Zmienność plonowania i cech użytkowych odmian pszenżyta ozimego w Winnej Górze
HENRYK BUJAK
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 WrocławANNA TRATWAL
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, PoznańFELICYTA WALCZAK
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, PoznańAbstrakt
Przeprowadzono analizę interakcji odmian pszenżyta ozimego z latami badań. Zgodnie z metodyką przyjętą dla doświadczeń porejestrowych założono metodą pasów prostopadłych (split-block) doświadczenie polowe z 10 odmianami pszenżyta ozimego na dwóch poziomach agrotechniki – standardowym (a1) i intensywnym (a2) w trzech kolejnych sezonach wegetacyjnych w Winnej Górze. Analizowano plon ziarna, wysokość roślin oraz masę 1000 ziaren. Otrzymane wyniki z poszczególnych lat opracowano statystycznie zgodnie z metodyką dla analizy serii doświadczeń odmianowych oddzielnie dla każdego z poziomów agrotechniki. Średnie kwadraty z analiz wariancji wykazały istotne zróżnicowanie plonowania odmian pszenżyta ozimego w warunkach standardowej i intensywnej agrotechniki oraz ich zmienność w kolejnych latach. Najwyżej plonującą odmianą w standardowych warunkach agrotechniki był Trimester, a w intensywnych Algoso. Odmiany pszenżyta ozimego wykazały istotne zróżnicowanie wysokości roślin oraz masy tysiąca ziaren. W intensywnych warunkach dla masy 1000 ziaren wystąpiła interakcja odmian z latami. Większość odmian wykazała stabilność plonu ziarna, wysokości roślin i masy 1000 ziaren, a jedynie niektóre charakteryzowały się istotną interakcją z latami.
Słowa kluczowe:
efekt główny, pszenżyto, stabilność plonowaniaBibliografia
Bujak H., Dopierała A., Dopierała P., Nowosad K., 2006. Analiza interakcji genotypowo- -środowiskowej plonu odmian żyta ozimego. Biul. IHAR 240/241, 151–160.
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J., 2008a. Ocena stabilności plonowania odmian żyta ozimego na podstawie parametrycznych i nieparametrycznych metod. Biul. IHAR 250,189–201.
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J., 2008b. Zastosowanie metody rang grup jednorodnych i współczynnika zmienności do badania stabilności plonowania odmian żyta. Biul. IHAR 250, 217–224 .
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J., Kotecki A., 2008c. Ocena stabilności plonowania populacyjnych i mieszańcowych odmian rzepaku ozimego. Biul. IHAR 250, 261–271.
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z., 1987a. A model for the analysis of series of experiments repeated at several places over a period of years. I. Theory. Biul. Oceny Odm. 10, 35–71.
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z., 1987b. A model for the analysis of series of experiments repeated at several places oper a period of years. II. Exemple. Biul. Oceny Odm. 10, 35–71.
Derejko A., Mądry W. Gozdowski D., Rozbicki J., Golba J., Piechociński M., Studnicki M., 2011. Wpływ odmian, miejscowości i intensywności uprawy oraz ich interakcji na plon pszenicy w doświadczeniach PDO. Biul. IHAR 259, 131–146.
Dopierała P., Bujak H., Kaczmarek J., Dopierała A., 2003. Ocena interakcji genotypowo-środowiskowej plonu populacyjnych i mieszańcowych odmian żyta ozimego. Biul. IHAR 230, 243–253.
Drzazga T., Paderewski J., Mądry W., Krajewski P., 2009. Ocena rodzajów reakcji plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO na przestrzennie zmienne warunki przyrodnicze w kraju. Biul. IHAR 253, 71–82.
Eberhart S.A., Russell W.A., 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Sci. 6, 36–40.
Fox P.N., Skovmand B., Thompson B., Braun H.J., Cormier R., 1990. Yield and adaptation of hexaploid spring triticale. Euphytica 47, 57–64.
Hühn M., 1990a. Non parametric measures of phenotypic stability. Part. 1 Theory. Euphytica 47, 189–194.
Hühn M., 1990b. Non parametric measures of phenotypic stability. Part. 2 Application. Euphytica 47, 195–201.
Hühn M., 1996. Non-parametric analysis of genotype × environment interaction by ranks. W: Kang M.S., Gauch H.G. (red.), Genotype by environment interaction. CRC press, Boca Raton, FL, USA, 213–228.
Iwańska M., Mądry W., Rajfura A., Drzazga T., 2009. Porównanie wskaźników stopnia szerokiej adaptacji odmian na przykładzie serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą. Biuletyn IHAR 253, 31–45.
Kang M.S., 1988. A rank sum method for selecting high yielding and stable crop genotypes. Cereal Res. Commun. 16, 113–115.
Krystowiak K., Adamski T., Surma M., Karczmarek Z., Kuczyńska A., 2009. Ocena zróżnicowania odmian pszenicy pod względem cech użytkowych z wykorzystaniem jedno- i wielowymiarowych metod statystycznych. Biul. IHAR 253, 11–19.
Lin C.S., Binns M.R., Levkowitch L.P., 1986. Stability analysis, were do we stand? Crop Sci. 26, 894–900.
Mądry W., 2002. Skuteczność kryterium YS Kanga, opartego na średniej stabilności plonu w wyborze genotypów zbóż o szerokiej adaptacji w rejonie uprawnym. Rocz. Nauk Roln,. Seria A 116, 11–24.
Mądry W., 2003. Analiza statystyczna miar stabilności na podstawie danych w klasyfikacji genotypy × środowiska. Część II. Model mieszany Shukli i model regresji łącznej. Coll. Biom. 33, 207–220.
Mądry W., Talbot M., Ukalski K., Drzazga T., Iwańska M., 2006. Podstawy teoretyczne znaczenia efektów genotypowych i interakcyjnych w hodowli roślin na przykładzie pszenicy ozimej. Biul. IHAR 240/241, 13–32.
Mohammadi R., Abdulahi A., Haghparast R., Armian M., 2007. Interpreting genotype × environment interactions for durum wheat grain yields using nonparametric methods. Euphytica 157, 239–251.
Mohammadi R., Amri A., 2008. Comparison of parametric and non-parametric methods for selecting stable and adapted durum wheat genotypes in variable environments. Euphytica 159, 419–432.
Rajfura A. Mądry W., 2001. Metoda wyboru genotypów o szerokiej adaptacji wykorzystująca zarówno ich średnie w rejonie, jak i stabilność plonowania. Coll. Biometr. 31, 169–182.
Sabaghania N., Dehghani H., Sabaghpour H., 2006. Nonparametric methods for interpreting genotype × environment interaction of lentil genotypes. Crop Sci. 46, 1100–1106.
Scapim C.A., Oliveira V.R., Bracccinil A., Cruz C.D., Andrade C.A.B., Vidigal M.C.G., 2000. Yield stability in maize (Zea mays L.) and correlations among the parameters of the Eberhart and Russell, Lin and Binn and Huehn models. Genet. Mol. Biol. 23, 387–393.
Shukla G.K., 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype-environmental components of variability. Heredity 29, 237–245.
Weber R., Zalewski D., Karczmarek J., 2009. Analiza zmienności masy tysiąca ziaren odmian pszenicy ozimej w seriach doświadczeń PDO na Dolnym Śląsku. Biul. IHAR 253, 59–70.
Weber R., Bujak H., Kaczmarek J., Gacek E., 2011a. Analiza zmienności plonowania odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej. Biul. IHAR 260/261, 121–133.
Weber R., Zalewski D., Bujak H., Kaczmarek J., Śmiałek E., 2011b. Interakcja odmian pszenicy ozimej z warunkami środowiska w kształtowaniu plonowania na podstawie wyników PDO na Dolnym Śląsku. Annales UMCS, Sec. E, Agricultura, 1–10.
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu pl. Grunwaldzki 24a, 50-363 Wrocław
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań
Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań
Licencja
Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY 4.0 (do 2020 r. na zasadach CC BY-NC-ND 4.0)..
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej i nie jest rozpatrywany do publikacji gdzie indziej.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła, wkładzie poszczególnych osób i źródle finansowania.
Samoarchiwizacja
Czasopismo Agronomy Science przyjęło politykę samoarchiwizacji nazwaną przez bazę Sherpa Romeo drogą niebieską. Od 2021 r. autorzy mogą samoarchiwizować postprinty artykułów oraz wersje wydawnicze (zgodnie z licencją CC BY). Artykuły z lat wcześniejszych (udostępniane na licencji CC BY-NC-ND 4.0) mogą być samoarchiwizowane tylko w wersji wydawniczej.
