Czy zatrzymanie łożyska wpływa na zachowanie macierzyńskie klaczy w ciągu 12 godzin po porodzie?
WANDA KRUPA
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinMARIA TIETZE
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinMONIKA BUDZYŃSKA
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinLESZEK SOŁTYS
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life SJAROSŁAW KAMIENIAK
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 LublinAbstrakt
Celem badań była próba oceny wpływu komplikacji poporodowych (zatrzymania łożyska) na jakość troskliwości macierzyńskiej u klaczy. Analizowano zachowanie się 15 klaczy (wieloródek) w wieku od 5 do 16 lat w ciągu pierwszych 12 godzin po wyźrebieniu. Zatrzymanie łożyska wystąpiło u 7 klaczy. Na podstawie zgromadzonych danych obliczono czas przeznaczany przez klacze na różne kategorie behawioru i procent czasu przeznaczany przez klacze z obu grup na lizanie i obwąchiwanie źrebięcia w kolejnych godzinach. Różnice pomiędzy grupami oszacowano za pomocą testu U Mann-Whitneya. Klacze z komplikacjami poporodowymi istotnie dłużej odpoczywały w pozycji stojącej oraz przeznaczały mniej czasu na jedzenie i pobieranie wody, a także na okazywanie troskliwości macierzyńskiej w formie obwąchiwania i lizania źrebięcia.
Słowa kluczowe:
klacz, zachowanie macierzyńskie, zatrzymanie łożyskaBibliografia
Barber J.A., Crowell-Davis S.L., 1994. Maternal behaviour of Belgian (Equus caballus) mares. Appl. Anim. Behav. Sci. 41 (3–4), 161–189.
Boy V., Duncan P., 1979. Time-budgets of Camargue horses. I. Developmental changes in the time-budgets of foals. Behaviour 71, 187–202.
Crowell-Davis S.L., 1985. Nursing behaviour and maternal aggression among Welsh ponies (Equus caballus). Appl. Anim. Behav. Sci. 14 (1), 11–25.
Crowell-Davis S.L., 1986. Mares and foals: normal aggression. Equine Pract. 8, 30–31.
van Dierendonck M.C., Sigurjónsdóttir H., Colenbrander B., Thorhallsdóttir A.G., 2004. Differences in social behaviour between late pregnant, post-partum and barren mares in a herd of Icelandic horses. Appl. Anim. Behav. Sci. 89, 283–297.
Dolente B.A., 2004. Critical peripartum discase in the mare. Vet. Clin. North. Am. Equine Pract. 20, 151–165.
Estep D.Q., Crowell-Davis S.L., Earl-Costello S.A., Beatey S.A., 1993. Changes in the social- behaviour of draft horse (Equus caballus) mares coincident with foaling. Appl. Anim. Behav. Sci. 35 (3), 199–213.
Fraser A.F., 1992. The behaviour of the horse. CAB International, Wallingford.
Grogan E.H., McDonnell S.M., 2005. Mare and foal bonding and problems. Clin. Tech. Equine Pract. 4, 228–237.
LeBlanc M.M., 2008. Common peripartum problems in the mare. J. Equine Vet. Sci. 28 (11), 709–715.
Łojek J., Stojanowska A., 1999. Results of observations on maternal behaviour of thoroughbred mares during 6 hours after parturition. International Symposium: Current Directions in Breeding and Utilisation of Horses in Europe. Cracow, Poland, 480–489.
Mariella J., Pirrone A., Gentilini F., Castagnetti C., 2014. Hematologic and biochemical profiles in Standardbred mares during peripartum. Theriogenology 81, 526–534.
Pluhaček J., Olleova M., Bartoš L., Bartošova J., 2014. Time spend suckling is affected by different social organization in three zebra species. J. Zool. 292 (1), 10–17.
Rapacz A., Paździor K., Raś A., Rotkiewicz T., Janowski T.E., 2012. Retained fetal membranes in heavy draft mares associated with histological abnormalities. J. Equine Vet. Sci. 32, 38–44.
Sevinga M., Hasselink J.W., Barkema H.W., 2002. Reproductive performance of Fresian mares after retained placenta and manual removal of the placenta. Theriogenology 57, 923–930.
Sevinga M., Barkema H.W., Stryhn H., Hasselink J.W., 2004. Retained placenta in Fresian mares:
incidence and potential risk factors with special emphasis on gestational length. Theriogenology 61, 851–859.
Waring G.H., 1982. Onset of behaviour patterns in the newborn foal. Equine Pract. 4, 28–34.
Weeks J.W., Crowell-Davis S.L., Caudle A.B., Heusner G.L., 2000. Aggression and social spacing in light horse (Equus caballus) mares and foals. Appl. Anim. Behav. Sci. 68 (4), 319–337.
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life S
Department of Ethology and Technological Basis of Animal Production, University of Life Sciences in Lublin, Akademicka 13, 20-950 Lublin
Licencja
Od 2022 r. artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa 4.0 międzynarodowa (CC BY 4.0). Artykuły opublikowane przed 2022 r. są dostępne na zasadach licencji Creative Commons uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 4.0 międzynarodowa (CC BY-NC-ND 4.0).
Przysłanie artykułu do redakcji oznacza, że nie był on opublikowany wcześniej, nie jest rozpatrywany do publikacji w innych wydawnictwach.
Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
