Abstrakt
W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości azotanów(V) i fosforanów w wodach drenarskich pochodzących z rolniczych obszarów województwa lubelskiego. Badania wykonano w latach 2008–2010. Próbki wód pobierano ze studzienek lub z piezometrów w dwóch terminach: wiosną i jesienią. Wykazano, że istotne różnice w stężeniu azotanów(V) i fosforanów występowały w wodach pomiędzy niektórymi kategoriami agronomicznymi gleb. W terminie wiosennym najwięcej przypadków o istotnie najwyższym stężeniu azotanów(V) i fosforanów stwierdzono w próbkach wody pobranych z gleb lekkich, natomiast jesienią – w wodach z gleby organicznej (azotany(V)) oraz organicznej i ciężkiej (fosforany). W próbkach pobranych wiosną, niezależnie od roku badań, obserwowano większe stężenia azotanów(V) niż w wodach pobieranych w terminie jesiennym. W przypadku stężeń fosforanów podobny związek stwierdzono w 2008 r. Oznacza to, że następował ubytek azotanów(V) i fosforanów z badanych gleb, a jednym ze sposobów przemieszczania się tych składników poza profil glebowy mogło być ich wymywanie do wód gruntowych. Stwierdzono dodatnią i istotną statystycznie zależność pomiędzy stężeniami azotanów(V) i fosforanów w wodach pobranych wiosną 2008 r.
Bibliografia
Adamczyk W., Jachimowski A., 2013. Wpływ składników biogennych na jakość i eutrofizację powierzchniowych wód płynących, stanowiących źródło wody pitnej Krakowa. Żywn. Nauka Technol. Jakość 6(91), 175–190.
Banaszuk P., Krasowska M., Kamocki A., 2009. Źródła azotu i fosforu oraz drogi ich migracji podczas wezbrania roztopowego w małej zlewni rolniczej. Woda Środ. Obsz. Wiej. 9(4/28), 5–26.
Chomutowska H., Wilamowski K., 2014. Analiza czystości wód rzeki Łutownia na terenie Puszczy Białowieskiej. Inż. Ekol. 38, 117–128, https://doi.org/10.12912/2081139X.38.
Dupas R., Gascuel-Odoux Ch., Gilliet N., Grimaldi C., Gruau G., 2015. Distinct export dynamics for dissolved and particulate phosphorus reveal independent transport mechanisms in an arable headwater catchment. Hydrol. Process. 29(14), 3162–3178, https://doi.org/10.1002/ hyp.10432.
Grochowska J., 2016. Spływ powierzchniowy wapnia, magnezu, żelaza, manganu oraz azotu i fosforu ze zlewni górnej Pasłęki. Woda Środ. Obsz. Wiej. 16(4/56), 33–42.
Igras J., Jadczyszyn T., 2008. Zawartość azotanów i fosforanów w płytkich wodach gruntowych w Polsce. Probl. Inż. Rol. 2, 91–101.
Jadczyszyn J., Mroczkowski W., Gosek S., 2014. Erozyjne straty fosforu w doświadczeniu modelowym. Inż. Ochr. Środ. 17(1), 89–103.
Kaczor-Kurzawa D., 2015. Ocena i przyczyny zanieczyszczenia azotanami wód podziemnych w zachodniej części Polesia Lubelskiego i Wołyńskiego. Inż. Ochr. Środ. 18(2), 141–153.
Kanclerz J., Wiatrowska K., Adamska A., 2015. Formy specjacyjne fosforu w wodach powierzchniowych w zlewni Jeziora Gorzuchowskiego. Pol. J. Agron. 22, 10–17.
Kiryluk A., 2003. Wpływ sposobu użytkowania torfowiska niskiego na zawartość biogenów i innych składników w wodach gruntowych i w wodach z rowów melioracyjnych na obiekcie Supraśl Dolna. Acta Agrophys. 1(2), 245–253.
Kiryluk A., Rauba M., 2011. Wpływ rolnictwa na stężenie fosforu ogólnego w wodach powierzchniowych zlewni rzeki Śliny. Inż. Ekol. (26), 122–132.
Krasowska M., 2017. Sezonowe zmiany składu chemicznego wód rzecznych w zlewni rolniczej. Inż. Ekol. 18(3), 175–183, DOI: 10.12912/23920629/69378.
Królak E., Biardzka E., Łapińska R., Semeniuk A., 2014. Stężenie związków biogennych w osadach ściekowych i wodach odciekowych wytwarzanych w gminnych oczyszczalniach ścieków (Łomazy i Sławatycze). Inż. Ochr. Środ. 17(2), 211–219.
Pawełek J., Grenda W., 2011. Wpływ zbiorników retencyjnych na ujęciu z Rudawy na jakość wody przeznaczonej do zaopatrzenia Krakowa. Ochr. Środ. 33(4), 63–66.
Pawęska K., Malczewska B., Zyglińska B., 2012. Charakterystyka wód ze studni ze szczególnym uwzględnieniem związków azotu na przykładzie wsi Przeździedza. Proc. ECOpole 6(1), 253–260, DOI: 10.2429/proc.2012.6(1)034.
Pietrzak S., 2012. Azotany w wodach gruntowych na terenach zajmowanych przez użytki zielone w Polsce. Pol. J. Agron. 11, 34–40.
PN-ISO 10390:1997. Jakość gleby. Oznaczanie pH. PKN, Warszawa.
PN-ISO 14235:2003. Jakość gleby. Oznaczanie zawartości węgla organicznego przez utlenianie dwuchromianem (VI) w środowisku kwasu siarkowego (VI). PKN, Warszawa.
PN-R-04020:1994/Az1:2004. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego magnezu. PKN, Warszawa.
PN-R-04022:1996/Az1:2002. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego potasu w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
PN-R-04023:1996. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Oznaczanie zawartości przyswajalnego fosforu w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
PN-R-04028:1997. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Metody pobierania próbek i oznaczania zawartości jonów azotanowych i amonowych w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
Roy M., Kamińska G., Winkler L., 2004. Erozyjne obciążenia fosforanami wód Gowienicy Miedwiańskiej. Rocz. Glebozn. – Soil Sci. Ann. LV(4), 129–138.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych. Dz.U. 2016 poz. 85.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Dz.U. 2017 poz. 2294.
Sapek B., 2010. Uwalnianie azotu i fosforu z materii organicznej gleby. Woda Środ. Obsz. Wiej. 10(3/31), 229–256.
Sapek A., Sapek B., Chrzanowski S., Jaszczyński J., 2011. Dziesięcioletnie badania zmian stężenia składników mineralnych w różnego rodzaju wodach z obiektów gleb torfowych zakładu doświadczalnego ITP w Biebrzy. Woda Środ. Obsz. Wiej. 11(4/36),183–196.
Szczykowska J.E., Siemieniuk A., Wiater J., 2016. Zanieczyszczenia fosforem jako bariera jakości wód zbiorników małej retencji na Podlasiu. Inż. Ekol. 48, 202–207, DOI: 10.12912 /23920629/63269.
Świtajska I.J., Szymczyk S., 2014. Wpływ wierzby uprawianej na cele energetyczne na zawartość związków azotu i fosforu w wodach gruntowych. Proc. ECOpole 8(1), 301–309, DOI: 10.2429/proc.2014.8(1)039.
Urbaniak M., Sapek B., 2004. Zmiany we frakcjach fosforu w glebie torfowo-murszowej w zależności od poziomu wody gruntowej. Woda Środ. Obsz. Wiej. 4(2a/11), 493–502.
www.stat.gov.pl.
Zbierska J., Ławniczak A.E., Kupiec J., Zbierska A., 2011. Stężenie składników biogennych w wodach gruntowych i podziemnych w zlewni bezpośredniej Jeziora Niepruszewskiego narażonego na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego. Nauka Przyr. Technol. 5(5), 1–16.
Downloads
Download data is not yet available.
