Fitocenozy wykształcające się w uprawach rolniczych na terenie Doliny Środkowej Wisły. Cz. IV. Zbiorowiska ściernisk
MARIA ŁUGOWSKA
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce,MAŁGORZATA ŚWITKOWSKA
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach ul. Prusa 14, 08-110 SiedlceAbstrakt
Celem pracy jest analiza składu florystycznego i struktury zbiorowisk wykształcających się na niepodoranych ścierniskach zbożowych na terenie mezoregionu Dolina Środkowej Wisły. Charakterystyki fitocenoz dokonano na podstawie materiału faktograficznego w postaci 159 zdjęć fitosocjologicznych, na podstawie których wyodrębniono sześć zespołów należących do dwóch klas i dwa zbiorowiska. Do klasy Stellarietea mediae zakwalifikowano zespoły Digitarietum ischaemi, Echinochloo-Setarietum, Galinsogo-Setarietum, Oxalido-Chenopodietum polyspermi, Lamio-Veronicetum politae, natomiast do klasy Isoëto-Nanojuncetea zaszeregowano zespół Centunculo-Anthocerethum punctati. Wyróżnione zbiorowiska Setaria pumila i Setaria pumila-Oxalis fontana należały do klasy Stellarietea mediae. Najbogatsze pod względem florystycznym było zbiorowisko Setaria pumila-Oxalis fontana. Płaty tych fitocenoz wykształciły się na różnych jednostkach glebowych i w szerokim zakresie odczynu gleb. Najuboższym zbiorowiskiem był Digitarietum ischaemi, który wytworzył się na lekkich, kwaśnych glebach z masowym udziałem gatunku diagnostycznego i grupy gatunków acidofilnych. Gleby okresowo nadmiernie uwilgotnione porastały rzadko spotykane fitocenozy Centunculo-Anthocerethum punctati z klasy Isoëto-Nanojuncetea.
Słowa kluczowe:
ścierniska, zbiorowiska roślinne, charakterystyka fitosocjologicznaBibliografia
Ćwikliński M., 1982. Zespoły ścierniskowe Mińskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu w województwie siedleckim. Zesz. Nauk WSRP, ser. Rolnictwo 1, 281–285.
Jędruszczak M., 1990a. Zbiorowiska roślinne ściernisk Lubelszczyzny. Cz. III. Zbiorowiska ściernisk bogatych i wilgotnych. Acta Agrobot. 43, 1–2, 155–172.
Jędruszczak M., 1990b. Zbiorowiska roślinne ściernisk Lubelszczyzny. Cz. IV. Charakterystyka porównawcza zbiorowisk ścierniskowych. Acta Agrobot. 43(1–2), 183–199.
Kondracki J., 2002. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 3, 11–194.
Kolářová M., Tyšer L., Soukup J. 2014. Weed vegetation of arable land in the Czech Republic: environmental a management factors determining weed species composition. Biologia 69(4), 443–448.
Kutyna I., 1988. Zachwaszczenie roślin uprawnych oraz zbiorowiska segetalnej zachodniej części Kotliny Gorzowskiej i terenów przyległych. Rozprawy 110, Wyd. AR w Szczecinie, Szczecin.
Lososová Z., Simonová D., 2008. Changes during the 20 th century in species composition of synantrophic vegetation in Moravia (Czech Republic). Preslia 80, 291– 305.
Ługowska M., Pawlonka Z., 2016. Udział gatunków zagrożonych i inwazyjnych w zbiorowiskach pól uprawnych na przykładzie gminy Maciejowice. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 71(1), 39–52.
Májeková J., Zaliberová M., 2005. Reassessment of rareness and threat of segetal plant species in the Borská nižina Lowland. W: Threatened Weedy Plant Species Book of proceedings from the International Scientific Conference, Slovak University of Agriculture in Nitra, Slovakia, 29–35.
Matuszkiewicz. W., 2007. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
Mirek Z, Piękoś-Mirkowa H, Zając A, Zając M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. W: Z. Mirek (red.), Biodiversity of Poland, Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow, 1, 1–188.
Moorcroft D., Whittingham M.J., Bradbury R.B., Wilson J.D., 2002. The selection of stubble fields by wintering granivorous birds reflects vegetation cover and food abundance. J. App. Ecol. 39, 535–547.
Pinke G., Pal R., 2008. Phytosociological and conservational study of the arable weed communities in western Hungary. Plant Biosyst. 142, 491–508.
Pinke G., Pál R., Botta–Dukát Z. 2010. Effects of environmental factors on weed species composition of cereal and stubble fields in western Hungary. Cent. Eur. J. Biol. 5(2), 283–292.
Rzymowska Z., 2013. Współczesne zmiany we florze i zbiorowiskach segetalnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Rozpr. Nauk. 124, UPH, Siedlce.
Rzymowska Z., Skrzyczyńska J., 2006a. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Cz. III. Zbiorowiska ścierniskowe gleb piaskowych. Acta Agrobot. 59(2), 393–419.
Rzymowska Z., Skrzyczyńska J., 2006b. Zbiorowiska roślinne pól uprawnych Podlaskiego Przełomu Bugu. Cz. IV. Zbiorowiska ścierniskowe gleb zwięzłych. Acta Agrobot. 59(2), 421–440.
Skrajna T., Gozdowski B., Ługowska M., 2014. The transformations offield communities with Illecebrum verticillatum L. (Caryophyllaceae) on the borderlands of its European range (Central-Eastern Poland). Pol. J. Ecol. 62(1), 3–15.
Skrajna T., Ługowska M., 2010. Stubble field plant communities of the Mazowiecki Landscape Park. Acta Agrobot. 63(2), 189–205.
Skrajna T., Skrzyczyńska J., 2005. Zbiorowiska polne Wysoczyzny Kałuszyńskiej. Cz. II. Zbiorowiska i zespoły ściernisk. Fragm. Agron. 22(4), 98–115.
Skrzyczyńska J., 1994. Studia nad florą i zbiorowiskami segetalnymi Wysoczyzny Siedleckiej. Rozpr. Nauk. 39, WSRP, Siedlce, 1–145.
Skrzyczyńska J., Rzymowska Z., 1997. Zbiorowiska roślinne w zachodniej części woj. siedleckiego. XXI Kraj. Konf. Nauk. „Rejonizacja chwastów segetalnych w Polsce”. IUNG, Puławy, 153–161.
Storkey J., Mayer S., Still K.S., Leuschner C., 2011. The impact of agricultural intensification and land-use change on the European arable flora. Proc. R. Soc. B, 1– 9.
Trąba Cz., 1993. Zbiorowiska roślinne ściernisk w południowo-wschodniej Polsce. Cz. V. Charakterystyka porównawcza zbiorowisk ścierniskowych. Acta Agrobot. 46(1), 99–127.
Trąba Cz., Wójcik Z., 1991. Zbiorowiska roślinne ściernisk na nizinnych kompleksach glebowo-rolniczych południowo-wschodniej Polski. Część II. Zbiorowiska ze związku Eu-Polygono-Chenopodion. Acta Agrobot. 44(1–2), 113–135.
Trzcińska–Tacik H., Puła J., Stokłosa A., Malara J., Stępnik K., 2010. Ekspansja Avena fatua i gatunków z rodzaju Galinsoga w zbiorowiskach chwastów polnych w dolinie Wisły powyżej Krakowa. Fragm. Agron. 27(2), 164–170.
Warcholińska A.U., 1974. Zbiorowiska chwastów segetalnych Równiny Piotrkowskiej i jej współczesne przemiany w związku z intensyfikacją rolnictwa (Mezoregion Nizin Środkowopolskich). Acta Agrobot. 27(2), 95–194.
Warcholińska A.U., 1994. Zmiany roślinności segetalnej Równiny Piotrkowskiej w ostatnich 22 latach. Cz. III. Zbiorowiska chwastów ściernisk. Acta Agrobot. 47(1), 55–65.
Wnuk Z., 1987. Zespół Lamio-Veronicetum politae Kornaś 1950 w Polsce. Zesz. Nauk. AR Krak. 216 (19), 95–127.
Woś A., 1999. Klimat Polski. PWN, Warszawa, 9–292.
Wójcik Z., 1965. Les associations messicoles des champs cultives en Masovie I – Ere Partie, Les associations messicoles. Ekol. Pol., A 13(30), 641–682.
Wójcik Z., 1968. Udział apofitów i antropofitów w zbiorowiskach segetalnych Mazowsza. Mat. Zakł. Fitosoc. Stos. UW 25, 109–122.
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce,
Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
