Agronomy Science, przyrodniczy lublin, czasopisma up, czasopisma uniwersytet przyrodniczy lublin
Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki

Tom 79 Nr 2 (2024)

Artykuły

Ocena opłacalności produkcji pszenicy ozimej i jęczmienia jarego w zróżnicowanych uwarunkowaniach rynkowych

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2024.5340
Przesłane: 10 lutego 2024
Opublikowane: 02-12-2024

Abstrakt

Celem opracowania była ocena opłacalności produkcji pszenicy ozimej i jęczmienia jarego w różnych warunkach rynkowych. W opracowaniu wykorzystano metodę studium przypadku. Podmiotem badań było gospodarstwo rolne położone w województwie lubelskim, zajmujące się m.in. uprawą zbóż. Badania dotyczyły lat 2021–2023. Wykazały one, że ostatni rok badań był bardzo niekorzystny dla właściciela badanego gospodarstwa rolnego, głównie z uwagi na sytuację na rynkach światowych oraz napływ zbóż do Polski z Ukrainy. Gdyby rolnik nie otrzymał dopłat, w 2023 r. miałby stratę w produkcji pszenicy ozimej (–1828,2 złꞏha–1) oraz jęczmienia jarego (–666,2 złꞏha–1). Porównanie dochodowości produkcji pszenicy ozimej i jęczmienia jarego wykazało wyraźną przewagę pierwszego ze zbóż w dwóch pierwszych latach badań. Natomiast w ostatnim roku to jęczmień był bardziej opłacalny ze względu na minimalizację kosztów produkcji. Na podstawie przeprowadzonych badań oraz analizy sytuacji rynkowej w ostatnich latach sformułowano zalecenie skierowane do producentów rolnych dotyczące posiłkowania się w podejmowaniu decyzji produkcyjnych informacjami dotyczącymi trendów rynkowych w zakresie kształtowania się cen produktów rolnych i środków produkcji.

Bibliografia

  1. Agrolok, 2024. Notowania cen pszenicy (ceny netto). https://www.agrolok.pl/notowania/notowania-cen-pszenicy.htm [dostęp: 14.05.2024].
  2. Ahmed K., 2024. Wheat prices soften in 2024, but risks tilted to the upside. Oxford Econom-ics. https://www.oxfordeconomics.com/resource/wheat-prices-soften-in-2024-but-risks-tilted-to-the-upside/ [dostęp: 20.05.2024].
  3. Augustyńska I., Czułowska M., 2022. Produkcja, koszty i dochody wybranych produktów rolniczych w latach 2020–2021. IERiGŻ–PIB, Warszawa.
  4. Bułkowska M., Bazhenova H., 2023. Direct and indirect consequences of the war in Ukraine for Polish trade in agri-food products. Probl. Agric. Econ. 376(3), 66–90. https://doi.org/ 10.30858/zer/170892
  5. Czyżewski A., Kryszak Ł., 2015. Relacje cenowe w rolnictwie polskim a dochodowość gospodarstw rolnych i gospodarstw domowych rolników. Probl. Rol. Świat. 15(3), 17–29.
  6. Drygas M., Nurzyńska I., 2021. Pożądana struktura wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej po 2020 roku oraz cele polityki krajowej w świetle globalnych wyzwań modernizacyjnych wobec polskiego rolnictwa. IRWiR, Warszawa.
  7. Eurostat, 2024a. Crop production. https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/
  8. database [dostęp: 21.01.2023].
  9. Eurostat, 2024b. EU trade since 1999 by SITC. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/
  10. ds-018995__custom_12333118/default/table?lang=en [dostęp: 20.05.2024].
  11. FAO, 2023. Food Outlook – Biannual report on global food markets. Rome.
  12. Gołębiewski J., Stefańczyk J., 2023. Czynniki i kierunki zmian na rynku zbóż w Polsce w warunkach wojny w Ukrainie. Annals PAAAE 25(4), 60–75.
  13. Goraj L., Mańko S., 2009. Rachunkowość i analiza ekonomiczna w indywidualnym gospodar-stwie rolnym. Wydawnictwo Difin, Warszawa.
  14. Grzegorczyk W., 2015. Studium przypadku jako metoda badawcza i dydaktyczna w naukach o zarządzaniu. W: W. Grzegorczyk (red.), Wybrane problemy zarządzania i finansów. Studia przypadków. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 9–16.
  15. GUS, 2022. Powszechny spis rolny 2020. Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2020 r. Warszawa.
  16. GUS, 2023a. Rolnictwo w 2022 roku. Warszawa.
  17. GUS, 2023b. Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2023 r. Informacje sygnalne z 18.12.2023 r.
  18. GUS, 2024. Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2023 r. Warszawa.
  19. Hamulczuk M., 2014. Ryzyko cenowe a zmienność cen i relacji cenowych w rolnictwie. Rocz. Nauk. Ekon. Rol. Rozw. Obsz. Wiej. 101(4), 54–67.
  20. Hamulczuk M., Cherevyk D., Makarchuk O., Kuts T., Voliak L., 2023. Integration of Ukrainian grain markets with foreign markets during Russia’s invasion of Ukraine. Probl. Agric. Econ. 377(4), 1–25. https://doi.org/10.30858/zer/177396
  21. Hamulczuk M., Skrzypczyk M., 2022. European Union agri-food prices during Covid-19 and their selected determinants. Probl. Agric. Econ. 371(2), 5–27. https://doi.org/10.30858/zer/147950
  22. Jędruchniewicz A., Kozak S., Maśniak J., Mikuła A., 2024. Kanały i mechanizmy oddziaływania pandemii COVID-19 na rolnictwo w Polsce. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
  23. Kopiński J., Matyka M., 2016. Ocena regionalnego zróżnicowania współzależności czynników przyrodniczych i organizacyjno-produkcyjnych w polskim rolnictwie. Zag. Ekon. Rol. 1(346), 57–79.
  24. KOWR, 2020. Rynek zbóż w Polsce. Warszawa.
  25. KOWR, 2023. Wyniki polskiego handlu zagranicznego towarami rolno-spożywczymi za cały 2022 r. – rekordowy wzrost wartości polskiego eksportu. Biuro Analiz i Strategii, Warszawa.
  26. Liszewski M., Zalewski D., Zubowski K., 2015. Ocena opłacalności uprawy jęczmienia jarego w zależności od intensywności technologii w warunkach województwa dolnośląskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 583, 97–105.
  27. Łopaciuk W., Pasińska D., Szajner P., Rosiak E., Zaremba Ł., Dzwonkowski W., Hryszko K., Rola K., 2023. Sytuacja na rynkach rolnych. W: S. Łaba (red.), Analiza sytuacji ekonomiczno-produkcyjnej rolnictwa i gospodarki żywnościowej na początku trzeciej dekady XXI wieku. IERiGŻ-PIB, Warszawa, 269–306.
  28. NIK, 2023. Działania organów państwa w zakresie importu i obrotu zboża i rzepaku z Ukrainy. Departament Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
  29. Nowak A., Haliniarz M., Kwiatkowski C., 2014. Aspekty ekonomiczne wybranych technologii produkcji pszenicy jarej. Rocz. Nauk. SERiA 16(2), 200–205.
  30. Pizło W., 2009. Studium przypadku jako metoda badawcza w naukach ekonomicznych. Rocz. Nauk. SERiA 11(5), 246–251.
  31. Sadłowski A., Brdulak J., Budzyńska A., 2023. The transport of Ukrainian grain through Po-land and the domestic grain market. Hum. Social Sci. Res. J. 30(2), 109–119. http://doi.org/ 10.7862/rz.2023.hss.19
  32. Skarżyńska A., 2015. Czynniki warunkujące opłacalność produkcji wybranych produktów rolniczych w perspektywie 2020 roku. Zag. Ekon. Rolnej 1(342), 57–73. http://doi.org/10.5604/ 00441600.1146912
  33. Skarżyńska A., Pietrych Ł., 2018. Projekcja opłacalności uprawy zbóż w Polsce w 2022 roku na tle prognozy produkcji zbóż w Unii Europejskiej do 2030 roku. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie, Probl. Rol. Świat. 18(1), 224–234. http://doi.org/10.22630/PRS.2018.18.1.21
  34. Sułek A., Harasim A., 2022. Plonowanie i efekty ekonomiczne produkcji pszenicy ozimej i jarej w stanowisku po buraku cukrowym. Agron. Sci. 77(2), 91–103. http://doi.org/10.24326/ as.2022.2.8
  35. Szajner P., 2020. Wpływ pandemii COVID-19 na sytuację na rynkach rolnych w Polsce. Ub-ezp. Rol. – Mat. St. 1(73), 73–115.
  36. Śmiglak-Krajewska M., 2019. Agricultural risk and its perception among protein plant farmers. Annals PAAAE 3, 459–469. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.2859
  37. US, 2023. Rolnictwo w województwie lubelskim w 2022 roku. Urząd Statystyczny w Lublinie.
  38. USDA, 2024. Grain: world markets and trade. United States Department of Agriculture For-eign Agricultural Service, May 2024.

Downloads

Download data is not yet available.