Wpływ cięcia roślin na jakość plonu owoców dyni piżmowej (Cucurbita moschata Duch.) odmiany ‘Buttermut’
KAMILA BOJKO
Katedra Ogrodnictwa, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, PolskaAbstrakt
Celem badań była ocena cech jakościowych oraz wartości biologicznej owoców dyni piżmowej roślin odmiany ‘Buttermut’ poddanych zabiegowi cięcia ogławiającego. Badano trzy pierwsze owoce wyrosłe na roślinie. Po zbiorze owoce wysuszono, a następnie zmielono. Analizy chemiczne obejmowały oznaczenie suchej masy oraz zawartości: cukrów ogółem, kwasu L-askorbinowego, chlorofilu a, b i ogółem, karotenoidów ogółem, polifenoli ogółem oraz określenie aktywności przeciwutleniającej. Nie stwierdzono istotnego wpływu badanych czynników na cechy biometryczne owoców dyni piżmowej. Wykazano, iż owoce dyni piżmowej zebrane z roślin poddanych zabiegowi cięcia zawierały więcej chlorofilu a. W przypadku niestosowania cięcia roślin w owocach oznaczono istotnie większą suchą masę. Owoce wyrastające na roślinach jako pierwsze i drugie zawierały istotnie więcej kwasu L-askorbinowego i cukrów ogółem. Pierwsze oraz trzecie w kolejności wyrastania na roślinie owoce dyni piżmowej zawierały więcej karotenoidów i polifenoli ogółem oraz charakteryzowały się silniejszą aktywnością antyoksydacyjną. Największą wartością biologiczną charakteryzowały się owoce wyrastające jako pierwsze na roślinach, zwłaszcza ciętych.
Słowa kluczowe:
cechy biometryczne owoców, Cucurbita moshata, uprawa polowa, wartość biologicznaBibliografia
Ajuru M.G., Okoli B.E., 2013. The morphological characterization of the melon species in the family Cucurbitaceae Juss., and their utilization in Nigeria. Inter. Jour. Mod. Bot. 3(2), 15–19.
Arvayo-Ortiz R.M., Garza-Ortega S., Yahia E.M., 1994. Postharvest response of winter squash to hot-water treatment, temperature, and length of storage. HortTechnology 4(3), 253–255.
Azevedo-Meleiro C.H., Rodriguez-Amaya D.B., 2007. Qualitative and quantitative differences in carotenoid composition among Cucurbita moschata, Cucurbita maxima, and Cucurbita pepo. J. Agric. Food Chem. 55, 4027–4033.
Biesiada A., Kucharska A., Sokół-Łętowska A., 2006. Plonowanie i wartość odżywcza wybranych odmian użytkowych Cucurbita pepo L. oraz Cucurbita maxima Duch. Folia Hortic. Supl. 1, 66–69.
Błaszczyk B., 2016. Uprawa oraz wartość biologiczna dyni makaronowej. Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura 26(3), 27–33.
Carvalho L.M.J., Carvalho J.L.V., Faustino R.M.E., Kaser I.M., Lima V.G., Dousa D., 2015. Variability of total carotenoids in C. moschata genotyps. Chem. Eng. Trans. 44, 247–251.
Ciurzyńska A., Lenart A., Kawa P., 2013. Wpływ temperatury liofilizacji metod suszenia na wybrane właściwości suszonej dyni. Acta Agrophys. 20, 39–51.
Danilčenko H., Jarenie E., Paulauskiene A., Kulajtiene J., Viskelis P., 2004. The effect of fertilization on quality and chemical composition of pumpkins. Annales UMCS, sec. E, Agricultura 59(4), 1949–1956.
Dash P., Ghosh G., 2017. Proteolytic and antioxidant activity of protein fractions of seeds of Cucurbita moschata. Food Biosci. 18, 7–8.
Durau B., 2013. Dynia makaronowa. W: B. Durau, Uprawa mało znanych roślin warzywnych. Wyd. UTP w Bydgoszczy, 114–117.
Escalada Pla M.F. de, Ponce N.M., Stortz C.A., Gerschenson L.N., Rojas A.M., 2007. Composition and functional properties of enriched fiber products obtained from pumpkin (Cu-curbita moschata Duchesne ex Poiret). LWT. 40, 1176–1185.
FAOSTAT, 2017. www.fao.org/faostat/en/#data/QC [dostęp 20.02.2018].
Gapiński M. (red.), 2003. Warzywa mało znane i zapomniane. PWRiL, Poznań, 104–107.
Garncarek B., 1987. Dynia jako surowiec dla przemysłu spożywczego. Przem. Ferment. Owoc.-Warz. 9, 26–28.
Gonzảlez E., Montenegro M.A., Nazareno M.A., 2001. Carotenoid composition and vitamin A value of an Argentinian squash (Cucurbita moschata). Arch. Latinoam. Nutr. 51(4), 395–399.
Gruszecki R., 2014. Systemy klasyfikacji warzyw w polskiej literaturze ogrodniczej. Annales UMCS, sec. EEE, Horticultura, 24(2), 1–16.
Hopp R., Merrow B., 1965. Yield and chemical composition of Cucurbita moschata poir., cultivar butternut, as affected by nitrogen and carbohydrate status of the plants. Qual. Plant. Plant Foods Hum. Nutr. 12(1), 59–81.
Iacuzzo F., Dalla-Costa L., 2009. Yield performance, quality characteristics and fruit storabili-ty of winter squash cultivars in sub-humid areas. Sci. Hortic. 120, 330–335.
Jacobo-Valenzuela N., Maróstica-Junior M.R., Zazueta-Morales J.J., Gallegos-Infante J.A., 2011. Physicochemical, technological properties, and health-benefits of Cucurbita moschata Duchense vs. Cehualca: A Review. Food Res. Int. 44, 2587–2593.
Jarosz M. (red.), 2012. Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 107.
Kaniszewski S., 2005. Nawadnianie warzyw polowych. Wyd. Plant Press, Kraków, ss. 85.
Karwowski T., 2000. Dynia nie tuczy. Zdr. Żywn. Zdr. Styl Życia 3, 27.
Kawęcki Z., Kryńska W., 1994. Sadownictwo i warzywnictwo. PWN, Warszawa.
Kołota E., Orłowski M., Biesiada A., 2007. Warzywnictwo. Wyd. UP we Wrocławiu, 394–396.
Konopacka D., Seroczyńska A., Korzeniewska A., Jesionowska K., Niemirowicz-Szczytt K., Płocharski W., 2010. Studies on the usefulness of Cucurbita maxima for the production of ready-to-eat dried vegetable snacks with a high carotenoid content. LWT – Food Sci. Technol. 43, 302–309.
Koźmiński C., Michalska B., Czarnecka M., 2007. Klimat województwa zachodniopomorskie-go. Akademia Rolnicza w Szczecinie, Uniwersytet Szczeciński, Zapol, Szczecin, 5–29.
Krełowska-Kułas M., 1993. Badanie jakości produktów spożywczych. PWE, Warszawa, ss. 560.
Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanowicz K., 2006. Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa.
Kurz Ch., Carle R., Schieber A., 2008. HPLC-DAD-MSn characterization of carotenoids from apricots and pumpkins for the evaluation of fruit product authenticity. Food Chem. 110, 522–530.
Lichtenthaler H.K., Wellburn A.R., 1983. Determination of total carotenoids and chlorophylls a and b of leaf extracts in different solvents. Biochem. Soc. Trans. 603, 591.
Lim T.K., 2012. Cucurbita mochata. W: Edible Medicinal and Non-medicinal Plants, Vol. 2, Fruits, 266–278.
Mikiciuk G., Tomaszewicz T., 2016. Ocena żyzności gleb intensywnie użytkowanych za po-mocą wartości indeksu trofizmu gleb leśnych. Zesz. Nauk. 163, Inż. Roln. 43, 29–38.
Murkovic M., Mülleder U., Neunteufl H., 2002. Carotenoid Content in Different Varieties of pumpkins. J. Food Compos. Anal. 15, 633–638.
Nawirska-Olszańska A., 2011. Przydatność owoców dyni, jako surowca do przetwórstwa spożywczego. Wydawnictwo UP we Wrocławiu.
Niewczas J., Mitek M., 2007. Wpływ przechowywania nowych odmian dyni olbrzymiej na wybrane parametry składu chemicznego. Żywn. Nauka Technol. Jakość 5(54), 155–164.
Ogimet 2018. Raport o klimacie. Dostępny na: http://ogimet.com/cgi-bin/gsodreslang=en&mode=1&state=Pola&ind=&ord=REV&ano=2016&mes=04&day=01&ndays=31 [dostęp: 16.02.2018].
Przemęska J., 2002. Moda na dynie. Hasło Ogrod. 7, 56–58.
Que F., Mao L., Fang X., Wu T., 2008. Comparison of hot air-drying and freeze-drying on the physiocochemicals properties and antioxidant activities of pumpkin (Cucurbita moschata Duch.) flours. Int. J. Food Sci. Technol. 43, 1195–1201.
Rodriguez-Amaya D.B., Kimura M., Amaya-Farfan J., 2008. Brazilian sources of carotenoids. (Fontes brasileiras de carotenoids). Brasília, DF: Ministério do Meio Ambiente.
Rossi M., Giussani E., Morelli R., Scalzo R., Nani R.C., Torreggiani D., 2003. Effect of fruit blanching on phenolics and radical scavenging activity of highbush blueberry juice. Food Res. Int. 36, 999–1005.
Seroczyńska A., Korzeniewska A., Sztangret-Wiśniewska J., Niemirowicz-Szczytt K., Gajewski M., 2006. Relationship between carotenoids content and flower and fruit flesh colour of winter squash (Cucurbita maxima Duch.). Folia Hortic. 18, 51–61.
Singleton V.L., Rossi J.A. Jr., 1965. Colorymetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. Am. J. Enol. Vitic. 16, 144–158.
Sharma S., Ramana-Rao T.V., 2013. Nutritional quality characteristics of pumpkin fruit as revealed by its biochemical analysis. Int. Food Res. J. 20(5), 2309–2316.
Shi J., Yi C., Ye X., Xue S., Jiang Y., Ma Y., Liu D., 2010. Effects of supercritical CO2 fluid parameters on chemical composition and yield of carotenoids extracted from pumpkin. LWT – Food Sci. Technol. 43, 39–44.
Sosińska E., 2004. Możliwość wykorzystania miąższu dyni na cele spożywcze, http://www.rsi2004.lubelskie.pl/doc/sty7/art/Sosinska_Ewa_art.pdf [dostęp 24.02.2018].
Tamer C.E., Incedayi B., Parseker Yönel S., Yonak S., Çopur Ö.U., 2010. Evaluation of seve-ral quality criteria of low calorie pumpkin dessert. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj. 38(1), 76–80.
Terazowa Y., Ito K., Yoshida K., 2001. Changes in carbohydrate composition in pumpkin (kabocha) during fruit growth. J. Jap. Soc. Hort. Sci. 70, 656–658.
USDA, 2017. Krajowa baza danych o wartościach odżywczych dla standardowych referencji. https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/302080fgcd=&manu=&lfacet=&format=&count=&max=25&offset=&sort=default&order=asc&qlookup=cucurbita+moschata&ds=&qt=&qp=&qa=&qn=&q=&ing= [dostęp 24.02.2018].
Wojdyła T., Wichrowska D., Rolbiecki R., Rolbiecki S., Weltrowska-Miedzińska B., 2007. Zawartość wybranych składników chemicznych w dyni makaronowej świeżej po zbiorach i po przechowywaniu oraz konserwowanej w zależności od nawadniania oraz odmiany. Żywn. Nauka Technol. Jakość 3(520), 82–89.
Yen G.C., Chen H.Y., 1995. Antioxidant activity of various tea extracts in relation to their antimutagenicity. J. Agric. Food Chem. 43, 27–32.
Katedra Ogrodnictwa, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. J. Słowackiego 17, 71-434 Szczecin, Polska
Licencja
Przesyłając artykuł do publikacji, autor oświadcza, że posiada pełnię autorskich praw majątkowych oraz osobistych do utworu, a jego opublikowanie nie naruszy praw osób trzecich. Autor podpisuje oświadczenie o oryginalności dzieła i wkładzie poszczególnych osób.
Przesłanie przez autora artykułu do publikacji w czasopiśmie „Annales Horticulturae” traktowane będzie jako udzielenie licencji do eksploatacji praw autorskich do artykułu na zasadach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 4.0 (CC BY-NC-ND 4.0)
