Wpływ produkcji ekologicznej, regionalnej i konwencjonalnej na zanieczyszczenie mikotoksynami na przykładzie wybranej grupy produktów spożywczych

Magdalena Polak-Śliwińska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Andrzej Kuncewicz

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Abstrakt

W pracy przedstawiono wpływ metod wytworzenia zbożowych produktów ekologicznych, regionalnych i konwencjonalnych na poziom ich zanieczyszczenia wybranymi mikotoksynami. Materiał objęty badaniem stanowiły: płatki śniadaniowe ekologiczne (n = 9), płatki śniadaniowe konwencjonalne (n = 9) oraz pieczywo regionalne (n = 10) zakupione na terenie Warmii i Mazur. Wybrane produkty spożywcze analizowano w kierunku obecności niwalenolu (NIV), fumonizyny B1 (FB1) oraz fumonizyny B2 (FB2), posługując się metodą HPLC po uprzednim oczyszczaniu ekstraktów próbek na kolumienkach powinowactwa immunologicznego (IAC). W wyniku badań stwierdzono, iż produkty ekologiczne i regionalne w mniejszym stopniu były zanieczyszczone fumonizynami niż produkty konwencjonalne, przy czym w żadnym przypadku nie stwierdzono przekroczenia NDP ustalonego w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1126/2007 jako bezpieczne dla zdrowia człowieka. W żadnym produkcie zbożowym nie wykryto niwalenolu, co wskazuje na brak zagrożenia tą mikotoksyną, wynikającego ze spożywania produktów zbożowych bez względu na metodę ich produkcji.

Słowa kluczowe:

żywność ekologiczna, regionalna i konwencjonalna, bezpieczeństwo żywności, zanieczyszczenie mikotoksynami, produkty zbożowe

Bancewicz E., 2007. Występowanie mikotoksyn w paszach dla trzody chlewnej i próby określenia metod ich detoksykacji. Praca dokt. UWM w Olsztynie.

Bennett J.W., Klich M., 2003. Mycotoxins. Clin. Microb. Rev. 16(3), 497–516.

Bottalico A., Perrone G., 2002. Toxigenic Fusarium species and mycotoxins associated with head blight in small – grain cereals in Europe. Eur. J. Plant Pathol. 108, 611–624.

Cavret S., Lecoeur S., 2006 Fusariotoxin transfer in animal. Food Chem. Toxicol. 44, 444–453.

Chavas J.-P., Posner J.L., Hedtcke J.L., 2009. Organic and Conventional Production Systems in the Wisconsin Integrated Cropping Systems Trial: II. Economic and Risk Analysis 1993–2006. Agron. J. 101(2), 288–295.

Creppy E.E., 2002. Update of survey, regulation and toxic effects of mycotoxins in Europe. Toxicol. Lett. 127, 19–28.

Czerwiecki L., 1997. Mikotoksyny w żywności jako czynnik zagrożenia zdrowotnego. Żywność, Żywienie a Zdrowie 4, 293–300.

Dänicke H., Valenta H., Spilke J., 2004. Effects of long – term storage on Fusarium toxin concentrations in wheat – sources of error of the analytical results. Arch. Anim. Nutr. 58(6), 507–515.

Filipek A., Daniewski M., Bal K., 2001. Mikotoksyny z grupy trichotecenów w żywności. Żywienie, Człowiek i Metabolizm 169–177.

Fink-Gremmels J., 1999. Mycotoxins: Their implications for human and animal health. Vet. Quart. 21, 115–120.

Goliński P., Waśkiewicz A., Gromadzka K., 2009. Mycotoxins and mycotoxicoses under climatic conditions of Poland. Pol. J. Vet. Sci. 12(4), 581–588.

Grajewski J., 2006. Mikotoksyny i grzyby pleśniowe – zagrożenia dla człowieka i zwierzą. Wyd. Uniw. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

IJHARS (Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych), 2013. Produkty regionalne i tradycyjne http://www.ijhar-s.gov.pl/produkty-regionalne-i-tradycyjne.90.html dostęp 22.12.2013.

Jasiński J., Rzytki M., 2005. Produkty regionalne. Polska wieś w Europie. Agro Info, 1–27.

Jurgenson J.E., Bowden R.L., Zeller K.A., Leslie J.F., Alexander N.J., Plattner R.D., 2002. A genetic map of Gibeberella zeae (Fusarium graminearum). Genetics 160, 1451–1460.

Kim E.K., Shon D.H., Chung S.H., Kim Y.B., 2002. Survey for fumonisin B1 in Korean cornbased food products. Food Addit. Contam. 19(5), 459–464.

Knudsen I.M.B., Elmholt S., Hockenhull J., Jensen D.F., 1995. Distribution of saprophytic fungi antagonistic to Fusarium culmorum in two differently cultivated field soils, with special emphasis on the genus Fusarium. Biol. Agric. Hortic. 12, 61–79.

Komorowska D., 2009. Rozwój produkcji i żywności ekologicznej. Stow. Ekonom. Roln. i Agrobiznesu. Rocz. Nauk. 3, 183–187.

Korbas M., Horoszkiewicz-Janka J., 2007. Znaczenie i możliwości ograniczenia szkodliwych metabolitów pochodzenia grzybowego. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl. 47(2), 141–148.

Kovacic S., Pepeljnjak S., Petrinec Z., Segvic Klaric M., 2009. Fumonisin B1 neurotoxicity in young carp (Cyprinus Carpió L.). Arti. Hig. Rada. Toksicol. 60, 419–426.

Kwaśna H., Chełkowski J., Zajkowski P., 1991. Grzyby. T. XXII. PAN, Warszawa–Kraków.

Laciaková A., Popelka P., Pipová M., Laciak V., 2005. Review of the most important micotoxins. Med. Wet. 61, 490–493.

Mazurkiewicz J., Solarska E., Kuzdraliński A., Muszyńska M., 2008. Wpływ sposobu nawożenia na występowanie toksyn fuzaryjnych w pszenicy ozimej. J. Res. Appl. Agric. Eng. 53(4), 15–17.

Minorsky P.V., 2002. The Hot and the Classic. Plant Physiol. 129, 929–930.

Mruczyk K., Jeszka J., 2013. Ocena poziomu zanieczyszczeń mikotoksynami wybranych produktów spożywczych z terenu województwa lubuskiego. Bromat. Chem. Toksykol. 46, 1, 89–95.

PN-EN 14352:2005 Artykuły żywnościowe – Oznaczanie fumonizyn B1 i B2 w kukurydzianych produktach żywnościowych – Metoda HPLC z oczyszczaniem na kolumnie powinowactwa immunologicznego.

Pokrzywa P., Cieślik E., Topolska K., 2007. Ocena zawartości mikotoksyn w wybranych produktach spożywczych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 3(52), 139–146.

Reby E., Kowalik M., 1998. Aktywność fungistatyczna ACE (podchlorynu sodu) i chloraminy T (do odkażania materiału roślinnego w kulturach in vitro). Zesz. Nauk. AR w Krakowie. Sesja Nauk. 57(333), t. 2.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy dla niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2007 z dnia 28 września 2007 r. zmieniające Rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych w odniesieniu do toksyn Fusarium w kukurydzy i produktach z kukurydzy.

Satora P., 2008. Ochratoksyny – niebezpieczne metabolity grzybów. Laboratorium 12, 32–35.

Seweryn R., 2009. Marka produktów regionalnych narzędziem promocji turystycznej obszarów wiejskich. W: Marka wiejskiego produktu turystycznego, Palich P. (red.). Monografia. Wyd. Akad. Morskiej w Gdyni, 107–115.

Silva L.J.G., Lino C.M., Pena A., Molto J.C., 2007. Occurrence of fumonisins B1 and B2 in Portuguese maize and maize-based foods intended for human consumption. Food Addit. Contam. 24(4), 381–390.

Solarska E., Marzec M., 2012. Mikotoksyny w produktach zbożowych z upraw ekologicznych. J. Res. Apel. Agric. Eng. 57(4), 103–107.

Stępień M., Sokół-Leszczyńska B., Łuczak M., 2007. Mykotoksyny, produkty spożywcze a zdrowie człowieka. Post. Mikrobiol. 46(2), 167–177.

Suchorzyńska M., Misiewicz A., 2009. Mikotoksynotwórcze grzyby fitopatogeniczne z rodzaju Fusarium i ich wykrywanie technikami PCR. Post. Mikrobiol. 48(3), 221–230.

Śliżewska K., 2008. Mikotoksyny w paszy. Indyk Polski 3, 14–20.

Świderski F., Żebrowska-Krasuska, Waszkiewicz-Robak B., 2010. Ocena towaroznawcza rynkowych soków i nektarów owocowych z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. Przem. Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny 1, 3–5.

Task Force Report, 2003. Mycotoxins: Risks in plant, animal, and human systems. Council for Agricultural Science and Technology, Ames, Iwowa, USA.

Tyburski J., Żakowska-Biemans S., 2007. Wprowadzenie do rolnictwa ekologicznego. Wyd. SGGW, Warszawa.

Varga J., Péteri Z., Tábori K., Téren J., Vágvölgyi C., 2005. Degradation of ochratoxin A and other mycotoxins by Rhizopus isolates. Int. J. Food Microb. 99, 321–328.

Wójcik A., Horoszkiewicz-Janka J., Korbas M., 2010. Oznaczanie trichotecenów z grupy B metodą HPLC w pszenicy ozimej chronionej fungicydami. Prog. Plant Protect./Post. Ochr. Rośl. 50(4), 1995–2000.

Pobierz

Opublikowane
2013-12-31



Magdalena Polak-Śliwińska 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Andrzej Kuncewicz 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie



Licencja

Artykuły są udostępniane na zasadach CC BY-NC-ND 4.0 – uznanie autorstwa, użycie niekomercyjne, bez utworów zależnych.
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.

Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.