Warunki hydrotermiczne w centralnej części rejonu kanału Wieprz-Krzna w 50-leciu (1966–2015)
MARIUSZ KULIK
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinRYSZARD BARYŁA
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinZBIGNIEW CZARNECKI
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 LublinANDRZEJ BOCHNIAK
Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-950 LublinAbstrakt
Celem pracy jest analiza warunków hydrotermicznych w okresie wegetacyjnym ostatniego 50-lecia (lata 1966–2015) w środkowej części rejonu kanału Wieprz-Krzna (centralnej części Polesia Lubelskiego). Charakterystykę warunków hydrotermicznych okresu wegetacji opracowano, wykorzystując dane temperatury powietrza i sum opadów ze stacji meteorologicznej zlokalizowanej w Sosnowicy (wschodnia Polska). Stacja meteorologiczna znajduje się na obszarze odwodnionego i zagospodarowanego kompleksu torfowiska niskiego położonego pomiędzy kanałem Wieprz-Krzna a rzeką Piwonią. Warunki wilgotnościowe analizowanych okresów i podokresów oceniono na podstawie przedziałów zaproponowanych przez Skowerę i Pułę wg współczynnika hydrotermicznego Sielianinowa. W analizowanym 50-leciu (1966–2015) obserwowano systematyczny wzrost średnich temperatur powietrza w kolejnych dekadach. Roczne sumy opadów w tym rejonie kształtowały się w przedziale od 327,2 mm do 819,5 mm, co wskazuje na ich duże zróżnicowanie. Okres wegetacyjny (kwiecień–wrzesień) charakteryzował się większą sumą opadów niż okres pozawegetacyjny (październik–marzec). Dwa lata (2002 i 2003) odznaczały się skrajnie suchym okresem wegetacyjnym, a 21 lat – suchym lub dość suchym. Pozostałe lata cechowały się korzystnymi warunkami wilgotnościowymi w okresie wegetacji, jednak analizując krótsze (2-miesięczne) okresy, należy stwierdzić, że przeważały niekorzystne warunki, zwłaszcza w okresach letnim (czerwiec–lipiec) i letnio-jesiennym (sierpień–wrzesień).
Słowa kluczowe:
opady, temperatura, współczynnik hydrotermiczny SielianinowaBibliografia
Baryła R., Kulik M., 2011. Zmiany składu gatunkowego runi w warunkach wieloletniego użytko-wania łąk pobagiennych w rejonie kanału Wieprz-Krzna. Woda Środ. Obsz. Wiej. 11, 4 (36), 7–18.
Churski T., Churska C., 1995. Przeobrażenia zachodzące w jednakowo odwodnionych rodzajowo różnych glebach torfowo-murszowych obiektu Wizna. Wiad. IMUZ 18 (3), 195–122.
Gajda J., 1974. Efekty zagospodarowania użytków zielonych w podregionie parczewsko- -włodawskim kanału Wieprz-Krzna. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 28, 229–246.
Hutorowicz H., Grabowski J., Olba-Zięty E., 2008. Częstotliwość występowania okresów posusz-nych i suchych w dwóch mezoregionach Pojezierza Mazurskiego. Acta Agrophys. 12 (3), 663–673.
Kot J., Michalczyk Z., Baryła R., Szajda J., Grzywaczewski G., Kulik M., Pałka K., Mazurek A., 2015. Prognoza oddziaływania na środowisko odbudowy systemu wodnego Kanału Wieprz- -Krzna. ADEKO, Kraków, ss. 268.
Łabędzki L., Bąk B., 2004. Standaryzowany klimatyczny bilans wodny jako wskaźnik suszy. Acta Agrophis. 3 (1), 117–124.
Mitosek H., Kołodziej J., 1972. Zarys klimatu województwa lubelskiego. W: Województwo lubel-skie. Rejonizacja produkcji rolniczej, z. 2. Lublin, 73–89.
Niemczyk H., Kowalska B., Majewski G., 2010. Analiza zależności między aktualną wilgotnością gleby a wskaźnikiem opadów uprzednich i temperaturą powietrza. Prz. Nauk. Inż. Kszt. Środ. 1 (47), 13–19.
Prawdzic K., Koźmiński C., 1966. Susze atmosferyczne na terenie województwa szczecińskiego. STN, Wydz. Nauk Przyr. Rol., 28.
Selyaninov G.T., 1928. On the agricultural estimation of climate. Trudy po Sel’skokhozyaistven-noi Meteorologii 20, 165–177.
Skowera B., Puła J., 2004. Skrajne warunki pluwiotermiczne w okresie wiosennym na obszarze Polski w latach 1971–2000. Acta Agrophis. 3 (1), 171–177.
Stachowski P., 2010. Ocena suszy meteorologicznej na terenach pogórniczych w rejonie Konina. Rocz. Ochr. Środ. 12, 587–606.
Suchorab J., 1998. Dni posuszne w Lublinie w okresie wegetacyjnym w świetle współczynnika hydrotermicznego Sielianinowa. Problemy współczesnej klimatologii i agrometeorologii re-gionu lubelskiego. Wyd. UMCS, Lublin, 115–120.
Szajda J., 1997. Roślinne i glebowo-wodne wskaźniki ewapotranspiracji łąki na glebie torfowo-murszowej. Wyd. IMUZ, Rozprawy Habilitacyjne, ss. 62.
Szajda J., 2014. Wpływ potencjału wody w glebie na ewapotranspirację i plonowanie użytków zielonych. Woda Środ. Obsz. Wiej. 14, 4 (48), 95–122.
Szajda J., Gajda J., 1993. Warunki klimatyczne centralnej części regionu kanału Wieprz-Krzna. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 48, 48–72.
Szajda J., Olszta W., Babkiewicz Z., 1995. Warunki klimatyczne centralnej części Polesia Lubel-skiego. Gleby i klimat Lubelszczyzny. Mat. konf. nauk., LTN, Lublin, 187–192.
Ziernicka-Wojtaszek A., 2012. Porównanie wybranych wskaźników oceny suszy atmosferycznej na obszarze województwa podkarpackiego (1901–2000). Woda Środ. Obsz. Wiej. 12, 2 (38), 365–376.
Żyromski A., 1998. Ocena tendencji zmian warunków termicznych i opadowych na Lubelszczyźnie. Problemy współczesnej klimatologii i agrometeorologii regionu lubelskiego. Wyd. UMCS, Lublin, 151–157.
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Łąkarstwa i Kształtowania Krajobrazu, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Akademicka 15, 20-950 Lublin
Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, ul. Głęboka 28, 20-950 Lublin
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
