Abstrakt
Azot jest jednym z najważniejszych składników niezbędnych do życia, ale nadmiar azotu wykorzystywanego w produkcji roślinnej może oddziaływać negatywnie na właściwości gleby oraz jakość wód, a w konsekwencji i na organizmy żywe, generując przy tym straty ekonomiczne. Celem opracowania jest określenie zależności pomiędzy niektórymi czynnikami środowiskowymi i produkcyjnymi a zawartością azotu mineralnego w warstwie gleby 60–90 cm, uznaną za potencjalną stratę tego składnika z produkcyjnego i ekonomicznego punktu widzenia oraz zagrożenie dla jakości wód.
Podstawą opracowania są wyniki uzyskane z 320 punktów (łącznie po 2560 próbek z warstwy gleby 0–30, 30–60 i 60–90 cm), zlokalizowanych na glebach mineralnych województwa lubelskiego, w ramach monitoringu Nmin w latach 2008–2011. Do badań wykorzystano obiekty z uprawą zbóż, okopowych oraz innych roślin uprawnych. W materiale glebowym pobieranym wiosną i jesienią (przed wysiewem nawozów i po zbiorze roślin) określono zawartość Nmin (metodą spektrofotometryczną) na tle opadów i temperatur powietrza oraz grup roślin uprawnych, nawożenia i obsady zwierząt w gospodarstwach, w których zlokalizowane były punkty pomiarowe.
Największy wpływ na straty Nmin wywierała obsada zwierząt gospodarskich oraz gatunki uprawianych roślin. Nie stwierdzono większego oddziaływania warunków pogodowych oraz dawek N w nawozach mineralnych w wiosennym terminie pomiaru. Natomiast jesienią zależności z ocenianymi czynnikami były silniejsze.
Bibliografia
Arlauskiene A., Maiksteniene S., 2008. The effects of cover crops and straw on soil mineral nitrogen dynamics and losses from arable land. Agron. Vestis 11, 195–201.
Barszczewski J., Szatyłowicz M., 2011. Gospodarka azotem w warunkach zróżnicowanego nawożenia łąki na glebie torfowo-murszowej. Woda Śr. Obsz. Wiej 11, 3 (35), 7–19.
Baryła R., Kulik M., 2006. Content of nitrogen and basic mineral components in pastures during different years of its use. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 61, 157–164.
Bosshard C., Sorensen P., Frossard E., Dubois D., Mader P., Nanzer S., Oberson A., 2009. Nitrogen use efficiency of 15N-labelled sheep manure and mineral fertiliser applied to microplots in long-term organic and conventional cropping systems. Nutr. Cycl. Agroecosyst. 83 (3), 271–287.
Czyżyk F., Pulikowski K., Strzelczyk M., Pawęska K., 2011. Wymywanie mineralnych form azotu z gleby lekkiej nawożonej corocznie kompostem z osadów ściekowych i nawozami mineralnymi. Woda Śr. Obsz. Wiej. 11, 4 (36), 95–105.
Dresler S., Bednarek W., Tkaczyk P., 2011. Influence of the type of crop, nitrogen fertilisation, and diverse organic fertilisation on the content of nitrate nitrogen in the soils of eastern Poland. J. Cent. Eur. Agric. 12 (2), 367–379.
Elbl J., Plošek L., Kintl A., Přichystalová J., Záhora J., Friedel J. K., 2014. The effect of increased doses of compost on leaching of mineral nitrogen from arable land. Pol. J. Environ. Stud. 23 (3), 697–703.
Elrashidi M.A., 2015. Effects of precipitation on nonpoint sources of nitrogen contamination to surface waters in the U.S. Great Plains. Commun. Soil Sci. Plant Anal. 46 (1), 16–32.
Follett R.F., 2008. Transformation and transport processes of nitrogen in agricultural systems. In: J.L. Hatfield, R.F. Follett (eds), Nitrogen in the environment. Sources, problems and management. Elsevier, 19–50.
Fornara D.A., Banin L., Crawley M.J., 2013. Multi-nutrient vs. nitrogen-only effects on carbon sequestration in grassland soils. Global Change Biol. 19 (12), 3848–3857.
Fotyma M., Kęsik K., Pietruch Cz., 2010. Azot mineralny w glebach jako wskaźnik potrzeb nawozowych roślin i stanu czystości wód glebowo-gruntowych. Nawozy Nawoż. 38, 5–83.
Fraters D., Leeuwen T., Boumans L., Reij J., 2015. Use of long-term monitoring data to derive a relationship between nitrogen surplus and nitrate leaching for grassland and arable land on well-drained sandy soils in the Netherlands, Acta Agric. Scand., Sec. B, Soil Plant Sci. 65 (2), 144–154.
Jadczyszyn T., Pietruch C., Lipiński W., 2010. Monitoring zawartości azotu mineralnego w glebach Polski w latach 2007-2009. Nawozy Nawoż. 38, 84–110.
Kayser M., Seidel K., Muller J., Isselstein J., 2008. The effect of succeeding crop and level of N fertilization on N leaching after break-up of grassland. Eur. Agron. 29 (4), 200–207.
Lipiński W., 2010. Zasoby azotu mineralnego w glebach gruntów ornych w strefach wrażliwych na zanieczyszczenia azotanami (OSN). Nawozy Nawoż. 38, 111–120.
Lipiński W., Lipińska H., 2008. Strategia ochrony wód w Polsce na tle wymogów dyrektywy azotanowej. Zesz. Nauk. Wyż. Szk. Agrobiz. Łomży 37, 7–16.
Lipiński W., Lipińska H., Kornas R., 2010. Próba oszacowania strat azotu z gleb użytkowanych rolniczo na obszarze Podlasia. Zesz. Nauk. Wyż. Szk. Agrobiz.Łomży 46, 137–142.
Lipiński W., Rutkowska B., Szulc W., 2005. The content of nitrogen mineral forms in soil as a criterion of estimation of soil environment condition. Ecol. Chem. Engin. 1–2, 12, 85–92.
Moller, K. Stinner, W., 2009. Effects of different manuring systems with and without biogas digestion on soil mineral nitrogen content and on gaseous nitrogen losses (ammonia, nitrous oxides). Eur. J. Agron. 30 (1), 1–16.
Myrbeck A., 2014. Soil tillage influences on soil mineral nitrogen and nitrate leaching in Swedish arable soils. Acta Univ. Agric. Suec. 71, 1–74.
Piotrowska A., 2011. Spatial variability of total and mineral nitrogen content and activities of the N-cycle enzymes in a luvisol topsoil. Pol. J. Environ. Stud. 20 (6), 1565–1573.
PN-R-04028, 1997. Analiza chemiczno-rolnicza gleby. Metody pobierania próbek i oznaczania zawartości jonów azotanowych i amonowych w glebach mineralnych. PKN, Warszawa.
Plošek L., Hynšt J., Záhora J., Elbl J., Kintl A., Charousová I., Kovácsová S., 2014. Mineral nitrogen retention, nitrogen availability and plant growth in the soil influenced by addition of organic and mineral fertilizers – lysimetric experiment. Int. Biol. Food Vet. Agric. Engin. 8 (8), 815–819.
Qian J., Zhang L., Wang W., Liu Q., 2014. effects of vegetation cover and slope length on nitrogen and phosphorus loss from a sloping land under simulated rainfall. Pol. J. Environ. Stud. 23 (3), 835–843.
Raave H., Keres I., Kauer K., Nöges M., Rebane J., Tampere M., Loit E., 2014. The impact of activated carbon on NO3- -N, NH4+-N, P and K leaching in relation to fertilizer use. Eur. J. Soil Sci. 65 (1), 120–127.
Randal G.W., Goss M. J., 2008. Nitrate losses to surface water through subsurface tile drainage, In: J.L. Hatfield, R.F. Follett (eds), Nitrogen in the environment. Sources, problems, and management. Elsevier, 145–175.
Shepherd M., Newell-Price P., 2013. Manure management practices applied to a seven-course rotation on a sandy soil: effects on nitrate leaching. Soil Use Manag. 29 (2), 210–219.
Szymczyk S., 2010. Influence of the type of soil dewatering and land use on the dynamics of concentrations and volume of nitrogen discharged from agricutlural areas. J. Elementol. 15 (1), 189–211.
Tripolskaja L., Verbyliene I., 2014. The effect of different forms of nitrogen fertilizers on nitrogen leaching. Zemdir. Agric. 101 (4), 389–394.
Zhang J. B., Zhu T. B., Cai Z. C., Qin S. W., Muller C., 2012. Effects of long-term repeated mineral and organic fertilizer applications on soil nitrogen transformations. Eur. Soil Sci. 63 (1), 75–85
Downloads
Download data is not yet available.
