Abstrakt
Na podstawie wyników plonowania odmian uzyskanych w doświadczeniach w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR) z pszenicą ozimą z terenu województw opolskiego i śląskiego przeprowadzono analizę grupowania punktów doświadczalnych o podobnej pod względem występowania w nich zmienności plonowania odmian. W pracy wykorzystano wyniki plonowania odmian pszenicy ozimej z serii doświadczeń PDOiR przeprowadzonych w latach 2007–2009 w 7 miejscowościach o zróżnicowanych warunkach glebowo- -klimatycznych, na terenie województw śląskiego i opolskiego. Doświadczenia były prowadzone na dwóch poziomach intensywności agrotechniki standardowym (A1) i intensywnym (A2), w dwóch powtórzeniach. Poziom intensywny różnił się od standardowego wyższym o 40 kg/ha nawożeniem azotowym, pełną ochroną chemiczną przed chorobami powodowanymi przez grzyby, stosowaniem regulatorów wzrostu oraz dolistnym dokarmianiem roślin preparatem wieloskładnikowym. Do analiz statystycznych wykorzystano wyniki plonowania 9 odmian pszenicy ozimej, badanych we wszystkich 7 miejscowościach w kolejnych 3 latach. Wyniki opracowano za pomocą analizy czynnikowej, która umożliwiła podział punktów doświadczalnych na podrejony o podobnej zmienności plonowania odmian. W wariancie intensywnym wydzielono trzy podrejony, w których odmiany różniły się istotnie zmiennością plonowania. Do pierwszej grupy zaliczono miejscowości Głubczyce, Modzurów, Łosiów i Nieznanice. Drugą i trzecią grupę tworzyły punkty doświadczalne w Pawłowicach i Pągowie. Wydzielenie podrejonów może przyczynić się do optymalizacji kosztów i efektywności PDOiR poprzez ewentualną redukcję liczby doświadczeń, a także ułatwi rolnikom wybór odmian najlepiej dostosowanych do warunków określonego gospodarstwa.
Bibliografia
Brancourt-Hulmel M., Lecomete C., 2003. Effect of environmental variates on genotype × environment interaction of winter wheat. Crop Sci. 43, 608–617.
Gauch H.G., Piepho H.P., Annicchiarico P., 2008. Statistical analysis of yield trials by AMMI and GGE: Further considerations. Crop Sci. 48, 866–889.
Drzazga T., Paderewski J., Mądry W., Krajewski P., 2009. Ocena rodów plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO na przestrzenne zmienne warunki przyrodnicze w kraju. Biul. IHAR 253, 71–82.
Jankowski P., Zieliński A., Mądry W., 2006. Analiza interakcji genotyp – środowisko dla pszenicy ozimej z wykorzystaniem metody graficznej biplot typu GGE. Część II – grupy środowisk i stabilność genotypów. Biul. IHAR 240/241, 61–74.
Kaczyński L., 1999. Reakcja odmian roślin uprawnych na czynniki środowiska. W: Podstawy organizacji i planowania doświadczalnictwa z zarejestrowanymi odmianami roślin uprawnych na Dolnym Śląsku, 35–46.
Kozak M., 2010. Comparison of three types of G × E performance plot for showing and interpreting genotypes stability and adaptability. Int. J. Plant Prod. 5, 71–82.
Kaiser H.F., 1960. The application of electronic computers to factor analysis. Educ. Psychol. Measur. 20, 141–151.
Rodriguez M., Rau D., Papa R., Attene G., 2008. Genotype environment interactions in barley (Hordeum vulgare L.) different responses of landraces, recombinant inbred lines and varieties to Mediterranean environment. Euphytica 163, 231–247.
Rajfura A., Mądry W., 2008. Wydzielanie grup miejscowości na podstawie serii doświadczeń wielokrotnych ze zmiennym składem odmian w latach przy użyciu pakietu SEQRET. Część I. Teoretyczne podstawy analizy retrospektywnej. Biul. IHAR 250, 135–145
Roozeboom K.L., Schapaugh W.T., Tuinstra M.R., Vanderlip R.L., Milliken G.A., 2008. Testing wheat in variable environments: genotype, environment, interaction effects, and grouping test locations. Crop Sci. 48, 317–330.
Samonte S.O., Wilson L.T., McClung A.M., Medley J.C., 2005. Targeting cultivars onto rice growing environments using AMMI and SREG GGE biplot analyses. Crop Sci. 45, 2414–2424
Weber R., Bujak H., Kaczmarek J., Gacek E., 2011. Plonowanie odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej. Biul. IHAR 260/261, 121–134.
Weikai Y., Hunt L.A., 2001. Interpretation of genotype × environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Sci. 41, 19–21.