Zmienność ciemnienia miąższu bulw surowych i gotowanych słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.)
BARBARA SAWICKA
Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20-950 LublinDOMINIKA SKIBA
Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20-950 LublinAbstrakt
Celem badań jest ocena ciemnienia miąższu bulw surowych i gotowanych Helianthus tuberosus oraz określenie ich przydatności do bezpośredniej konsumpcji i przetwórstwa spożywczego. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2003–2005 w Parczewie na glebie wytworzonej z piasków gliniastych lekkich, o lekko kwaśnym odczynie. Eksperyment prowadzono metodą bloków zrandomizowanych w 3 powtórzeniach. Czynnikami eksperymentu były 2 odmiany słonecznika bulwiastego: Albik i Rubik. Stosowano pełną dawkę obornika w ilości 25 t ha-1 oraz nawożenie mineralne w ilości 100 kg N; 43,6 kg P; 124,5 kg K ha-1. Przeprowadzono ocenę ciemnienia miąższu bulw surowych i gotowanych badanych odmian wg skali 9-stopniowej. Eksperyment wykazał, iż intensywniejszą barwą miąższu bulw odznaczała się część stolonowa niż wierzchołkowa bulw gotowanych. Ciemnienie bulw surowych i gotowanych determinował czynnik genetyczny. Mniejszą skłonnością do ciemnienia miąższu bulw gotowanych oraz surowych po 1 godzinie odznaczała się odmiana Albik. Odmiana Rubik wykazała się natomiast większą stabilnością badanych cech jakości.
Słowa kluczowe:
słonecznik bulwiasty, ciemnienie miąższu, bulwy surowe, bulwy gotowaneBibliografia
Aydemir T., Kavrayan D., Çinar S., 2003. Isolation and characterization of polyphenoloxidase from Jerusalem artichoke (Helianthus tuberosus L.). Sayi 21, 115–125.
Bachmanowa S., 1954. Bulwa – Helianthus tuberosus – i jej zastosowanie w przemyśle spożywczym. Przem. Rol. Spoż., 6, 201–204.
Barta J., Fuchs A., 1990. Jerusalem artichoke as a multipurpose raw material for food products of high fructose or inulin content. Proceedings of 8th Conference on Food Science, Budapest, 10–11 May.
Barta J., Goin B., Torok S., 1991. Natural foods from Jerusalem artichoke tubers. Acta Alimentaria, 20 (1), 72–73.
Berghofer E., Reiter E., 1997. Production and functional properties of Jerusalem artichoke powder. Proceedings of 4th International Workshop on Carbohydrates as Organic Raw Materials, Vienna, 20–21 March, 53.
Bobrownik L.D., 1990. Promising directions for using Jerusalem artichoke in the food industry.
Izvestiya Vysshikn Uchebnykh Zavedenii, Pishchevaya Tekhnologiya, 4, 12–13.
Chekroun M. B., Amzile J., Mokhtari A., El Haloui N. E., 1996. Comparison of fructose production by 37 cultivars of Jerusalem artichoke [Helianthus tuberosus L.). New Zealand J. Crop Hort. Sci., 24, 115–120.
Chrapkowska K.J., Góral S., 1995. Możliwości przygotowania potraw z bulw Helianthus tuberosus L. (Topinambur). Mat. Konf. Nauk. Osiągnięcia i Perspektywy Technologii Żywności. Łódź, 12–13 September, 50.
Cieślik E., 1998. Zawartość składników mineralnych w bulwach nowych odmian topinamburu (Helianthus tuberosus L.). Zesz. Nauk. AR Kraków, 342 (10), 23–30.
Cieślik E,. Kopeć A., Pražnik W. 2005. Healthly properties of Jerusalem artichoke flour (Helianthus tuberosus L.). EJPAU, Food Science and Technology, 8, 2, http://ejpau.media.pl Czerni A., 1986. Warzywa rzadko spotykane. Wyd. Watra, Warszawa.
Dale M.F.B., Mackay G.R., 1994. Inheritance of table and processing quality. [In:] Potato Genetics. Eds. J.E.Bradshaw, G.R. Mackay, CAB International Publisher, Wallingford, UK, 296–297.
Florkiewicz A., Cieślik E., Filipiak-Florkiewicz A. 2007. Wpływ odmian i terminu zbioru na skład chemiczny bulw topinamburu (Helianthus tuberosus L.). Żywność, 3 (14), 71–81.
Friedman M., 1997. Chemistry, biochemistry, and dietary role of potato polyphenols. A Review. J. Agric Food Chem., 45, 1523–1540.
Ge X.Y., Zhang W.G., 2005. Production of ethanol from Jerusalem artichoke tubers. Food Technol. Biotechnol. 43 (3), 241–246.
Glibowski P., 2005. Inhibicja enzymatycznego brązowienia przez zastosowanie białek serwatkowych. Folia Univ. Agric. Stetin., Sci. Alimentaria, 246 (4), 107–118.
Killick R.J., 1977. Genetic analyses of several traits in potato by means of a diallel cross. Ann Appl Biol., 86, 279–289.
Leja M., 1989.Chlorogenic acid as the main phenolic compound of mature and immature potato tubers stored at low and high temperature. Acta Physiol. Plant., 11, 201–206.
Martinez M.V., Whitaker J.R., 1995. The biochemistry and control of enzimatic browning. Trends Food Sci. Tech., 6, 195–200.
Mattila P., Hellström J. 2007. Phenolic acids in potatoes, vegetables, and some of their products, http://www.aseonfood.info/Articles/11018567.pdf
Sawicka B., 1991. Studia nad zmiennością wybranych cech oraz degeneracją różnych odmian ziemniaka w rejonie bialskopodlaskim. Rozpr. Nauk. AR, 141, WAR, Lublin.
Sawicka B., 1999. Możliwość wykorzystania słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.) jako warzywa. Plant Breeding Symposium: Horticulture Plant Breeding to Start with XXI Century. Lublin, 4–5 February, 95–98.
Sawicka B., 2002. Zmienność składu chemicznego bulw Helianthus tuberosus L. w warunkach zróżnicowanego nawożenia azotem. Zesz. Probl. Post. Nauk. Roln., 484, 573–579.
Sawicka B., Krochmal-Marczak B., 2007. Fenotypowa zmienność ciemnienia miąższu bulw Ipomoea batatas (L.) Lam. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 517, 651–660.
Sawicka B., Kuś J., Barbaś P., 2006. Ciemnienie miąższu bulw ziemniaka w warunkach ekologicznego i integrowanego systemu uprawy. Pam. Puł. 142, 445–457.
Seiler G.J., Campbell L.G., 2006. Genetic variability for mineral concentration in the forage of Jerusalem artichoke culvitars. Euphytica, 150, 281–288.
Silva G. H., Chase R. W., Hammerschmidt R., Cash J. N., 1991. After-cooking of Spartan Pearl potatoes as influced by location, phenolic acids and citric acid. J. Agric. Food Chem. 39, 871–873.
Smith O., 1987. Effect of cultural and environmental conditions on potatoes for processing. [In:] Potato Processing. Eds. W.F. Talburt and O. Smith, 4th ed. Van Nostrand Reihold Company, Inc., New York, 108–110.
Swinarski E., 1968. Związek pomiędzy ciemnieniem ziemniaka po ugotowaniu, a niektórymi czynnikami jego składu. Hod. Rośl. Nasien.,12 (4), 369–384.
Śliżewska K., Libudzisz Z., 2002. Wykorzystanie oligosacharydów jako prebiotyków. Przem. Spoż., 4, 10–12, 16.
Wang-Pruski G., Nowak J., 2004. After-cooking darkening of potato. Am. J. Potato Res.
http://www.findarticles.com/p/articles/mi_qa4069/is_200401/ai_n9402757/pg_2
Wszelaczyńska E., 2004. Wpływ nawożenia magnezem na zawartość kwasów organicznych i ciemnienie miąższu bulw ziemniaka odmiany Mila. Acta Sci. Pol., Agricultura, 3 (1), 175–186.
Zgórska K., 1979. Czynniki warunkujące cechy jakości ziemniaka jadalnego. Ziemniak, 183–206.
Zyian E., Pekyardimci S., 2003. Characterization of polyphenil oxidase from Jerusalem artichoke
(Helianthus tuberosus L.). Turk. J., Chem., 27, 217–225.
Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
