Fitocenozy łąk użytkowanych ekstensywnie w dolinie rzeki Por
MARIA ŁUGOWSKA
Instytut Agronomii, Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlicach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, PolskaAbstrakt
Fitocenozy łąkowe są jednym z cenniejszych składników przyrodniczych, tworzących środowisko życia w krajobrazie rolniczym. Badania fitosocjologiczne nad zbiorowiskami wykształconymi na półnaturalnych łąkach w dolinie rzeki Por przeprowadzono w latach 2012–2015. Charakterystyki zbiorowisk dokonano na podstawie 68 zdjęć fitosocjologicznych, które najlepiej obrazują fitocenozy wykształcające się na trwałych użytkach zielonych na tle warunków glebowych tego terenu. Na podstawie zgromadzonego materiału faktograficznego wyróżniono trzy zespoły (Cirsietum rivularis, Alopecuretum pratensis, Arrtenatheretum elatioris) oraz jedno zbiorowisko ze związku Calthion. Wykształcone fitocenozy w randze zespołów i zbiorowiska na badanych łąkach różniły pod względem bogactwa gatunkowego (94–114 gatunków). Najbogatszym pod względem florystycznym było zbiorowisko ze związku Calthion, gdyż wyróżniono w nim 114 gatunków roślin naczyniowych, a wskaźnik różnorodności (H’) wynosił 3,4. Wśród wyróżnionych zespołów w analizowanej dolinie najuboższym florystycznie był Arrhenatheretum elatioris, zarejestrowano w nim 93 gatunki. Na trwałych użytkach zielonych został zinwentaryzowany zespół Cirsietum rivularis, który ma duże walory krajobrazowe.
Słowa kluczowe:
zbiorowisko roślinne, bioróżnorodność, dolina rzecznaBibliografia
Bator I., 2005. Stan obecny i przemiany zbiorowisk łąkowych okolic Mogilan (Pogórze Wielickie) w okresie 40 lat. Fragm. Florist. Geobot. Pol., Suppl. 7, 1–97.
Braun-Blanquet J., 1964. Pflanzensoziologie. Third Edition. Springer, Berlin–Wien–New York.
Brągiel P., Trąba Cz., Rogut K., Wolański P., 2016. Zróżnicowanie łąk zespołu Arrhenatheretu eliatioris objętych programem rolnośrodowiskowym na Pogórzu Bukowskim. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 19, 51–66.
Czarnecka B., Franczak M., 2015. Temporal changes of meadow and peatbog vegetation in the landscape of small-scale river valley in Central Roztocze. Acta Agrobot. 68(2), 135–142.
Ellenberg H., Weber H., Dull R., Wirth V., Werner W., Paulissner D., 1992. Zeigerverte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scrip. Geobot. 18, 1–258.
Fijałkowski D., Chojnacka-Fijałkowska E., 1990. Zbiorowiska z klasy Phragmitetea, Molinio-Arrtenatheretea, Scheuchzerio-Caricetea fuscae w makroregionie lubelskim. Rocz. Nauk Rol., ser. D, Monografie 217. PWN, Warszawa, 1–414.
Kamiński J., 2008. Zróżnicowanie florystyczne i walory przyrodnicze łąk 2-kośnych na zagospodarowanym torfowisku w zależności od warunków wilgotnościowych. Woda Środ. Obsz. Wiej. 8, 2a (23), 87–104.
Kamiński J., 2012. Roślinność. Uwilgotnienie i walory przyrodnicze łąk w rejonie Kanału Rudzkiego. Woda Środ. Obsz. Wiej. 12, 4(40), 163–180.
Kondracki J., 2002. Geografia regionalna Polski. Wyd. 3. PWN, Warszawa.
Kucharski L., 1999. Szata roślinna łąk Polski Środkowej i jej zmiany w XX wieku. Wyd. UŁ, Łódź, 168.
Kryszak A., 2001. Różnorodność florystyczna zespołów łąk i pastwisk klasy Molinio-Arrhenatheretea R Tx. 1973 w Wielkopolsce w aspekcie ich wartości gospodarczej, Rocz. AR Pozn., Rozpr. Nuk. 314, 1–182.
Kryszak J., Kryszak A., Klarzyńska A., Strychalska A., 2009. Waloryzacja użytkowa i przyrodnicza zbiorowisk łąkowych klasy Molinio-Arhhenatheretea wybranych dolin rzecznych Wielkopolski. Fragm. Agron. 26(1), 49–58.
Malinowski R., Czyż H., Niedźwiecki E., Trzaskoś M., 2004. Charakterystyka zbiorowisk roślinnych w obrębie polderu Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. Woda Środ. Obsz. Wiej. 4, 2a (11), 303–320.
Matuszkiewicz W., 2014. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa.
Michalik S., Szary A., Kucharzyk S., 2009. Charakterystyka roślinności na terenie obwodu ochronnego Tarnawa w Bieszczadzkim Parku Narodowym nad górnym Sanem. Rocz. Bieszcz. 17, 289–216.
Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland – a checklist. Ser. Biodiversity of Poland, vol. 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Cracow.
Młynkowiak E., Kutyna I., 2011. Zróżnicowanie zbiorowisk łąkowych klasy Molinio-Arrhenatheretea w krajobrazie rolniczym zachodniej części Pojezierza Drawskiego. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 14, 85–103.
Nekrosiene R., Skuodiene R., 2012. Changes in floristic composition of meadow phvtocenoses, as landscape stability indicators, in protected areas in Western Lithuania. Pol. J. Environ. Stud. 21(3), 703–711.
Paszkiewicz-Jasińska A., 2013. Walory krajobrazowe i wartość przyrodnicza zbiorowisk łąkowych obszaru Natura 2000 „Ostoja Nietoperzy Gór Sowich”. Inż. Ekol. 33, 96–103.
Pawłowski B., 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badania. W: Szafer W., Zarzycki K., Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa, 237–268.
Pepke R., 1958. Kształtowanie się zbiorowisk roślinnych Łąk Czerskich w zależności od stosunków wodnych. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol. 13, 93–118.
Trąba Cz., 1999. Florystyczne i krajobrazowe walory łąk w dolinach rzecznych kotliny zamojskiej. Fol. Univ. Agric. Stein. 197, Agricultura (75), 321–324.
Trąba Cz., Wyłupek T., 2001. Fitoindykacyjna ocena uwilgotnienie łąk wyczyńcowych w Kotlinie Zamojskiej. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 4, 199–212.
Trąba Cz. 2004, Wolański P., Oklejewicz K., 2004. Zbiorowiska roślinne nieużytkowanych łąk i pól w dolinie Sanu. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 7, 207–238.
Trąba Cz., Wolański P., Oklejewicz K., 2006. Różnorodność florystyczna wybranych zbiorowisk nieleśnych doliny Sanu. Ann. UMCS, sec. E 61, 267–275.
Trąba Cz., Wolański P. 2008. Zróżnicowanie łąk zespołu Cirsietum rivularis Nowiński 1927 na siedliskach pobagiennych Kotliny Zamojskiej. Woda Środ. Obsz. Wiej. 8, 2b (24), 175–189.
Trąba Cz., Wolański P. 2012. Zróżnicowanie florystyczne zbiorowisk łąkowych ze związku Molinion, Cnidion dubi i Filipendulion w Polsce – zagrożenia i ochrona. Inż. Ekol., 29, 224–235.
Reine R., Barrantes O., Chocarro C., Jmirez A., Broca A., Maestro M., Ferree C., 2014. Pyrenean meadows in Natura 2000 network: grass production and plant biodiversity conservation. Span. J. Agric. Res. 12( 1), 61–77.
Rutkowski L., 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. PWN, Warszawa, 5–822.
Shannon C.E., Weaver W., 1949. The mathematical theory of communication. University of Illinois Press. Urbana.
Stosik T., 2009. Możliwości ochrony walorów przyrodniczych łąk na przykładzie gminy Śliwice w Borach Tucholskich. Infr. Ekol. Ter. Wiej. 6, 161–170.
Stosik T., 2014. Struktura fitocenotyczna łąk w dolinie Golonki (Bory Tucholskie) na tle sytuacji sprzed 40 lat. Infr. Ekol. Ter. Wiej. 4(2), 1227–1240.
Suder A., 2007. Szata roślinna łąk wilgotnych (rząd Molinietala caeruleae W. Koch 1926) we wschodniej części Wyżyny Śląskiej. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 10, 159–172.
Warda M., Stamirowska-Krzaczek E., 2010. Ocena wartości runi oraz wilgotności i trofizmu siedlisk wybranych zbiorowisk trawiastych z klasy Molinio-Arrhenatheretea w Nadwieprzańskim Parku Krajobrazowym. Łąk. Pol. / Grassland Sci. Pol. 13, 183–195.
Warda M., Stamirowska-Krzaczek E., Kulik M., 2015. Floristic diversity of selected communities on extensive and abandoned grasslans in the Nadwieprzański Landscape Park. J. Water Land Dev. 19(7–12), 77–82.
Wyłupek T., 2008. Łąki kłosówkowe w dolinie Poru. Łąk. Pol./ Grassland Sci. Pol. 11, 211–221.
Załuski T., 1989. Zróżnicowanie zbiorowisk łąkowych z klasy Molinio-Arrtenatheretea w dolinach Brynicy i jej dopływów. Studia Soc. Sci. Torun., Sec. D 12(2), ss. 74.
Żyszkowska M., 2007. Zbiorowiska z rzędu Arrhenatheretalia jako wskaźnik warunków siedliskowych w dolinie Bystrzycy Dusznickiej. Woda Środ. Obsz. Wiej. 7, 2 (21), 205–218.
Instytut Agronomii, Katedra Ekologii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlicach, ul. Prusa 14, 08-110 Siedlce, Polska
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
