Zmiany w strukturze zasiewów, plonowaniu i zbiorach zbóż w Polsce w latach 1965–2015
LESZEK RACHOŃ
Departament of Plant Production Technology and Commodities Science, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 15, 20–950 Lublin, PolandMONIKA KAWCZYŃSKA
Departament of Plant Production Technology and Commodities Science, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 15, 20–950 Lublin, PolandAbstrakt
Celem pracy była analiza zmian, jakie zaszły w Polsce w latach 1965–2015 w strukturze powierzchni zasiewów, plonowaniu i zbiorach zbóż. W analizie uwzględniono takie zboża jak: pszenica, żyto, pszenżyto, jęczmień, owies, kukurydza, gryka i proso, a także mieszanki zbożowe. W analizowanym okresie nastąpiły fundamentalne zmiany w strukturze powierzchni zasiewów, wielkości plonów i zbiorów zbóż. Sukcesywnie zwiększał się udział zbóż o wyższej produktywności (pszenica, pszenżyto, jęczmień, kukurydza) oraz zmniejszała się powierzchnia uprawy żyta i owsa. W ciągu ostatnich 15 lat zmniejszyła się powierzchnia upraw zbóż, ale plony wzrosły, co przełożyło się na większe zbiory. Wzrost ten był szczególnie zauważalny w przypadku zbóż o wysokim potencjale produkcyjnym (pszenica, jęczmień, kukurydza, pszenżyto). Po 1990 roku czynnikiem, który przyczynił się do zwiększenia powierzchni zasiewów i zbiorów, było wprowadzenie do szerokiej praktyki rolniczej nowego rodzaju zboża – pszenżyta. Różnice w zbiorach uwarunkowane były zmianami powierzchni zasiewów, warunkami pogodowymi i nawożeniem mineralnym. Wzrost plonów zbóż był spowodowany postępem biologicznym (hodowlą nowych odmian), zmianą konfiguracji upraw zbóż oraz poprawą efektywności stosowania nawozów i środków ochrony roślin. Najwyższą tendencją wzrostową charakteryzowały się plony pszenicy, a najwyższą zmiennością w zakresie plonowania charakteryzowała się kukurydza (30,3%).
Słowa kluczowe:
zboża, struktura powierzchni zasiewów, plony, zbiory, trendyBibliografia
Agencja Rynku Rolnego, 2013. Rynek zbóż w Polsce [Cereal market in Poland], http://www.kowr.gov.pl/uploads/rynek-zboz-2013-pl.pdf.
Budzyński W., Krasowicz S., 2008. Produkcja zbóż w Polsce i Europie na przełomie XX i XXI wieku [Cereal production in Poland and Europe at the turn of the 20th and 21st centuries]. Fragm. Agron. 97, 50–65.
GUS, 1972. Rocznik Statystyczny. [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 1977. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 1982. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 1987. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 1992. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 1997. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 2002. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook] Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 2007. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 2012. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 2016. Rocznik Statystyczny [Statistical Yearbook]. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Kulikowski R., 2013. Produkcja i towarowość rolnictwa w Polsce. Przemiany i zróżnicowania przestrzenne po II wojnie światowej [Production and commodity of agriculture in Poland. Changes and spatial diversity after World War II]. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, PAN, Warszawa.
Oleksiak T., 2003. Postęp biologiczny i jego znaczenie gospodarcze. Mat. Konf. Nauk. nt. Źródła przewag konkurencyjnych przedsiębiorstw w agrobiznesie [Biological progress and its economic importance. Materials of the Scientific Conference on Sources of competitive advantages of enterprises in agribusiness]. Wyd. AR Lublin, 267–274.
Parylak D., 2007. Produkcyjność monokultury pszenicy ozimej w warunkach upraszczania uprawy roli. [Productivity of winter wheat monoculture in the conditions of tillage simplification]. Fragm. Agron. 4(96), 73–81.
Rachoń L., 2008. Postęp technologiczny w produkcji pszenicy [Technological progress in wheat production, Scientific Annals]. Rocz. Nauk. SERiA 10(3), 469–475.
Departament of Plant Production Technology and Commodities Science, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 15, 20–950 Lublin, Poland
Departament of Plant Production Technology and Commodities Science, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 15, 20–950 Lublin, Poland
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
