Agronomy Science, przyrodniczy lublin, czasopisma up, czasopisma uniwersytet przyrodniczy lublin
Przejdź do głównego menu Przejdź do sekcji głównej Przejdź do stopki
Agronomy Science Baner text

Tom 80 Nr 2 (2025)

Artykuły

Reakcja słonecznika bulwiastego na zmieniające się warunki termiczno-opadowe na Lubelszczyźnie

DOI: https://doi.org/10.24326/as.2025.5549
Przesłane: 23 maja 2025
Opublikowane: 08.09.2025

Abstrakt

W obliczu trwających zmian klimatycznych i coraz częstszych susz identyfikacja gatunków uprawnych odpornych na stres wodny stała się krytycznym celem badań. Słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus L.) wykazuje wysoką tolerancję na niedobór wody, co czyni go obiecującym gatunkiem w warunkach ograniczonych opadów. Celem tego badania była ocena wpływu zmiennych warunków termicznych i opadowych na plon zielonej biomasy dwóch odmian – Albik i Rubik. Eksperyment przeprowadzono we wschodniej Polsce w latach 2020–2022, stosując układ split-split-plot z trzema powtórzeniami. Stwierdzono, że warunki meteorologiczne znacząco wpływają na poziom plonów. Wysokie temperatury powietrza i podwyższony wskaźnik dni wegetacyjnych (GDD) negatywnie wpłynęły na produkcję biomasy w obu odmianach, podczas gdy chłodniejsze i suchsze lata skutkowały zauważalnie wyższymi plonami. Najwyższe plony odnotowano w 2022 r., który był najchłodniejszym i najsuchszym z trzech badanych lat. Wyniki potwierdzają wysoką odporność słonecznika bulwiastego na suszę i mogą pomóc w optymalizacji doboru odmiany i terminu sadzenia, a także w modelowaniu potencjału plonowania w rzeczywistych i zmieniających się warunkach klimatycznych.

Bibliografia

  1. Abdel-Hamid M.S., Hamouda R.A.F., Abd E-A. H., Badawy G.A., 2022. Distinctive application of the consortium of Chlorella vulgaris and Anabaena oryzae Toward different planting dates and climate change on Jerusalem artichoke yield. J. Plant. Growth Regul. 41, 479–493. https://doi.org/10.1007/s00344-021-10309-2
  2. Affoh R., Zheng H., Zhang X., Yu W., Qu C., 2023. Influences of meteorological factors on maize and sorghum yield in Togo, West Africa. Land 12(1), 123. https://doi.org/10.3390/land12010123
  3. Baldini M., Danuso F., Monti A., Amaducci M.T., Stevanato P., DeMastro G., 2006. Chicory and Jerusalem artichoke productivity in different areas of Italy, in relation to water availability and time of harvest. Ital. J. Agron. 2, 291–307. https://doi.org/10.4081/ija.2006.291
  4. Bartoszek K., 2017. Relacje między cyrkulacją atmosferyczną a sezonową temperaturą powietrza na obszarze Lubelszczyzny. Ann. UMCS, Sectio B 72 (1), 33–45. https://doi.org/10.17951/b.2017.72.1.33
  5. Bogucka B., Dubis B., 2024. The quality of Jerusalem artichoke biomass harvested twice during the growing season in North-Eastern Poland. Energies 17, 4008. https://doi.org/10.3390/en17164008
  6. Bogucka B., Pszczółkowska A., Okorski A., Jankowski K., 2021. The effects of potassium fertilization and irrigation on the yield and health status of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Agronomy 11, 234. https://doi.org/10.3390/agronomy11020234
  7. Černiauskienė J., Kulaitienė J., Jarienė E., Danilčenko H., Žaldarienė S., Jeznach M., 2018. Rela-tionship between harvesting time and carbohydrate content of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) tubers. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 17. 41–48. https://doi.org/10.24326/asphc.2018.3.4
  8. Chaimala A., Jogloy S., Vorasoot N., Holbrook C.C., Kvien C.K., 2023. The roles of net photosynthetic rate and transpiration efficiency on economic yield of Jerusalem artichoke (Helianthus tu-berosus L.) genotypes under different drought durations during the terminal growth stages. Agronomy 13, 1882. https://doi.org/10.3390/agronomy13071882
  9. Epie K.E., Santanen A., Mäkelä P.S., Stoddard F,. 2018. Fertilizer and intercropped legumes as nitrogen source for Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) tops for bioenergy. Agric. Food Sci. 27(3), 199–205. https://doi.org/10.23986/afsci.70110
  10. Ibrahim N., 2017. Influence of different planting dates in both summer and fall seasons on growth and yield on Jerusalem artichoke plants. Middle East J. Agric. Res. 6(2), 252–263 https://www.curresweb.com/mejar/mejar/2017/252-263.pdf
  11. Kai G., Tie-Xia Z., Qi-Bing W., 2016. Nitrogen fertilization, irrigation, and harvest times affect biomass and energy value of Helianthus tuberosus L. J. Plant Nutr. 39, 1906–1914. https://doi.org/10.1080/01904167.2016.1189938
  12. Kaszewski B.M., 2008. Warunki klimatyczne Lubelszczyzny. Wyd. UMCS, Lublin.
  13. Kays S.J., Nottingham S.F., 2008. Biology and chemistry of Jerusalem Artichoke Helianthus tuberosus L. CRC Press Taylor & Francis Group, Broken Sound Parkway NW.
  14. Kocsis L., Kaul H.-P., Praznik W., Liebhard P., 2007. Influence of harvest date on shoot and tuber yield of different Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) cultivars in the semiarid pro-duction area of Austria. Pflanzenbauwissenschaften 11 (2), 67–76.
  15. Liu Z.-X., Han L.-P., Yosef S., Xie G.H., 2011. Genetic variation and yield performance of Jerusalem artichoke germplasm collected in China. Agr. Sci. China 10(5), 668–678. https://doi.org/10.1016/S1671-2927(11)60049-7
  16. Matías J., González J., Cabanillas J., Royano L., 2013. Influence of NPK fertilisation and harvest date on agronomic performance of Jerusalem artichoke crop in the Guadiana Basin (Southwestern Spain). Ind. Crops Prod. 48, 191–197. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2013.04.010
  17. Monti A., Amaducci M.T., Venturi G., 2005. Growth response, leaf gas exchange and fructans accumulation of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) as affected by different water regimes. Eur. J. Agron. 23, 136–145 https://doi.org/10.1016/j.eja.2004.11.001
  18. Niedźwiedź T., Limanówka D., 1992. Termiczne pory roku w Polsce. Zesz. Nauk. UJ, Pr. Geogr. 90, 53–69.
  19. Niemczyk H., Kowalska B., Majewski G., 2007. Kształtowanie się aktualnej wilgotności gleby w zależności od ilości opadów atmosferycznych i temperatury powietrza. Nauka Inż. Kszt. Środ. 3(15), 11–18.
  20. Paungbut D., Jogloy S., Vorasoot N., Patanotha A., 2015. Growth and phenology of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Pak. J. Bot. 47(6), 2207–2214.
  21. Pimsaen W., Jogloy S., Suriharn B., Kesmala T., Pensuk V., Patanothai A., 2010. Genotype by environment (G × E) interaction for yield components of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Asian J. Plant Sci. 9, 11–19. https://doi.org/10.3923/ajps.2010.11.19
  22. Puangbut D., Jogloy S., Vorasoot N., Holbrook C.C., Patanothai A., 2015. Responses of inulin content and inulin yield of Jerusalem artichoke to seasonal environments. Int. J. Plant Prod. 9(4), 599–608.
  23. Puangbut D., Jogloy S., Vorasoot N., Songsri P., 2022. Photosynthetic and physiological responses to drought of Jerusalem artichoke genotypes differing in drought resistance. Agric. Water Manag. 259, 107252, https://doi.org/10.1016/j.agwat.2021.107252
  24. Puangbut D., Jogloy S., Vorasoot N., 2017. Association of photosynthetic traits with water use efficiency and SPAD chlorophyll meter reading of Jerusalem artichoke under drought conditions. Agric. Water Manag. 188, 29–35. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2017.04.001
  25. Puttha R., Jogloy S., Wangsomnuk P., Srijaranai S., Kesmala T., Patanothai A., 2011. Genotypic variability and genotype by environment interactions for inulin content of Jerusalem artichoke germplasm. Euphytica 183, 119–131. http://dx.doi.org/10.1007/s10681-011-0520-0
  26. Rolbiecki S., Rolbiecki R., Kuśmierek-Tomaszewska R., Żarski J., Jagosz B., Kasperska-Wołowicz W., Sadan H., Łangowski A., 2023. Influence of forecast climate changes on water needs of Jerusalem artichoke grown in the Kuyavia Region in Poland. Energies 16(1), 533. https://doi.org/10.3390/en16010533
  27. Rossini F., Provenzano M.E., Kuzmanović L., Ruggeri R., 2019. Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.): a versatile and sustainable crop for renewable energy production in Europe. Agronomy 9, 528. https://doi.org/10.3390/agronomy9090528
  28. Ruttanaprasert R., Banterng P., Jogloy S., Vorasoot N., Kesmala T., Kanwar R., Holbrook C., Patanothai A., 2014. Genotypic variability for tuber yield, biomass, and drought tolerance in Jerusalem artichoke germplasm. Turk. J. Agric. For. 38, 570–580. https://doi.org/10.3906/TAR-1310-43
  29. Ruttanaprasert R., Jogloy S., Vorasoot N., Kesmala T., Kanwar R.S., Holbrook C.C., Patanothai A., 2013. Photoperiod and growing degree days effect on dry matter partitioning in Jerusalem artichoke. Int. J. Plant Prod. 7, 393–416.
  30. Ruttanaprasert R., Jogloy S., Kaewkhieo-Ngam T., Janket A., Puttha R., Aninbon C., 2025. Impact of mid-season drought on tuber yield, biomass, harvest index, and water-use efficiency of Jeru-salem artichoke in tropical regions. Agronomy 15, 395. https://doi.org/10.3390/
  31. agronomy15020395
  32. Sawicka B., Danilčenko H., Jariene E., Skiba D., Rachoń L., Barbaś P., Pszczółkowski P., 2021. Nutritional value of Jerusalem Artichoke Tubers (Helianthus tuberosus L.) grown in organic system under Lithuanian and Polish conditions. Agriculture 11(5), 440. https://doi.org/10.3390/
  33. agriculture11050440
  34. Skiba D., Sawicka B., Kiełtyka-Dadasiewicz A., 2016. Możliwość uprawy Helianthus tuberosus na cele energetyczne. W: Zdunek B., Olszówka M. (red.), Alternatywne źródła energii – wybrane zagadnienia. Wyd. Nauk. Tygiel, Lublin, 112–123, ISBN 978-83-65598-11-0
  35. Skiba D., Jariene E., Barbaś P., Krochmal-Marczak B., Sawicka B., 2023. The effect of fertilization on the structure of the aboveground biomass of several cultivars of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Agronomy 13, 314. https://doi.org/10.3390/agronomy13020314
  36. Stachurska-Swakoń A., Rakowska R., Klich S., 2022. Weed communities of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) cultivation. Ann. Univ. Paedagog. Cracov. Studia Nat. 7, 23–39. https://doi.org/10.24917/25438832.7.2
  37. Szpunar-Krok E., Bobrecka-Jamro D., Grochowska S., Buczek J., 2016. Yield of the aboveground parts and tubers of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) depending on plant density. Acta Sci. Pol. Agricultura 15(3), 69–78.
  38. Węgrzyn A., Klimek-Kopyra A., Dacewicz E., Skowera B., Grygierzec W., Kulig B., Flis-Olszewska E., 2022. Effect of Selected Meteorological Factors on the Growth Rate and Seed Yield of Winter Wheat. A Case Study. Agronomy 12(12), 2924. https://doi.org/10.3390/agronomy12122924
  39. Wierzbowska J., Cwalina‐Ambroziak B., Bogucka B., 2021. The effect of nitrogen fertilization on yield and macronutrient concentrations in three cultivars of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Agronomy 11, 2161. https://doi.org/10.3390/agronomy11112161
  40. Zhao D., Yin F., Ashraf T., Yuan Z., Ye L., 2022. Evaluation of marginal land potential and analysis of environmental variables of Jerusalem artichoke in Shaanxi Province, China. Front. Environ. Sci. 10, 837947. https://doi.org/10.3389/fenvs.2022.837947
  41. Zhao M., Ren Y., Wei W., Yang J., Zhong Q., Li Z., 2021. Metabolite analysis of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) seedlings in response to polyethylene glycolsimulated drought stress. Int. J. Mol. Sci. 22, 3294. https://doi.org/10.3390/ijms22073294
  42. Zorić M., Terzić S., Sikora V., Brdar-Jokanovic M., Vassilev D., 2016. Effect of environmental variables on performance of Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.) cultivars in a long term trial: a statistical approach. Euphytica 213, 23. https://doi.org/10.1007/s10681-016-1819-7

Downloads

Download data is not yet available.

Inne teksty tego samego autora

Podobne artykuły

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.