paschold P.J., Scharpf H.C., Schlaghecken J., Strohmeyer K., Weier U., Ziegler J., 2011. Düngung im Freilandgemüsebau. http:// www.igzev.de/ publikationen/IGZ_Duengung_im_Freilandgemuesebau.pdf, (7.01.2014), 167–171.
Fink M., Feller C., Scharpf H.C., Weier U., Maync A., Ziegler J., Schlaghecken J., Paschold P.J., Strohmeyer K., 1999. Aktuelle Daten für Düngungempfehlungen und Nährstoffbilanzen. Gemüse 10, 576–578.
Fölster E., 1967. Zur Schnittlauchtreiberei im Herbst. Gartenbauwissenschaft 32, 503–511.
Fölster E., 1983. Ausweitung des Gemüseangebotes im den Wintermonaten. III. Treiben von Schnittlauch. Gemüse 19, 256–259.
Fölster E., Krug H., 1976. Influence of the environment on growth and development of chives (Allium schoenoprasum L.). I. Induction of the rest period. Sci. Hortic. 4, 211–220.
Fölster E., Krug H., 1977. Influence of the environment on growth and development of chives (Allium schoenoprasum L.). II. Breaking of the rest period and forcing. Sci. Hortic. 7, 213– 224.
Friesen N., Blattner F.R., 2000. Geographical isolation predominates over ecological differentiation in the phylogeny of Allium schoenoprasum. Plant Biol. 2, 297–305.
Fritz D., Stolz W., Venter F., Weichmann J., Wonneberger C., 1989. Gemüsebau. Schnittlauch, Verlag Eugen Ulmer, 251–254.
Fujime Y., 2012. Introduction to some indigenous vegetables in Japan. HortScience 47 (7), 831–834.
Geissler T., 1976. Gemüseproduktion unter Glas und Plasten. VEB Deutscher Lanwirschaftsverlag, Berlin.
Hadacova V., Klozova E., Hadac E., Turkova V., Pitterova K., 1983. Comparison of esterase isoenzyme patterns in seeds of some Allium species and in cultivars of Allium cepa L. Biol. Plant. 25, 36–42.
Hanelt P., 1990. Taxonomy, evolution and history. W: H.D. Rabinowitch, J.L. Brewster (red.), Onions and allied crops, vol. 1, CRC Press, Inc. Boca Raton, Florida, 9.
Hanelt P., 2001. Alliaceae. Mansfeldʼs encyclopedia of agricultural and horticultural crops, vol. 4, Springer-Verlag, Vienna, 2250–2269.
Hartmann D., 1966. Stickstoffdüngungsversuche zu Schnittlauch. Gartenbauwissenschaft 31, 51–53.
Hartmann D., 1967. Anbaumetodische Versuche zu Schnittlauch. Gartenbauwissenschaft 32, 264–272.
Hashimoto S., Miazawa M., Kameoka H., 1983. Volatile flavor components of chive (Allium schoenoprasum L.). J. Food Sci. 48 (6), 1858–1859.
Heinze W., Werner H., 1971. Frühtreiberei von Schnittlauch. Gemüse 7, 254–256.
Helm J., 1956. Die zu Würz- und Speisezwecken kultivierten Arten der Gattung Allium L. Kulturpflanze 4, 130–180.
Hormes E., 1995. Die Adresse für Schnittlauch. Gemüse 7, 455–457.
Jones H.A., Mann L.K., 1963. Onions and their allies. Leonard Hill Books, London, 26.
Klaas M., Friesen N., 2002. Molecular markers in Allium. W: H.D. Rabinovich, L. Currah (red.), Allium crop science recent advances, CABI Publishing, 173–175.
Klozova E., Turkova V., Hadacova V., Svachulova J., 1981a. Serological comparison of seed proteins of some Allium (L). species belonging to the subgenus Rhizirideum (G. Don ex Koch) Wendelbo. Biol. Plant. 23, 376–383.
Klozova E., Turkova V., Pitterova K., Hadacova V., 1981b. Serological comparisons of seed proteins of some representatives of the genus Allium. Biol. Plant. 23, 9–15.
Kmiecik W., Lisiewska Z., 1999. Effect of pretreatment and conditions and period of storage on some quality indices of frozen chive (Allium schoenoprasum L.). Food Chem. 67, 61–66.
Krug H., 1991. Schnittlauch (Allium schoenoprasum L.). W: H. Krug, Gemüseproduktion, Paul Parey, Berlin, 497–503.
Kubec R., Svobodova M., Velišek J., 2000. Distribution of s-alk(en)ylcysteine sulfoxides in some Allium species. Identification of a flavor precursor: sethylcysteine sulfoxide (ethiin). J. Agric. Food Chem. 48, 428–433.
Lancaster J.E., Boland M., 1990. Flavor biochemistry. W: J.L. Brewster, H.D. Rabinowitch (red.), Onions and allied crops, vol. 3, CRC Press, Inc. Boca Raton, Florida, 33–73.
Lekve O., Heineken D., 1969. Empfehlungen zur Spezialisierten Schnittlauchproduktion im Gewächshaus. Wiss. Zeitschrift der Humboldt-Universität, Berlin, 4, 731–734.
Levan A., 1936. Zytologische studies an Allium Schoenoprasum. Hereditas 22, 1–126.
Pollack-Weninger R., 1975. Untersuchungen über die Beziehungen zwischen Auxin-, Gibberellin- und Inhibitorengehalten und der Wachstumsaktivität von Schnittlauch (Allium schoenoprasum). PhD thesis, Proefschrift Hannover.
Poulsen N., 1990. Chives Allium schoenoprasum L. W: J.L. Brewster, H.D. Rabinowitch (red.), Onions and allied crops, vol. 3, CRC Press, Inc. Boca Raton, Florida,
Protich N., Evstatieva L., 1995. Some morphological and biological peculiarities of the Allium Schoenoprasum L. Proceedings of a jubilee symposium marking 100 years from the birthday of the Academician Boris Stephanov (1894–1979), Sofia, Bulgaria, 2–3 June 1994, 150–152.
Štajner D., Čanadanović-Brunet J., Pavlović A., 2004. Allium schoenoprasum L., as a natural antioxidant. Phytother. Res. 18, 7, 522–524.
Suojala T., 2003. Yield potential of chive: Effects of cultivar, plastic mulch and fertilization. Agr. Food Sci. Finland 12, 95–105.
Szwejkowska A., Szwejkowski J., 1993. Systematyka. Botanika, t. 2. PWN, Warszawa.
Takagi H., 1987. Dormancy and seasonal changes in asatsuki (Allium schoenoprasum L. var. schoenoprasum). J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 56, 1, 60–69.
Takagi H., 1990. Garlic – Allium sativum L. W: J.L. Brewster, H.D. Rabinowitch (red.), Onions and allied crops, vol. 3, CRC Press, Inc. Boca Raton, Florida,
Tatlioglu T., Wricke G., 1980a. Genetisch – züchtersche Untersuchungen am Schnittlauch (Allium schoenoprasum L.). Gartenbauwissenschaft 6, 278–282.
Tatlioglu T., Wricke G., 1980b. Stand und Möglichkeiten der Schnittlauchzuchtung. Gemüse 12, 392–396.
Thompson H.C., Kelly W.C., 1957. Bulb crops. Vegetable Crops. McGraw-Hill Book Company, New York–Toronto–London.
Traub H.P., 1968. The subgenera, sections and subsections of Allium L. Plant Life 24, 147–163.
Turesson G., 1931. Über verschiedene Chromosomzahlen in Allium schoenoprasum L. Bot. Not. (Lund.) 15, 193.
Tychsen K., Anderra A.S., 1973. Abscisic acid and dormancy of chives. Arsskuft, Kongelige Veternaeer og Landbohoiskole. Copenhagen, 39–45.
Ushitani A., 1991. Sowing date and germination and ecology of growth and flowering in herbs. Agric. Hortic. 66, 9, 1070–1074.
Vosa C.G., 1976. Heterochromatic patterns in Allium. I. The relationship between the species of cepa group and its allies. Heredity 36, 383–392.
Wilkie S.E., Isaac P.G., Slater R.J., 1993. Random amplified polymorphic DNA (RAPD) markers for genetic analysis in Allium. Theor. Appl. Genet. 86, 497–504.
Xiao J., Ureshino K., Hosoya M., Okubo H., Suzuki A., 2010. Inheritance of bulb formation in Allium schoenoprasum L. J. Jpn. Soc. Hortic. Sci. 79 (3), 282–286.
Zheng W., Wang S.Y., 2001. Antioxidant activity and phenolic compounds in selected herbs. J. Agric. Food Chem. 49, 5165–5170.
Downloads
Download data is not yet available.
